1. Wat verstaat gij bij de woorden: het lijden van Christus?

Door een beeldspraak al hetgeen dat Christus van het begin van Zijn ontvangenis af (zowel als dat hij direct nadat Hij geboren was in een kribbe moest liggen omdat er geen plaats voor Zijn moeder in de herberg was (Lucas 2:7⁷ en zij baarde haar eerstgeboren zoon en wikkelde Hem in doeken en legde Hem in een kribbe, omdat voor hen geen plaats was in de herberg.). En dat Hij op de achtste dag na Zijn geboorte Zijn bloed in de besnijdenis vergoot, naar Lucas 2:21²¹ En toen acht dagen vervuld waren, zodat zij Hem moesten besnijden, ontving Hij ook de naam Jezus, die door de engel genoemd was, eer Hij in de moederschoot was ontvangen.) en daarna geleden heeft tot de tijd toe dat Hij een offerande voor ons op het altaar van het kruis geworden is. Maar voornamelijk al de soorten van ongeluk en gruwelijke straffen die Hij voor de rechter Pilatus geleden heeft.

2. de kruisen of ellendigheden van het geestelijke Lichaam van Christus hetwelk de gemeente is of van Zijn leden worden genoemd het lijden des Heeren dat hier moet volbracht worden zolang als alle lidmaten, een ieder op zijn wijze en mate, Christus het Hoofd gelijkvorming gemaakt worden. Daarom zegt de apostel in Kolossenzen 1:24 – “Thans verblijd ik mij over hetgeen ik om uwentwil lijd, en vul ik in mijn vlees aan wat ontbreekt aan de verdrukkingen van Christus, ten behoeve van zijn lichaam, dat is de gemeente.”: . Dat is tot vertroosting van de gemeente. Paus Leo de eerste heeft geschreven: De rechtvaardigen hebben geen kronenengegeven, maar ontvangen: en uit de vroomheid van de gelovigen zijn voorbeelden van lijdzaamheid, en niet gaven der rechtvaardigheid voortgekomen.

3. Door een overnoeming wordt er bij inbegrepen de geschiedenis die ons het lijden van Christus beschrijft

Het is een deel van de gehoorzaamheid van Christus waardoor Hij onschuldig was en een offerande voor de schuldigen is geworden. Ofwel, het is een verzoenoffer waardoor de Zoon van God die mens is geworden zichzelf aan de Vader geofferd heeft opdat Hij voor al degenen die in Hem geloven de eeuwige rechtvaardigmaking, heiligmaking, verlossing van de zonde en de eeuwige dood verdiend heeft en daarmee het eeuwige leven.Dit is zoals Christus uitlegt in Johannes 17:19¹⁹ en Ik heilig Mijzelf voor hen, opdat ook zij geheiligd mogen zijn in waarheid.: Ik heilig Mijzelf voor haar. dat is: Ik offer Mijzelf de Vader op tot een heilige offerande en zoenoffer opdat zij (degenen die Hem gegeven zijn) ook zelf waarlijk in de eeuwigheid geheiligd zijn.

De werkende oorzaken zijn drie in getal: God, de satan en de mensen, elk met verschillende invloed.

1. Ten eerste, Gods absolute volkomen en opperste wil, dat is Gods ordinantie of beschikking waardoor Hij dit werk van eeuwigheid alzo besteld heeft om Zijn rechtvaardigheid en barmhartigheid te laten zien aan de mensen.

2. de uitwendige aandringende oorzaak is de ellendigheid van het menselijke geslacht en de tirannie van de duivel over dit menselijke geslacht.

3. De inwendig aandringende oorzaak is geweest de onuitsprekelijke liefde van God de Vader tot Zijn schepsel zoals gezegd wordt in Johannes 3:16 – “Want alzo lief heeft God de wereld gehad, dat Hij zijn eniggeboren Zoon gegeven heeft, opdat een ieder, die in Hem gelooft, niet verloren ga, maar eeuwig leven hebbe.” .

4. De vrijwillige en vanzelfs gehoorzamende mede-oorzaak is de Zoon van God geweest die, zoals Paulus zegt in Filippenzen 2:7 – “Maar Zichzelf ontledigd heeft, en de gestalte van een dienstknecht heeft aangenomen, en aan de mensen gelijk geworden is.”: . Want Hij heeft Zich vrijwillig en met voorbedachte raad overgegeven in de handen van Zijn vijanden naar de voorzegging uit Jesaja 53:7 – “Hij werd mishandeld, maar hij liet zich verdrukken en deed zijn mond niet open; als een lam dat ter slachting geleid wordt, en als een schaap dat stom is voor zijn scheerders, zo deed hij zijn mond niet open.” , en Hebreeën 10:4 – “Want het is onmogelijk, dat het bloed van stieren of bokken zonden zou wegnemen.” uit de *Psalmen Hebreeën 40:7-9 – “”. . De satan is ook de voornaamste oorzaak van het lijden van Christus want hij heeft het zaad van de vrouw door een dodelijke haat vervolgd. Toen hij niet anders meer kon heeft hij het in de verzenen gebeten zoals voorzegd is in Genesis 3:15 – “En Ik zal vijandschap zetten tussen u en de vrouw, en tussen uw zaad en haar zaad; dit zal u de kop vermorzelen en gij zult het de hiel vermorzelen.”. Alle mensen zijn oorzaak van de dood van Christus en moet ook aan hen verweten worden om de schuld en de zonde omdat ze alle, tot de laatste toe, mede verstikt zitten in de zonde.

5. De instrumentele of mede-werkende oorzaak van de dood van Christus zijn geweest de satan,Judas en de priesters die de Judas de dertig zilverlingen gaven. Evenzo Annas, Kajafas, Pilatus, het volk dat riep 'kruis Hem, kruis Hem'. En de Romeinse soldaten en de beulen, welke kwaadaardige werktuigen God nochtans gebruikt heeft waardoor het allerheiligste werk, namelijk de verlossing van het menselijke geslacht, is teweeg gebracht. Maar de eerloze werktuigen die niet uit dwang , maar uit zichzelf tegen hun geweten in zondigden (want niemand heeft een goedwillend mens kunnen verraden, veroordelen en ombrengen, dan die zelf een gewetenloze boef was) heeft Hij rechtvaardig gestraft.

Onze Heere zelf, God zoon, Mens geworden zijnde.

Betreft het lijden de persoon of de ene natuur of de andere natuur alleen?

Het lijden betreft de Persoon, want de Persoon die geleden heeft is God en Mens: nochtans niet in de Goddelijke want het is onmogelijk dat het Onveranderlijke zou lijden en het Onsterfelijke zou sterven. Maar het lijden is in de aangenomen menselijke natuur die lijden kon. Daarom zegt Paulus ten aanzien van de Persoon in *Handelingen20:28: . Maar ten aanzien van de menselijke natuur betuigt de postel in *1Petrus Genesis 4:1 – “De mens nu had gemeenschap met Eva, zijn vrouw, en zij werd zwanger en baarde Kaïn; en zij zeide: Ik heb met des Heren hulp een man verkregen.”: , en hij zegt in de brief aan de Hebreeën 2:14 – “Daar nu de kinderen aan bloed en vlees deel hebben, heeft ook Hij op gelijke wijze daaraan deel gekregen, opdat Hij door zijn dood hem, die de macht over de dood had, de duivel, zou onttronen”.: . Zo is het duidelijk dat het lijden en de dood eigenlijk het vlees naar de natuur aangaat, evenzo betreft het nochtans het Woord naar de Persoon, want het Woord en het vlees is één en dezelfde Persoon. (???)

Het lijden zelf, zo naar de ziel als het lichaam hetwelk beide in zekere trappen en delen door de evangelisten beschreven is.

De inwendige smart, pijn en lijden van het gemoed dat Christus voornamelijk gevoeld heeft na de bediening van het avondmaal en met trappen toeneemt.

1. Want ten eerste, voelende in de Hof van Getsemane de gramschap van God ontsteken tegen onze zonden, roept Hij vanwege de overgrote benauwdheid in Zijn gemoed naar *Mattheus Hebreeën 26:38 – “”. . Waarmee Hij begrijpt naar de uitdrukking in het Hebreeuws, Gods gramschap en de straf voor onze zonden. Hij voegt er aan toe naar *Mattheus Hebreeën 14:36 – “”.: . Waardoor Hij te kennen geeft niet tegenstrijdig van wil te zijn maar een verscheidenheid die in zichzelf niet verkeerd is als de wil van de mens tenslotte maar Gods wil onderworpen is.

2. Het lijden wordt zo groot dat Hij vanwege de bitterheid druppels bloed zweet (Lucas 22:44⁴⁴ En Hij werd dodelijk beangst en bad des te vuriger. En zijn zweet werd als bloeddruppels, die op de aarde vielen.) Ten laatste roept Hij uit aan het kruis als Hij deze pijnen lijdt en als van God verlaten is naar *Mattheus 27:46.: . Niet alsof God de mens verlaten had, maar (zoals Bernardus zegt) 'omdat het een verlating is daar in zodanige nood geen betoning van vermogen of kracht is gegeven, noch enig bewijs van majesteit of heerlijkheid'. Welke klacht niet geweest is van iemand die wanhoopt of wantrouwt (immers noemt hij God Zijn God).maar van iemand die met een schrikkelijke verzoeking worstelt en strijd voert.

Hierom zegt David wanner hij spreekt over Christus in Psalm 18:5,6⁵ Banden des doods hadden mij omvangen, en stromen van verderf hadden mij overvallen, ⁶ banden van het dodenrijk hadden mij omgeven, valstrikken van de dood lagen op mijn weg. Banden van de hel hebben mij omvangen. Dat wil zeggen: ik lijdt verschrikkelijke pijnen die zodanig zijn dat indien het zo was dat een engel, ja, alle engelen deze pijnen moesten verdragen, zij tot niets en geheel onderdrukt zouden worden. Er wordt gezegd in Hebreeën 5:7 – “Tijdens zijn dagen in het vlees heeft Hij gebeden en smekingen onder sterk geroep en tranen geofferd aan Hem, die Hem uit de dood kon redden, en Hij is verhoord uit zijn angst”. . Dat is van de angst en verbaasdheid, bedenkende het strenge oordeel van de toorn van God.

Daar zijn veel oorzaken.

1. De overdenkingen van de tirannie van de zonden, de dood en de satan die over het menselijke geslacht woedt en raast.

2. De overlegging van de schrikkelijke, schandelijke en vervloekte straf die Hij voorzag in Zijn allerheiligste Lichaam te zullen lijden en om de smadelijkheden die men Hem zou aandoen.

3. De overdenking van de ondankbaarheid van het merendeel van de wereld.

4. Voornamelijk het gevoel van de verschrikkelijke toorn van God die Hij om onze zonden wil geleden heeft; welke zonden Hij op Zich genomen had om te verzoenen zoals genoemd wordt in Johannes 1:29 – “De volgende dag zag hij Jezus tot zich komen en zeide: Zie, het lam Gods, dat de zonde der wereld wegneemt.”: of draagt.

Dat uiterlijke lijden, behalve die pijnen en smarten die Hij in de ziel geleden heeft, hetwelk onderscheiden kan worden naar de verschillende plaatsen waar Hij op onderscheiden manieren benauwd is geworden: Als daar zijn de hof van Getsemane, het huis van Kajafas of de vergadering van de priesters, het raadhuis en het gerechtsgebouw, de plaats buiten de stad waar de moordenaars gewoonlijk gestraft werden.

1. Hij is met een kus van Zijn discipel verraden en overgeleverd.

2. Van de krijgsknechten gevangen en gebonden zijnde is Hij als een dief en moordenaar weg geleid opdat Hij ons verloste van de banden van de zonden en de duivel.

3. Hij is door al Zijn discipelen verlaten omdat wij de eer van onze verlossing en zaligheid niet op enigerlei wijze aan hen konden toeschrijven.

Opdat Hij de zonde die de eerste Adam in de Hof van het Paradijs begaan had kon uitwissen.

1. Hij wordt gesteld voor de kerkelijke raad: want Hij moest n iet in een oploop gedood worden mat door de Raad om onzentwille verschijnen. Wij die onderworpen waren aan de veroordeling door de eeuwige Rechter en de verdienden om voor onze misdaden eeuwiglijk verdoemt te worden.

2. Hij wordt bespot.

3. Hij wordt met valse getuigenissen en scheldwoorden door de bestuurders van de tempel en van de dienst van God verdrukt.

4. Hij wordt gedwongen voor de levende God dat Hij zou zeggen dat Hij Christus de Zoon van God was.

5. Als Hij de waarheid bekend heeft wordt Hij terstond voor godslastering ter dood veroordeelt: want Hij heeft de scbuld moeten dragen van de misdaad dat de eerste Adam Gode gelijk heeft willen zijn.

6. Er wordt Hem een kinnebakslag gegeven door de dienstknecht van de overpriester.

7. Hij wordt in het aangezicht gespogen.

8. Ten laatste wordt Hij met vuisten geslagen opdat Hij de schande van de zonde van ons zou weren.

9. Hij wordt geslagen met bedekt gezicht en gevraagd te raden wie Hem sloeg. Ook wordt Hij door de dienstknechten met stokken geslagen. De smaadheden hebben wij verdient maar heeft Hij geleden, opdat Hij ons daarmee van alle smaad zou verlossen. Wij, die het beeld van God dat wij hadden verloren hebben en daarmee geen vrije toegang meer hebben tot Gods aangezicht.

10. Ten laatste lijdt Hij onder de schandelijke verloochening van Zijn discipel opdat Hij daarmee zou boeten voor de schuld van Adams afval van God.

1. Hij wordt gesteld voor Pontius Pilatus, de Romeinse stadhouder, opdat daar mocht blijken dat Christus ook leed onder de wetgevende macht zoals voorzegd in Genesis 49:10¹⁰ De scepter zal van Juda niet wijken, noch de heersersstaf tussen zijn voeten, totdat Silo komt, en hem zullen de volken gehoorzaam zijn.. De koninklijke scepter was weggenomen van het huis van Juda en derhalve had men geen andere Messias te verwachten (daarvoor in de plaats de Romeinse machthebber???). Christus is als onschuldig door de aardse rechter voor ons veroordeeld is opdat wij zouden weten hierdoor de verdoemis van hemelse Rechter zijn ontkomen.

2. Daar wordt Hij valselijk van drie misdaden beschuldigd. Van opruiïng van het volk, van oproer en van een poging een koninkrijk te vestigen en het volk opzet om aan de keizer geen schatting meer te betalen. Maar ook dat Hij gezegd zou hebben dat Christus de koning is. Daarom is Hij beschuldigd van

crimen laesae maiestatis , dat wil zeggen te zondigen tegen de koninklijke majesteit zowel voor de kerkelijke raad als de burgerlijke rechtbank. Inzake de Goddelijke Majesteit voor de kerkelijke raad en hier in het rechthuis van de menselijke majesteit zodat beiden Hem kunnen beschuldigen van

crimen laesae maiestatis Wij allen hebben die overtreding in Adam begaan maar Hij nam dit op Zich dat Hij in vernedering en gehoorzaamheid verzoend heeft. Hij verdedigd Zich ook niet zoals Hij dat wel had kunnen doen, maar Hij zwijgt en doet Zijn mond niet open zoals een lam voor zijn scheerders (Jesaja 53:7⁷ Hij werd mishandeld, maar hij liet zich verdrukken en deed zijn mond niet open; als een lam dat ter slachting geleid wordt, en als een schaap dat stom is voor zijn scheerders, zo deed hij zijn mond niet open.). Dit opdat wij niet zouden verloren gaan als Hij zou zijn vrijgesproken; en opdat wij door zijn stilzwijgen overvloedig stof hebben om God te danken en Hem aan te roepen.

3. In het rechthuis wordt Hij onschuldig verklaard omdat Hij in zichzelf zuiver was en niet om Zijn schuld. Hij is om de schuld van een ander beschuldigd en de rechter probeert Hem los te laten. Hij wordt gegeseld om mogelijk de kwade harten van de joden tevreden te stellen. Maar tevergeefs: Hij wordt in vergelijking gesteld met Bar-Abbas, een oproermaker en moordenaar en minder geacht dan deze. Er wordt met veel rumoer en opstand door het volk geëist dat Hij gekruisigd zou worden opdat Hij de eer van de heilige engelen zou verwerven als de waardigheid van de kinderen Gods.

4. Hij wordt als een misdadiger die de dood verdiend heeft door de rechter die in de vierschaar die de keizer en uit naam van het gehele Romeinse Rijk veroordeeld omdat hij Hem als een borgtocht voor ons, die de eeuwige dood schuldig waren, voor de eeuwige Rechter gesteld heeft.

5. Nu veroordeeld zijnde, als iemand die buiten het recht staat, wordt Hij door de krijgsknechten bespot. tot meerdere vernedering wordt Hem een krijgmantel of purperen kleed omgehangen; zetten zij Hem een doornenkroon op het hoofd en geven Hem in plaats van een scepter een rietstaf in Zijn rechterhand om een te meer te laten zien hoe ellendig, jammerlijk, belachelijk en broos Zijn Koninkrijk was bespottende Hem door voor Hem te knielen en te zeggen: Wees gegroet Gij koning de joden. Zij spugen Hem werderom in het gezicht, geven Hem slagen in het gezicht en slaan met stokken op zijn heilig hoofd. Al deze dingen heeft Christus ten onrechte geleden wanneer men Zijn Persoon als mens aanziet. Maar het is terecht als men de Persoon aanziet die de menselijke gedaante aangenomen heeft zoals wij: want de Heer (zegt Jesaja 53:6⁶ Wij allen dwaalden als schapen, wij wendden ons ieder naar zijn eigen weg, maar de Here heeft ons aller ongerechtigheid op hem doen neerkomen.) heeft onze ongerechtigheid op Zich genomen. Hij heeft door die vernederingen geleden zoals wij dat verdiend hadden maar ook opdat hij ons van zulke vernederingen zou bevrijden.

1. Het purperen kleed wordt Hem weer afgenomen en Hij wordt buiten Jeruzalem gebracht, zijn kruis waaraan Hij genageld zou worden dragend. Het verbeeld de daad die in Izak gesimboleerd was: want gelijkerwijs de lichamen van de dieren waarop de zonden van het volk gelegd waren (en daarom vervloekt waren en niet meer door de priesters gegeten mochten worden), buiten het kamp van de Israëlieten verbrand werden; evenzo bracht Christus onze zonden en verdiende verdoemenis (met het kruis als teken van deze verdoemenis en vervloekte offerande) buiten Jeruzalem. Hij, het gezelschap van ons mensen onwaardig geworden zijnde, bracht dit buiten Jeruzalem. Christus, die in Zichzelf rein en onschuldig was, opdat Hij alleen bekend zou worden als de offerande te zijn waardoor de zonde van de wereld verzoend wordt.

Want dat ene Simon van Cyrene gedwongen werd om de last van het kruis van Christus te dragen omdat Hij door vermoeidheid en verdriet onder de last bezweek, dat geeft ons te verstaan de grote haat en wreedheid van de joden. Maar ook de gemeenschap van Christenen die lijdt, evenals Zijn heilige martelaren of getuigen die nochtans tot de verzoening niet een tittel kunnen bijdragen.

2. Hij wordt geleid naar de plaats die Hoofdschedelplaats wordt genoemd, in het Hebreeuws Golgotha, waar oproermakers, moordenaars en andere misdadigers smadelijk gestraft werden. Hij zou hiermee gezien worden als veracht en de onwaardigste onder de mensen zoals dat wordt gezegd in . Hij wordt gekruisigd: Tot die tijd was er geen wredere en smadelijker straf als deze zoals men kan afleiden uit Psalm 22:17¹⁷ Want honden hebben mij omringd, een bende boosdoeners heeft mij omsingeld, die mijn handen en voeten doorboren.. En uit de woorden van Thomas van AquinoDe Italiaan Thomas van Aquino (1225-1274) was een filosoof en theoloog, die voor de roomse kerk geldt als een van de belangrijkste kerkleraren. Zijn werk kwam vooral neer op een synthese tussen het christelijk geloof en de filosofie van Aristoteles.. Naar Johannes 20:25²⁵ De andere discipelen dan zeiden tot hem: Wij hebben de Here gezien! Maar hij zeide tot hen: Indien ik in zijn handen niet zie het teken der nagels en mijn vinger niet steek in de plaats der nagels en mijn hand niet steek in zijn zijde, zal ik geenszins geloven. worden ze met geweld op het kruis uitgestrekt en met nagels door de handen en de voeten daar aan gehecht. Daarna worden zij overeind gezet waarna zij hun leven eindigen onder verschrikkelijke pijnen van alle zenuwen en aderen over het gehele lichaam. De kruisdood is zeer gruwelijk geweest en van God zelf vervloekt. Gods Zoon heeft Zelf aan deze vervloeking onderworpen willen zijn om ons van de verdiende vervloeking te verlossen en dat daardoor ook zou blijken dat de zonde om welke God gewild heeft dat Zijn Zoon deze straf zou lijden zeer gruwelijk is: en opdat gelijk de dood door het hout in de wereld gekomen is zo ook door het hout uit de wereld zou weggenomen worden.

Ten laatste omdat de waarheid met het voorbeeld overeen zou komen: want gelijk de offerande op het altaar opgeheven en opgeofferd werd, alzo is Christus van de aarde opgeheven, gehangen, en gedood aan het kruis omdat ij de machten van lucht moest overwinnen, Efeziërs 2:2² waarin gij vroeger gewandeld hebt overeenkomstig de loop dezer wereld, overeenkomstig de overste van de macht der lucht, van de geest, die thans werkzaam is in de kinderen der ongehoorzaamheid.. Ook Johannes 3:14 – “En gelijk Mozes de slang in de woestijn verhoogd heeft, zó moet ook de Zoon des mensen verhoogd worden”..

4. Hij hangt tussen twee moordenaars als een overste van de moordenaars opdat de Schrift vervult zou worden naar Jesaja 53:12 – “Daarom zal Ik hem een deel geven onder velen en met machtigen zal hij de buit verdelen, omdat hij zijn leven heeft uitgegoten in de dood, en onder de overtreders werd geteld, terwijl hij toch veler zonden gedragen en voor de overtreders gebeden heeft.” en opdat Hij de zware boete die wij verdient hebben en ons in het Rijk van Zijn Vader gelijk als de engelen zou maken. Met welke verdienste Hij, door de straf die Hij droeg, ook alle alle andere straffen die Hij droeg Zelf de kwaaddoeners geheiligd heeft opdat niemand zou denken dat dit oneerlijkheid geeft bij degenen door in Hem geloven bij God en tot enig nadeel zij en de zaligheid van mensen verhindere. (??? vrije uitleg laatste alinea!!)

5. Hij is gekruisigd met uitgestrekte handen omdat Hij met de ene hand de Joden en met de andere hand de heidenen tot Hem zou nodigen en al Zijn verdiensten aanbieden en als één die als Rechter van alles wezen zal die sommigen zal zetten tot Zijn rechterhand en sommigen tot Zijn linkerhand.

6. Hij hangt drie hele uren leven aan het kruis, namelijk van de zevende tot negende ure, dat is van de middagse twaalf uur tot drie uur in de namiddag. Welke overgrote versmaadheid van Christus het loon is van onze opgeblazenheid en tegelijk onze grote heerlijkheid, prijs en waardigheid voor God omdat onze ongerechtigheid verdwenen is. Daarom zegt Paulus in . Hij hangt ook naakt opdat Hij betaalde voor de zonden van onze voorouders Adam en Eva die naakt waren door hun onschuld. Zo heeft Hij ons met Zijn onschuld , heerlijkheid en onsterflijkheid gekleed en met Zijn armoede rijk gemaakt opdat de tweede Mens zodanig in het paradijs zou ingaan als de eerste mens in het paradijs gewoond heeft. zijn kleding wordt ook door het lot van het oneerlijk dobbelen verdeeld zoals voorzegd was in Psalm 22:19¹⁹ Zij verdelen mijn klederen onder elkander en werpen het lot over mijn gewaad. opdat wij zouden gelovendoor de uitkomst van deze dingen dat Hij degene was die komen zou.

8. Hij dorstte lichamelijk door de bitterheid van de pijn en door het gevoel van Gods gramschap; en geestelijk door de brandende lust van onze zaligheid.

9. In plaats van een wijn die men tot versterking of verkwikking placht te geven aan degenen die ter dood veroordeeld zijn wordt Hij gelaafd met een bittere drank: gal en edik samengemengd opdat vervuld zou worden hetgeen lang tevoren door David werd gezegd in Psalm 69:22²² Ja, zij gaven mij gif tot spijze, en lieten mij in mijn dorst azijn drinken. voorzegt was. Opdat ook de tweede Adam de schuld zou dragen van de zoete drank die de eerste Adam uit de verboden vrucht gezogen heeft.

Op het feest van het Pascha om daarmee te tonen dat Hij het ware Paaslam is dat voor de zonden van de wereld geslacht is.

Het één noch het ander zegt DamascenusJohannes Damascenus (676-749) was een monnik die wel bekendstaat als de laatste Griekse kerkvader. Hij schreef onder meer 'Een nauwkeurige uiteenzetting van het orthodoxe geloof' en strijdschriften tegen de islam, tegen het manicheïsme en tegen andere ketterijen.: want de godheid is onafscheidelijk van beiden gebleven, en hetgeern het Woord eens aangenomen heeft dat heeft Het daarna nimmer meer verlaten.

Omdat de Goddelijke natuur van de Zoon oneindig en tegelijk overalomtegenwoordig is, daarom is zij met beide tegelijk geheel en ondeelbaar verenigd gebleven. Dat wil zeggen zowel met de ziel van Christus die in het paradijs was als met Zijn lichaam dat dood in de aarde lag. Men kan ook niet zeggen (aangezien de Goddelijke natuur éénvoudig en daarom ondeelbaar was) dat God een deel van Zijn Wezen in de hemel en een deel op de aarde heeft, maar Hij is geheel in de hemel en geheel op de aarde, niet op verschillende opeenvolgende tijden maar tegelijk op één tijd zoals geen geschapen mens dat kan doen. Hieruit volgt de uitspraak van AugustinusAurelius Augustinus (354-430) geldt als de meest invloedrijke kerkvader van het Westen. Aanvankelijk sloot hij zich aan bij de manicheeën, later bij het neoplatonisme, maar op het gebed van zijn moeder en door de prediking van bisschop Ambrosius werd hij in 386 bekeerd tot het christelijk geloof. Bekend is vooral zijn 'Belijdenissen', waarin hij zijn eigen bekering beschrijft. Ook schreef hij belangrijke werken tegen ketterijen als het donatisme en het pelagianisme.: het is een eigenschap van de gehele Drie-eenheid, dat zij één is. Niet gedeeld zijnde door enige afstand of tussenkomend begrip van plaatsen.

Jazeker, want alhoewel ziel en lichaam gescheiden waren en het dus sprake was vaneen echte dood, zo kwamen zij nochtans door de band van de personele vereniging tezamen als een derde in die voege dat ons leven in Christus ook dood zijnde verborgen en weg geleid was. Anderen antwoorden dat Christus in die drie dagen een Mens geweest is in zoverre het de materie aangaat want de ziel en het lichaam waren inderdaad: maar dat zij in de verrijzenis (als de ziel wederom in het lichaam teruggekeerd was) zoveel de gedaante aangaat een mens geweest is.