Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:12

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
institutie:12 [07-02-2023 om 20.26 uur] – ds. J.H. Zwartinstitutie:12 [31-05-2025 om 12.51 uur] (huidige) – Cornelis Bregman
Regel 8: Regel 8:
  
   - het huwelijk is door God ingesteld tussen heilige personen die niet wisten van schuld; ze waren in het paradijs dus werkelijk een echt beeld van God.((*Genesis 1:27-28 *Genesis 2:15,18,21))   - het huwelijk is door God ingesteld tussen heilige personen die niet wisten van schuld; ze waren in het paradijs dus werkelijk een echt beeld van God.((*Genesis 1:27-28 *Genesis 2:15,18,21))
-  - het is een voorbeeld en voorschrift geweest van het ware en geestelijke huwelijk dat er tussen Christus en Zijn gemeente zou zijn.((*Efeziërs 5:23))+  - het is een voorbeeld en voorschrift geweest van het ware en geestelijke huwelijk dat er tussen Christus en zijn gemeente zou zijn.((*Efeziërs 5:23))
   - het werd ingesteld opdat de gemeente door het voortbrengen van kinderen zou groeien en opdat de zaligheid van ieder hierdoor zou worden geholpen en bevorderd.((*Genesis 1:28 *Genesis 2:18))   - het werd ingesteld opdat de gemeente door het voortbrengen van kinderen zou groeien en opdat de zaligheid van ieder hierdoor zou worden geholpen en bevorderd.((*Genesis 1:28 *Genesis 2:18))
  
Regel 21: Regel 21:
 In Genesis 2:18 heeft God gezegd ofwel in Zijn wijze raad besloten en in Zijn onmetelijke goedheid deze raad geopenbaard: “Het is niet goed dat de mens alleen zij. Ik zal hem een hulp maken, die bij hem past.” Zie ook de verzen 20,21 en 22. In Genesis 2:18 heeft God gezegd ofwel in Zijn wijze raad besloten en in Zijn onmetelijke goedheid deze raad geopenbaard: “Het is niet goed dat de mens alleen zij. Ik zal hem een hulp maken, die bij hem past.” Zie ook de verzen 20,21 en 22.
  
-Toen er voor Adam geen hulp gevonden werd die bij hem past, “deed de Here God een diepe slaap op de mens vallen; en terwijl deze sliep – en zo buiten bewustzijn was, geen pijn leed en geheel en al onwetend was van wat er gebeurde – nam Hij een van zijn ribben en sloot haar plaats toe met vlees. En de Here God bouwde rib, die Hij uit de mens genomen had, tot een vrouw.” Deze bracht Hij tot Adam, die door Gods Geest gedreven profeteerde en getuigde: “Dit is nu eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees; deze zal “mannin” heten, omdat zij uit de man genomen is” – zo is ze als zijn alter ego. “Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en zij zullen tot één vlees zijn.”+Toen er voor Adam geen hulp gevonden werd die bij hem paste, “deed de Here God een diepe slaap op de mens vallen; en terwijl deze sliep – en zo buiten bewustzijn was, geen pijn leed en geheel en al onwetend was van wat er gebeurde – nam Hij een van zijn ribben en sloot haar plaats toe met vlees. En de Here God bouwde de rib, die Hij uit de mens genomen had, tot een vrouw.” Deze bracht Hij tot Adam, die door Gods Geest gedreven profeteerde en getuigde: “Dit is nu eindelijk been van mijn gebeente en vlees van mijn vlees; deze zal “mannin” heten, omdat zij uit de man genomen is” – zo is ze als zijn alter ego. “Daarom zal een man zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en zij zullen tot één vlees zijn.”
  
 En in Genesis 9:1 heeft God het huwelijk na de zondvloed bevestigd en gezegend door te zeggen: “Weest vruchtbaar, wordt talrijk en vervult de aarde.” En in Genesis 9:1 heeft God het huwelijk na de zondvloed bevestigd en gezegend door te zeggen: “Weest vruchtbaar, wordt talrijk en vervult de aarde.”
  
-Nadat het huwelijk in ernstige mate ontwricht was, heeft de Zoon van God het ten slotte weer hersteld en het door Zijn tegenwoordigheid en het wonder van de wijn in ere gehouden.((*Matteüs 5:32 *Matteüs 19:9 *Johannes 2:1-11))+Nadat het huwelijk in ernstige mate ontwricht was, heeft de Zoon van God het ten slotte weer hersteld en het door zijn tegenwoordigheid en het wonder van de wijn in ere gehouden.((*Matteüs 5:32 *Matteüs 19:9 *Johannes 2:1-11))
  
-Ten slotte heeft God het huwelijk niet alleen het huwelijk ingesteld, maar wekt Hij ook de wederzijdse liefde van bruidegom en bruid. Hij zorgt er dus ook voor dat er huwelijken tot stand komen. Dat zien we bijvoorbeeld in heel Genesis 24 en in Spreuken 19:14.+Ten slotte heeft God niet alleen het huwelijk ingesteld, maar wekt Hij ook de wederzijdse liefde van bruidegom en bruid. Hij zorgt er dus ook voor dat er huwelijken tot stand komen. Dat zien we bijvoorbeeld in heel Genesis 24 en in Spreuken 19:14.
  
 Daaruit volgt dat dat de huwelijken niet bij toeval plaatsvinden en ook niet alleen afhankelijk zijn van wat mensen willen en niet willen. Nee, ze zijn onderworpen aan Gods besturing en worden geleid door Zijn voorzienigheid. Daaruit volgt dat dat de huwelijken niet bij toeval plaatsvinden en ook niet alleen afhankelijk zijn van wat mensen willen en niet willen. Nee, ze zijn onderworpen aan Gods besturing en worden geleid door Zijn voorzienigheid.
Regel 68: Regel 68:
 ==== 8. Aan welke mensen is het toegestaan om in het huwelijk te treden? ==== ==== 8. Aan welke mensen is het toegestaan om in het huwelijk te treden? ====
  
-In Hebreeën 13:4 lezen we: “Het huwelijk zij in ere bij allen en het bed onbezoedeld.” Het is daarom allerlei soort mensen in het huwelijk te treden. Ja, het is ook nodig en geboden voor de mensen die zich kunnen onthouden. Dat houdt 1 Korintiërs 7:2 ons voor: “Met het oog op de gevallen van hoererij moet ieder zijn eigen vrouw hebben en iedere vrouw haar eigen man.” Het werkwoord //echeto// (dat is: laat hem hebben…) staat in de gebiedende wijs; het is dus geen vrijblijvend woord.+In Hebreeën 13:4 lezen we: “Het huwelijk zij in ere bij allen en het bed onbezoedeld.” Het is daarom aan allerlei soort mensen toegestaan in het huwelijk te treden. Ja, het is ook nodig en geboden voor de mensen die zich niet kunnen onthouden. Dat houdt 1 Korintiërs 7:2 ons voor: “Met het oog op de gevallen van hoererij moet ieder zijn eigen vrouw hebben en iedere vrouw haar eigen man.” Het werkwoord //echeto// (dat is: laat hem hebben…) staat in de gebiedende wijs; het is dus geen vrijblijvend woord.
  
 ==== 9. Is het de dienaren van het Woord toegestaan in het huwelijk te treden? ==== ==== 9. Is het de dienaren van het Woord toegestaan in het huwelijk te treden? ====
Regel 76: Regel 76:
   - God geeft dat ook zij in staat zijn een huwelijk aan te gaan en kinderen te krijgen. Ook voor hen geldt dat het samengaan van man en vrouw een natuurlijk gegeven is.((*Genesis 1:27 *Genesis 2:18,24))   - God geeft dat ook zij in staat zijn een huwelijk aan te gaan en kinderen te krijgen. Ook voor hen geldt dat het samengaan van man en vrouw een natuurlijk gegeven is.((*Genesis 1:27 *Genesis 2:18,24))
   - Het huwelijk is ook heilig en goed, en het hoort in ere te zijn bij allen en het bed onbezoedeld (Hebreeën 13:4). Ook Christus noemt het huwelijk een goddelijke en dus ook heilige samenvoeging, zoals Hij zegt in Matteüs 19:6: “Hetgeen dan God samengevoegd heeft, scheide de mens niet.” Paulus zegt in 1 Timoteüs 4:4-5, dat het huwelijk, het voedsel en al dergelijke dingen door het Woord en het gebed geheiligd worden, en in 1 Korintiërs 7:14 noemt Paulus een ongelovige man geheiligd in de gelovige vrouw. De apostel zegt ook dat de vrouw behouden wordt in het baren van kinderen in het geloof, en in Titus 1:15 stelt hij dat voor hen die rein zijn door het geloof, álle dingen rein zijn. Op de synode van Nicea zei Paphnutus dat de gemeenschap van een man met zijn eigen vrouw iets reins is.((Zie //Sozomen//, boek 1, hoofdstuk 23.))   - Het huwelijk is ook heilig en goed, en het hoort in ere te zijn bij allen en het bed onbezoedeld (Hebreeën 13:4). Ook Christus noemt het huwelijk een goddelijke en dus ook heilige samenvoeging, zoals Hij zegt in Matteüs 19:6: “Hetgeen dan God samengevoegd heeft, scheide de mens niet.” Paulus zegt in 1 Timoteüs 4:4-5, dat het huwelijk, het voedsel en al dergelijke dingen door het Woord en het gebed geheiligd worden, en in 1 Korintiërs 7:14 noemt Paulus een ongelovige man geheiligd in de gelovige vrouw. De apostel zegt ook dat de vrouw behouden wordt in het baren van kinderen in het geloof, en in Titus 1:15 stelt hij dat voor hen die rein zijn door het geloof, álle dingen rein zijn. Op de synode van Nicea zei Paphnutus dat de gemeenschap van een man met zijn eigen vrouw iets reins is.((Zie //Sozomen//, boek 1, hoofdstuk 23.))
-  - De apostel voor de heidenen schreef in 1 Timoteüs 3:2 en ook in Titus 1:6 dat een opziener onbesproken moet zijn en de man van één vrouw. Dus níet van één gemeente, zoals de roomsen beweren, want de apostel schrijft in de genoemde plaatsen in de Schrift niet over het ambt van een bisschop, maar over een persoon [van vlees en bloed]. Paulus verbiedt dat zo’n opziener [of leider van de gemeente] ook niet om wanneer zijn vrouw gestorven is, opnieuw te trouwen. Iemand die na de dood van zijn eerste vrouw een tweede vrouw trouwt, blijft de man van één vrouw als hij met die ene vrouw tevreden is. De apostel wil namelijk dat een oprecht man tevreden is met één vrouw en niet op Joodse en heidense manier tegelijkertijd twee of méér vrouwen heeft. +  - De apostel voor de heidenen schreef in 1 Timoteüs 3:2 en ook in Titus 1:6 dat een opziener onbesproken moet zijn en de man van één vrouw. Dus níet van één gemeente, zoals de roomsen beweren, want de apostel schrijft in de genoemde plaatsen in de Schrift niet over het ambt van een bisschop, maar over een persoon [van vlees en bloed]. Paulus verbiedt het zo’n opziener [of leider van de gemeente] ook niet om wanneer zijn vrouw gestorven is, opnieuw te trouwen. Iemand die na de dood van zijn eerste vrouw een tweede vrouw trouwt, blijft de man van één vrouw als hij met die ene vrouw tevreden is. De apostel wil namelijk dat een oprecht man tevreden is met één vrouw en niet op Joodse en heidense manier tegelijkertijd twee of méér vrouwen heeft. 
-  - De levitische priesters onthielden zich weliswaar niet voor altijd maar wél in de periode dat zij dienst deden, van het normale huwelijksleven, omdat zij voorafschaduwingen waren van Christus, de Middelaar. Zij moesten Zijn grotere reinheid dan die van de engelen boven die van de mensen enigszins uitbeelden. Als ze in de tabernakel of tempel dienst deden, gebruikten ze echter ook geen wijn((*Leviticus 10:9)), ze begroeven dan geen dode((*Leviticus 21:1)) en ze schoren zich niet((*Leviticus 21:5)) – iets waar de roomse priesteres hen echter niet in navolgden. Maar de dienaars van het Evangelie dragen hun beeld hierin niet. Godvrezende mensen weten echter wel hun huwelijkse rechten te matigen naar de tijd die van hen eist. Ze weten dat Paulus ieder van hen opdraagt in heiliging en eerbaarheid hun vat te bezitten (1 Tessalonicenzen 4:4). Soms is het nodig zich te onthouden om zich tot het gebed te begeven, al wil Paulus niet dat voor al te lange tijd duurt.((*1 Korintiërs 7:5))+  - De levitische priesters onthielden zich weliswaar niet voor altijd maar wél in de periode dat zij dienst deden, van het normale huwelijksleven, omdat zij voorafschaduwingen waren van Christus, de Middelaar. Zij moesten zijn grotere reinheid dan die van de engelen boven die van de mensen enigszins uitbeelden. Als ze in de tabernakel of tempel dienst deden, gebruikten ze echter ook geen wijn((*Leviticus 10:9)), ze begroeven dan geen dode((*Leviticus 21:1)) en ze schoren zich niet((*Leviticus 21:5)) – iets waar de roomse priesters hen echter niet in navolgden. Maar de dienaars van het Evangelie dragen hun beeld hierin niet. Godvrezende mensen weten echter wel hun huwelijkse rechten te matigen naar de tijd die van hen eist. Ze weten dat Paulus ieder van hen opdraagt in heiliging en eerbaarheid hun vat te bezitten (1 Tessalonicenzen 4:4). Soms is het nodig zich te onthouden om zich tot het gebed te begeven, al wil Paulus niet dat dit een al te lange tijd duurt.((*1 Korintiërs 7:5))
   - En andersom geredeneerd: de priesters, profeten, profetessen, apostelen (zoals Petrus en anderen)((* 1 Korintiërs 9:5)), Filippus de evangelist en de apostolische vaderen waren allen getrouwd. Wat die laatsten betreft, denke men aan Policrates, de zoon van Gregorius van Nazianze; hij verklaart dat hij de achtste bisschop is, geboren uit ouders waarvan de vader ook bisschop was. Zie hiervoor Eusebius’ vijfde boek van zijn //Kerkelijke historiën//.   - En andersom geredeneerd: de priesters, profeten, profetessen, apostelen (zoals Petrus en anderen)((* 1 Korintiërs 9:5)), Filippus de evangelist en de apostolische vaderen waren allen getrouwd. Wat die laatsten betreft, denke men aan Policrates, de zoon van Gregorius van Nazianze; hij verklaart dat hij de achtste bisschop is, geboren uit ouders waarvan de vader ook bisschop was. Zie hiervoor Eusebius’ vijfde boek van zijn //Kerkelijke historiën//.
-  - In Daniël 11:37 zegt de profeet over de antichrist dat hij in de gemeente zal heersten, de vrouwen zal verachten en de leden van de gemeente met vuile, schandalige en boze lusten zal opzadelen. En Paulus noemt in 1 Timoteüs 4:1 de redeneringen om ongehuwd te moeten leven “leringen van boze geesten”.+  - In Daniël 11:37 zegt de profeet over de antichrist dat hij in de gemeente zal heersen, de vrouwen zal verachten en de leden van de gemeente met vuile, schandalige en boze lusten zal opzadelen. En Paulus noemt in 1 Timoteüs 4:1 de redeneringen om ongehuwd te moeten leven “leringen van boze geesten”.
   - Christus zegt in Matteüs 15:9: “Tevergeefs eren zij Mij, omdat zij leringen leren, die geboden van mensen zijn”; en in Matteüs 19:12 wil Hij dat allen in het huwelijk treden, behalve degenen die in lichamelijke zin of door een bepaalde situatie niet in staat zijn een huwelijk aan te gaan, en zij die een bijzondere genade ontvangen hebben zodat ze zich kunnen onthouden en een kuis leven zonder echtgenote kunnen leiden. Voor alle anderen geldt de uitspraak van Christus: “Niet allen vatten dit woord, alleen zij, aan wie het gegeven is.” In 1 Korintiërs 7:7 staat: “Iedereen heeft van God zijn bijzondere gave, de een deze, de ander die.” En in 1 Korintiërs 12:4 en 11 lezen we: “Er is verscheidenheid in genadegaven, (…) doch dit alles werkt één en dezelfde Geest, die een ieder in het bijzonder toedeelt, gelijk Hij wil.”   - Christus zegt in Matteüs 15:9: “Tevergeefs eren zij Mij, omdat zij leringen leren, die geboden van mensen zijn”; en in Matteüs 19:12 wil Hij dat allen in het huwelijk treden, behalve degenen die in lichamelijke zin of door een bepaalde situatie niet in staat zijn een huwelijk aan te gaan, en zij die een bijzondere genade ontvangen hebben zodat ze zich kunnen onthouden en een kuis leven zonder echtgenote kunnen leiden. Voor alle anderen geldt de uitspraak van Christus: “Niet allen vatten dit woord, alleen zij, aan wie het gegeven is.” In 1 Korintiërs 7:7 staat: “Iedereen heeft van God zijn bijzondere gave, de een deze, de ander die.” En in 1 Korintiërs 12:4 en 11 lezen we: “Er is verscheidenheid in genadegaven, (…) doch dit alles werkt één en dezelfde Geest, die een ieder in het bijzonder toedeelt, gelijk Hij wil.”
-  - De ongehuwde staat van de pausgezinden is omgeven door openlijke schande en laster vanwege de gruwelijke vuiligheden waarmee de paters als een hete oven belust zijn. Mar terwijl ze soberheid en matigheid voorwenden, leven ze er op los als epicureïsche varkens.+  - De ongehuwde staat van de pausgezinden is omgeven door openlijke schande en laster vanwege de gruwelijke vuiligheden waarmee de paters als een hete oven belust zijn. Maar terwijl ze soberheid en matigheid voorwenden, leven ze erop los als epicureïsche varkens.
   - Het derde concilie van Carthago werd gehouden in het jaar onzes Heren 421; dat was overigens het concilie waar Augustinus zelf ook aanwezig was. Op dat concilie werd de ketterij van Pelagius veroordeeld. Maar uit de decreten van dat concilie blijkt ook dat de bisschoppen of opzieners van de gemeenten gehuwd waren. Het derde artikel luidt namelijk als volgt: “Het dunkt ons goed dat de zonen en dochters van de bisschoppen en van alle dienaren van de kerk niet aan heidenen, ketters of scheurmakers ten huwelijk gegeven worden.”   - Het derde concilie van Carthago werd gehouden in het jaar onzes Heren 421; dat was overigens het concilie waar Augustinus zelf ook aanwezig was. Op dat concilie werd de ketterij van Pelagius veroordeeld. Maar uit de decreten van dat concilie blijkt ook dat de bisschoppen of opzieners van de gemeenten gehuwd waren. Het derde artikel luidt namelijk als volgt: “Het dunkt ons goed dat de zonen en dochters van de bisschoppen en van alle dienaren van de kerk niet aan heidenen, ketters of scheurmakers ten huwelijk gegeven worden.”
  
-==== 10. Veroordeelt Paulus in 1 Timoteüs 5:11 niet de weduwen die willen trouwen en daarmee hun eerste gelofte aan God om zichzelf kuis te houden tenietdoen? ====+==== 10. Veroordeelt Paulus in 1 Timoteüs 5:11 niet de weduwen die willen trouwen en daarmee hun eerste gelofte aan God tenietdoen om zichzelf kuis te houden? ====
  
 Deze tekst ondersteunt niet de geloften van de nonnen en begijnen [die nooit trouwen], omdat hier bedacht moet worden wat Paulus in vers 14 van jonge weduwen eist met het oog op het gevaar dat zij zich niet kunnen onthouden: “Ik wil dat de jonge weduwen huwen.” Hij leert in vers 11 dan ook slechts dat men jonge weduwen niet zal toelaten tot het getal van de diaconessen. Want wie door de huwelijksband gebonden zijn, zijn tot dit ambt onbekwaam, en de jeugdige leeftijd noopt de jonge weduwen dikwijls tot het huwelijk, wat zij niet kunnen aangaan zonder daarmee een zeker teken van onstandvastigheid en een zekere mate van aanstoot te geven. Deze tekst ondersteunt niet de geloften van de nonnen en begijnen [die nooit trouwen], omdat hier bedacht moet worden wat Paulus in vers 14 van jonge weduwen eist met het oog op het gevaar dat zij zich niet kunnen onthouden: “Ik wil dat de jonge weduwen huwen.” Hij leert in vers 11 dan ook slechts dat men jonge weduwen niet zal toelaten tot het getal van de diaconessen. Want wie door de huwelijksband gebonden zijn, zijn tot dit ambt onbekwaam, en de jeugdige leeftijd noopt de jonge weduwen dikwijls tot het huwelijk, wat zij niet kunnen aangaan zonder daarmee een zeker teken van onstandvastigheid en een zekere mate van aanstoot te geven.
Regel 90: Regel 90:
 ==== 11. Wat is uw mening over bepaalde geloften die men doet? ==== ==== 11. Wat is uw mening over bepaalde geloften die men doet? ====
  
-Er zijn beloften die vrijwillig en op een geoorloofde manier in godsvrucht, in overeenstemming met Gods Woord en naar Zijn wil worden gedaan. Er zijn echter ook geloften die zonder God worden afgelegd; ze zijn afgedwongen, worden roekeloos gedaan, gaan tegen Gods Woord in en houden geen rekening met de gaven die God geschonken heeft.+Er zijn beloften die vrijwillig en op een geoorloofde manier in godsvrucht, in overeenstemming met Gods Woord en naar zijn wil worden gedaan. Er zijn echter ook geloften die zonder God worden afgelegd; ze zijn afgedwongen, worden roekeloos gedaan, gaan tegen Gods Woord in en houden geen rekening met de gaven die God geschonken heeft.
  
 Naar mijn mening moet men zich aan de eerste soort beloften houden((*Deuteronomium 23:21)) en de tweede moet men verbreken. Er is een oud spreekwoord dat zegt: “In kwade beloften, breek je trouw; in schandelijke beloften, verander je besluit!” Naar mijn mening moet men zich aan de eerste soort beloften houden((*Deuteronomium 23:21)) en de tweede moet men verbreken. Er is een oud spreekwoord dat zegt: “In kwade beloften, breek je trouw; in schandelijke beloften, verander je besluit!”
Regel 103: Regel 103:
  
   - God zegt Zelf in Genesis 2:18 dat het niet goed is als een mens alleen is. Die uitspraak geldt altijd.   - God zegt Zelf in Genesis 2:18 dat het niet goed is als een mens alleen is. Die uitspraak geldt altijd.
-  - De apostel zegt in Romeinen 7:2 en 3 dat wanneer de man gestorven is, de vrouw vrij is van de wet ten aanzien van de man; ze is dan dus geen overspeelster als ze de vrouw van een andere man wordt. En in 1 Timoteüs 5:14 zegt de apostel dat de jonge weduwen moeten huwen, terwijl hij ons in 1 Korintiërs 7:39 voorhoudt: “Een vrouw is door de wet ver bonden zo lange tijd haar man leeft; maar indien haar man ontslapen is – niet de eerste, de tweede of de derde, maar gewoon haar man – , zo is zij vrij om te trouwen die zij wil.” En andersom is aan de man datzelfde recht voorbehouden.+  - De apostel zegt in Romeinen 7:2 en 3 dat wanneer de man gestorven is, de vrouw vrij is van de wet ten aanzien van de man; ze is dan dus geen overspeelster als ze de vrouw van een andere man wordt. En in 1 Timoteüs 5:14 zegt de apostel dat de jonge weduwen moeten huwen, terwijl hij ons in 1 Korintiërs 7:39 voorhoudt: “Een vrouw is door de wet verbonden zo lange tijd haar man leeft; maar indien haar man ontslapen is – niet de eerste, de tweede of de derde, maar gewoon haar man – , zo is zij vrij om te trouwen die zij wil.” En andersom is aan de man datzelfde recht voorbehouden.
   - Christus zegt in Matteüs 19:9: “Zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel.” Daaruit volgt mutatis mutandis ook dat wie zijn vrouw wél verlaat vanwege overspel en een ander trouwt, geen overspel doet.   - Christus zegt in Matteüs 19:9: “Zo wie zijn vrouw verlaat, anders dan om hoererij, en een andere trouwt, die doet overspel.” Daaruit volgt mutatis mutandis ook dat wie zijn vrouw wél verlaat vanwege overspel en een ander trouwt, geen overspel doet.
   - Abraham, de vader van de gelovigen, is na het overlijden van Sara met Ketura getrouwd.   - Abraham, de vader van de gelovigen, is na het overlijden van Sara met Ketura getrouwd.
-  - Het is beter te trouwen dan te branden, lezen we in 1 Korintiërs 7:9. In de verzen 8 en 9 heeft hij de ongehuwde en de weduwen bevolen te trouwen als zij zich niet kunnen onthouden. In datzelfde hoofdstuk zegt hij in vers 15: “Maar indien de ongelovige scheidt, dat hij scheide; de broeder of de zuster wordt in zodanige gevallen niet dienstbaar gemaakt.”+  - Het is beter te trouwen dan te branden, lezen we in 1 Korintiërs 7:9. In de verzen 8 en 9 heeft hij de ongehuwden en de weduwen bevolen te trouwen als zij zich niet kunnen onthouden. In datzelfde hoofdstuk zegt hij in vers 15: “Maar indien de ongelovige scheidt, dat hij scheide; de broeder of de zuster wordt in zodanige gevallen niet dienstbaar gemaakt.”
  
 ==== 14. Hoe zal men oordelen over een schuldig iemand die vanwege overspel een scheiding moest ondergaan? ==== ==== 14. Hoe zal men oordelen over een schuldig iemand die vanwege overspel een scheiding moest ondergaan? ====
Regel 149: Regel 149:
   - Uit Numeri 30:6 blijkt dat God de gelofte die Hem zonder medeweten of tegen de wil van de ouders is gedaan, niet als rechtsgeldig ziet. Dat geldt nog veel meer voor een huwelijk dat de kinderen aangaan zonder toestemming van de ouders. Zie Genesis 26:34,35, waar blijkt dat Ezau enkele vrouwen getrouwd heeft, over wie zijn beide ouders, zowel Izak als Rebekka, veel verdriet hadden.   - Uit Numeri 30:6 blijkt dat God de gelofte die Hem zonder medeweten of tegen de wil van de ouders is gedaan, niet als rechtsgeldig ziet. Dat geldt nog veel meer voor een huwelijk dat de kinderen aangaan zonder toestemming van de ouders. Zie Genesis 26:34,35, waar blijkt dat Ezau enkele vrouwen getrouwd heeft, over wie zijn beide ouders, zowel Izak als Rebekka, veel verdriet hadden.
  
-De Schrift heeft de ouders de verplichting opgelegd hun kinderen tot een huwelijk te laten komen.((*Deuteronomium 7:3 *Jeremia 29:6 *1 Korintiërs 7:37,38)) Bovendien zegt Matteüs 15:5 dat de wet om de ouders te eren wordt geschonden als de kinderen de bezittingen van het huis – die aan de ouders toebehoren – zonder hun medeweten weghalen en aan God Zelf in de tempel als een offer brengen. Hoeveel te meer wordt de wet dus geschonden als de kinderen zichzélf aan de macht van de ouders onttrekken als ze een huwelijk aangaan zonder medeweten en toestemming van de ouders.+De Schrift heeft de ouders de verplichting opgelegd hun kinderen tot een huwelijk te laten komen.((*Deuteronomium 7:3 *Jeremia 29:6 *1 Korintiërs 7:37,38)) Bovendien zegt Matteüs 15:5 dat de wet om de ouders te eren wordt geschonden als de kinderen de bezittingen van het huis – die aan de ouders toebehoren – zonder hun medeweten weghalen en aan God zelf in de tempel als een offer brengen. Hoeveel te meer wordt de wet dus geschonden als de kinderen zichzélf aan de macht van de ouders onttrekken als ze een huwelijk aangaan zonder medeweten en toestemming van de ouders.
  
 Als de ouders echter te hardvochtig zijn, hoort het tot de bevoegdheid van een vrome overheid om te oordelen waar zij een zwaarwegende oorzaak hebben om zich daartegen te keren, en waar niet. Als de ouders echter te hardvochtig zijn, hoort het tot de bevoegdheid van een vrome overheid om te oordelen waar zij een zwaarwegende oorzaak hebben om zich daartegen te keren, en waar niet.
Regel 166: Regel 166:
 ==== 21. Welke regels moet men in acht nemen bij het sluiten van een huwelijk? ==== ==== 21. Welke regels moet men in acht nemen bij het sluiten van een huwelijk? ====
  
-Er zijn door God in Zijn wet drie regels gegeven.+Er zijn door God in zijn wet drie regels gegeven.
  
   - Absoluut verboden zijn huwelijken met hen die in rechte lijn bloedverwanten zijn, hetzij in opklimmende lijn (ouders of voorouders), hetzij in neerdalende lijn (nakomelingen). De oudste in de rechte lijn neemt daarbij ten aanzien van de jongste altijd de plaats van de vader in. De Schrift zegt namelijk: “Een man zal zijn vader en moeder verlaten, en zijn vrouw aanhangen.”((*Genesis 2:28)) Jan mag dus niet trouwen met zijn moeder, grootmoeder, overgrootmoeder, enzovoort, enzovoort. Maar onze Jan mag ook niet trouwen met zijn dochter, zijn nicht, zijn achternicht, enzovoort. En Martha mag dus niet trouwen met haar vader, grootvader of overgrootvader, en ze mag evenmin trouwen met haar zoon, haar neef of achterneef, die geboren zijn uit haar eigen zoon of dochter.((*Leviticus 18:6,7,10))   - Absoluut verboden zijn huwelijken met hen die in rechte lijn bloedverwanten zijn, hetzij in opklimmende lijn (ouders of voorouders), hetzij in neerdalende lijn (nakomelingen). De oudste in de rechte lijn neemt daarbij ten aanzien van de jongste altijd de plaats van de vader in. De Schrift zegt namelijk: “Een man zal zijn vader en moeder verlaten, en zijn vrouw aanhangen.”((*Genesis 2:28)) Jan mag dus niet trouwen met zijn moeder, grootmoeder, overgrootmoeder, enzovoort, enzovoort. Maar onze Jan mag ook niet trouwen met zijn dochter, zijn nicht, zijn achternicht, enzovoort. En Martha mag dus niet trouwen met haar vader, grootvader of overgrootvader, en ze mag evenmin trouwen met haar zoon, haar neef of achterneef, die geboren zijn uit haar eigen zoon of dochter.((*Leviticus 18:6,7,10))
Regel 203: Regel 203:
 //**Zijn christenen aan deze burgerlijke bepalingen gebonden?**// //**Zijn christenen aan deze burgerlijke bepalingen gebonden?**//
  
-Ja, ze zijn eraan gebonden als ze tenminste niet in strijd zijn met de christelijke of apostolische leer. Ieder moet immers zijn overheid gehoorzamen als hij dat met een godvrezend en vrij geweten kan doen. Dat wil dus zeggen: als het in zijn geweten geen zonde is als het er anders aan toegaat. Huwelijken die tegen de genoemde bepalingen ingaan, mogen dus niet zomaar worden verbroken.+Ja, ze zijn eraan gebonden als ze tenminste niet in strijd zijn met de christelijke of apostolische leer. Ieder moet immers zijn overheid gehoorzamen als hij dat met een godvrezend en vrij geweten kan doen. Dat wil dus zeggen: als het in zijn geweten geen zonde is. In het andere geval mogen huwelijken die tegen de genoemde bepalingen ingaan, niet worden verbroken.
  
 ==== 27. Hoe wordt de band van het huwelijk in de Schrift genoemd? ==== ==== 27. Hoe wordt de band van het huwelijk in de Schrift genoemd? ====
Regel 222: Regel 222:
 ==== 29. Kortom, wat is het huwelijk? ==== ==== 29. Kortom, wat is het huwelijk? ====
  
-Het is een niet te scheiden verbinding – tenzij er redenen zijn die in Gods geschreven Woord staan opgetekend((*Matteüs 19:9 *Romeinen 7:2 *1 Korintiërs 7:15)) – van een volwassen man en vrouw die met wettige en wederzijdse instemming tot één vlees worden.+Het is een niet te scheiden verbinding – tenzij er redenen zijn die in Gods geschreven Woord zijn beschreven((*Matteüs 19:9 *Romeinen 7:2 *1 Korintiërs 7:15)) – van een volwassen man en vrouw die met wettige en wederzijdse instemming tot één vlees worden.
  
 Het huwelijk is door God ingesteld, met als doel dat de een de ander bijstaat in zowel goddelijke als menselijke zaken, en dat zij, als God het geven wil, kinderen voortbrengen en in de vreze Gods opvoeden ten dienste van God, kerk en maatschappij. Het huwelijk is door God ingesteld, met als doel dat de een de ander bijstaat in zowel goddelijke als menselijke zaken, en dat zij, als God het geven wil, kinderen voortbrengen en in de vreze Gods opvoeden ten dienste van God, kerk en maatschappij.
Regel 232: Regel 232:
 ==== 31. Wat houdt de ondertrouw of, anders gezegd, de trouwbelofte in? ==== ==== 31. Wat houdt de ondertrouw of, anders gezegd, de trouwbelofte in? ====
  
-Een belofte om het voorgenomen huwelijk ook werkelijk te laten plaatsvinden. In het Latijn is dat de //sponsalia//, dat van het werkwoord //spondere// (beloven) komt. In vroeger tijden hadden onze voorouders de gewoonte om hun dochters te beloven aan hen die ze hun dochters voor het huwelijk hadden toegedacht, en aan de andere kant ook nog eens extra vast te leggen dat ze hun vrouw zouden worden. Hieruit zijn ook de woorden //sponsus// (bruidegom) en //sponsa// (bruid) voortgekomen, alsof men zei: de beloofde.+Een belofte om het voorgenomen huwelijk ook werkelijk te laten plaatsvinden. In het Latijn is dat de //sponsalia//, dat van het werkwoord //spondere// (beloven) komt. In vroeger tijden hadden onze voorouders de gewoonte om hun dochters te beloven aan hen die ze hun dochters voor het huwelijk hadden toegedacht, maar dan ook nog eens extra vast te leggen dat ze hun vrouw zouden worden. Hieruit zijn ook de woorden //sponsus// (bruidegom) en //sponsa// (bruid) voortgekomen, alsof men zei: de beloofde.
  
 ==== 32. Hoeveel soorten beloften zijn er? ==== ==== 32. Hoeveel soorten beloften zijn er? ====
Regel 269: Regel 269:
 ==== 37. Waar is deze gewoonte vandaan gekomen? ==== ==== 37. Waar is deze gewoonte vandaan gekomen? ====
  
-Het is een voorbeeld dat God Zelf heeft ingesteld, want zodra Hij aan Adam zijn vrouw gegeven had, heeft Hij hen als een Herder en Leraar gezegend met de woorden: “Weest vruchtbaar en wordt talrijk” (Genesis 1:28 en 2:22).+Het is een voorbeeld dat God zelf heeft ingesteld, want zodra Hij aan Adam zijn vrouw gegeven had, heeft Hij hen als een Herder en Leraar gezegend met de woorden: “Weest vruchtbaar en wordt talrijk” (Genesis 1:28 en 2:22).
  
 Het is ook een uitvloeisel van de algemene regel die in 1 Korintiërs 14:40 gegeven wordt: “Laat alles betamelijk en in goede orde geschieden.” Het is ook een uitvloeisel van de algemene regel die in 1 Korintiërs 14:40 gegeven wordt: “Laat alles betamelijk en in goede orde geschieden.”
  
 Deze gang van zaken verhoogt de waardigheid van het huwelijk en neemt voor de pasgehuwden alle negatieve vermoedens weg dat ze als overspelers samenwonen. Deze gang van zaken verhoogt de waardigheid van het huwelijk en neemt voor de pasgehuwden alle negatieve vermoedens weg dat ze als overspelers samenwonen.
- +Deze plechtigheid kan ook God zelf niet afwijzen, want Hij wil aangeroepen zijn en onthoudt zijn zegen niet aan hen die zijn Naam aanroepen.
-Ook kan deze plechtigheid God niet mishagen, want Hij wil aangeroepen zijn en onthoudt Zijn zegen niet aan hen die Zijn Naam aanroepen.+
  
 ==== 38. Maar wat houdt de viering van de bruiloft dan in? ==== ==== 38. Maar wat houdt de viering van de bruiloft dan in? ====
Regel 299: Regel 298:
 ==== 40. Welke conclusie kunt u trekken uit deze formele reden voor het huwelijk? ==== ==== 40. Welke conclusie kunt u trekken uit deze formele reden voor het huwelijk? ====
  
-  - De band tussen de gehuwden is heel nauw, en wel van dien aard dat ze de band die er is tussen ouders en kinderen heel ver te boven gaat. Dat zegt God in Genesis 2:24: “Een man [zal] zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en zij zullen tot één vlees zijn,”+  - De band tussen de gehuwden is heel nauw, en wel van dien aard dat ze de band die er is tussen ouders en kinderen heel ver te boven gaat. Dat zegt God in Genesis 2:24: “Een man [zal] zijn vader en zijn moeder verlaten en zijn vrouw aanhangen, en zij zullen tot één vlees zijn.”
   - Ze zijn niet alleen nauw aan elkaar verbonden, maar hun band kan ook niet meer worden losgemaakt. Ze zijn namelijk “één vlees”, dus één mens geworden. Daarom zegt Christus in Matteüs 19:6: “Hetgeen dan God samengevoegd heeft, scheide de mens niet.”   - Ze zijn niet alleen nauw aan elkaar verbonden, maar hun band kan ook niet meer worden losgemaakt. Ze zijn namelijk “één vlees”, dus één mens geworden. Daarom zegt Christus in Matteüs 19:6: “Hetgeen dan God samengevoegd heeft, scheide de mens niet.”
   - Het recht dat de gehuwden hebben over elkaars lichaam, is aan elkaar gelijk. De een moet naar de ander kijken in het licht van 1 Korintiërs 7:4. Daar zegt de apostel dat man en vrouw één vlees zijn, waaruit hij afleidt dat de man geen zeggenschap heeft over zijn lichaam maar de vrouw; en dat de vrouw geen zeggenschap heeft over haar lichaam maar de man.   - Het recht dat de gehuwden hebben over elkaars lichaam, is aan elkaar gelijk. De een moet naar de ander kijken in het licht van 1 Korintiërs 7:4. Daar zegt de apostel dat man en vrouw één vlees zijn, waaruit hij afleidt dat de man geen zeggenschap heeft over zijn lichaam maar de vrouw; en dat de vrouw geen zeggenschap heeft over haar lichaam maar de man.
Regel 317: Regel 316:
 Vanuit de maatschappij gedacht is het doel van het huwelijk dat het bij wijze van spreken een vruchtbare akker voor het maatschappelijk leven zal zijn. Met die bedoeling houdt de apostel de ouders in Efeziërs 6:4 voor om hun kinderen op te voeden in het onderwijs en de bestraffing van de Here. Het doel daarvan is dat de kinderen eenmaal nuttige en dienstbare burgers zijn in de gemeente en in de maatschappij, en ook dienaren van God en trouwe bewaarders en doorgevers van de goddelijke leer. Vanuit de maatschappij gedacht is het doel van het huwelijk dat het bij wijze van spreken een vruchtbare akker voor het maatschappelijk leven zal zijn. Met die bedoeling houdt de apostel de ouders in Efeziërs 6:4 voor om hun kinderen op te voeden in het onderwijs en de bestraffing van de Here. Het doel daarvan is dat de kinderen eenmaal nuttige en dienstbare burgers zijn in de gemeente en in de maatschappij, en ook dienaren van God en trouwe bewaarders en doorgevers van de goddelijke leer.
  
-Als u zonder verdere overwegingen op God Zelf ziet Die het huwelijk heeft ingesteld – dan is het doel van het huwelijk de eer van God Zelf. Dan gaat het erom dat de gehuwden Hem leren kennen, dienen, vrezen en eren, Die hen heeft samengebracht. De gehuwden moeten bedenken dat hun huwelijk een heerlijk en liefelijk beeld is van de verborgen eenheid die er is tussen Christus en Zijn gemeente, en die in dit leven al een begin heeft in geloof, liefde en gehoorzaamheid. In de hemel zal dat geestelijke huwelijk volkomen gerealiseerd worden.((*Efeziërs 5:32))+Als u zonder verdere overwegingen op God zelf ziet die het huwelijk heeft ingesteld – dan is het doel van het huwelijk de eer van God zelf. Dan gaat het erom dat de gehuwden Hem leren kennen, dienen, vrezen en eren, die hen heeft samengebracht. De gehuwden moeten bedenken dat hun huwelijk een heerlijk en liefelijk beeld is van de verborgen eenheid die er is tussen Christus en zijn gemeente, en die in dit leven al een begin heeft in geloof, liefde en gehoorzaamheid. In de hemel zal dat geestelijke huwelijk volkomen gerealiseerd worden.((*Efeziërs 5:32))
  
 ==== 42. Wat is in strijd met deze leer over de doelstellingen van het huwelijk? ==== ==== 42. Wat is in strijd met deze leer over de doelstellingen van het huwelijk? ====
Regel 350: Regel 349:
 //**Wat zijn de taken van de man?**// //**Wat zijn de taken van de man?**//
  
-  - Hij moet zijn vrouw onderwijzen in de vreze en in de dienst van de ware God.((*Deuteronomium 11:19 *1 Korintiërs 7:14-16)) Hij is het hoofd van zijn vrouw en moet haar beschermen, want hij heeft haar lief als zijn eigen vlees((*Efeziërs 5:23,28,29)). Hij gedraagt zich niet wrevelig tegenover haar maar treedt haar liefdevol en met respect tegemoet. Paulus verbiedt het immers om zich bitter tegen zijn vrouw op te stellen,((*Kolossenzen 3:19)) en hij mag haar al helemaal niet hardvochtig, wreed of bars en nors behandelen als een slavin of een dienstmeisje. Nee, hij moet haar zien als zijn metgezel in dit leven en als zijn mede-erfgenaam, kortom als iemand die naast hem staat, met hem het bed deelt en samen met hem het huishouden bestuurt.((*Genesis 29:10-12 *Galaten 4:29,30 *Efeziërs 5:25)) Eva is immers niet uit Adams hoofd of uit zijn voeten gemaakt, maar uit zijn rib in z’n zijde.+  - Hij moet zijn vrouw onderwijzen in de vreze en in de dienst van de ware God.((*Deuteronomium 11:19 *1 Korintiërs 7:14-16)) Hij is het hoofd van zijn vrouw en moet haar beschermen, want hij heeft haar lief als zijn eigen vlees((*Efeziërs 5:23,28,29)). Hij gedraagt zich niet wrevelig tegenover haar, maar treedt haar liefdevol en met respect tegemoet. Paulus verbiedt het immers om zich bitter tegen zijn vrouw op te stellen,((*Kolossenzen 3:19)) en hij mag haar al helemaal niet hardvochtig, wreed of bars en nors behandelen als een slavin of een dienstmeisje. Nee, hij moet haar zien als zijn metgezel in dit leven en als zijn mede-erfgenaam, kortom als iemand die naast hem staat, met hem het bed deelt en samen met hem het huishouden bestuurt.((*Genesis 29:10-12 *Galaten 4:29,30 *Efeziërs 5:25)) Eva is immers niet uit Adams hoofd of uit zijn voeten gemaakt, maar uit zijn rib in zijn zijde.
   - Hij moet zijn beroep eerlijk uitoefenen en op die manier zijn vrouw en zijn gezin van al het nodige voorzien((*1 Timoteüs 5:8)). Als zijn vrouw bedroefd en in benauwdheid is, moet hij medelijden met haar hebben, haar troosten en haar helpen. Op deze manier neemt ook hij een deel op zich van de last die het huwelijk met zich meebrengt. Hij moet zijn vrouw ook ontzien als “brozer vaatwerk”, zoals Petrus daartoe oproept in zijn eerste brief.((*1 Petrus 3:7)) Zo moet de man niet met verachting, maar op een gepaste manier waardig, zorgvol en correct met haar omgaan. Dus: voorzichtig en verstandig, want ook zij is een erfgenaam van de genade, dus van het eeuwige leven.   - Hij moet zijn beroep eerlijk uitoefenen en op die manier zijn vrouw en zijn gezin van al het nodige voorzien((*1 Timoteüs 5:8)). Als zijn vrouw bedroefd en in benauwdheid is, moet hij medelijden met haar hebben, haar troosten en haar helpen. Op deze manier neemt ook hij een deel op zich van de last die het huwelijk met zich meebrengt. Hij moet zijn vrouw ook ontzien als “brozer vaatwerk”, zoals Petrus daartoe oproept in zijn eerste brief.((*1 Petrus 3:7)) Zo moet de man niet met verachting, maar op een gepaste manier waardig, zorgvol en correct met haar omgaan. Dus: voorzichtig en verstandig, want ook zij is een erfgenaam van de genade, dus van het eeuwige leven.
  
Regel 356: Regel 355:
  
   - Zij moet haar man de verschuldigde eer geven naar het voorbeeld van Sara, de vrouw van Abraham, die haar man gewoonlijk “heer” noemde, zoals Petrus ons voorhoudt.((* 1 Petrus 3:6))   - Zij moet haar man de verschuldigde eer geven naar het voorbeeld van Sara, de vrouw van Abraham, die haar man gewoonlijk “heer” noemde, zoals Petrus ons voorhoudt.((* 1 Petrus 3:6))
-  - Ze mag geen heerschappij voeren, maar moet haar man in alles gehoorzaam zijn, omdat hij haar “heer” is.((*Efeziërs 5:22)) Ze moet hem daarom onderdanig aan hem zijn, maar dan op een vrijwillige manier en niet als een slavin of een dienstmeisje. Het behoort te zijn als de leden van het lichaam die het hoofd gehoorzamen, zoals de apostel ons voorhoudt in Efeziërs 5:24. Ze mag dus geen Xantippe zijn, dat wil zeggen: niet weerspannig, koppig en halsstarrig, maar juist bescheiden en eerbaar.+  - Ze mag geen heerschappij voeren, maar moet haar man in alles gehoorzaam zijn, omdat hij haar “heer” is.((*Efeziërs 5:22)) Ze moet hem daarom onderdanig zijn, maar dan op een vrijwillige manier en niet als een slavin of een dienstmeisje. Het behoort te zijn als de leden van het lichaam die het hoofd gehoorzamen, zoals de apostel ons voorhoudt in Efeziërs 5:24. Ze mag dus geen Xantippe zijn, dat wil zeggen: niet weerspannig, koppig en halsstarrig, maar juist bescheiden en eerbaar.
  
 ==== 47. Welke zaken zijn in strijd met de hierboven uiteengezette leer? ==== ==== 47. Welke zaken zijn in strijd met de hierboven uiteengezette leer? ====
Regel 367: Regel 366:
 ==== 48. Wat mag de gelovige in het huwelijk troost geven? ==== ==== 48. Wat mag de gelovige in het huwelijk troost geven? ====
  
-  - Dat het God is Die het huwelijk heeft ingesteld en het huwelijk ook tot stand brengt.((*Genesis 2:18-21 *Genesis 24:14,50,51)) +  - Dat het God is Die het huwelijk heeft ingesteld en het ook tot stand brengt.((*Genesis 2:18-21 *Genesis 24:14,50,51)) 
-  - Dat Hij de gehuwden die de Here vrezen en Hem aanroepen, nabij is en hun moeiten matigt. Dat liet Hij zien door Zijn aanwezigheid op de bruiloft te Kana.((*Johannes 2:2))+  - Dat Hij de gehuwden die de Hem vrezen en aanroepen, nabij is en hun moeiten matigt. Dat liet Hij zien door zijn aanwezigheid op de bruiloft te Kana.((*Johannes 2:2))
   - Dat gehoorzaamheid en geduld bij moeiten en zorgen in het huwelijk van de gelovigen voor God aangenaam zijn, zoals Paulus ook zegt in 1 Timoteüs 2:15: De gelovige vrouw “zal behouden worden, kinderen ter wereld brengende, indien zij blijft in geloof, liefde en heiliging, met ingetogenheid.”   - Dat gehoorzaamheid en geduld bij moeiten en zorgen in het huwelijk van de gelovigen voor God aangenaam zijn, zoals Paulus ook zegt in 1 Timoteüs 2:15: De gelovige vrouw “zal behouden worden, kinderen ter wereld brengende, indien zij blijft in geloof, liefde en heiliging, met ingetogenheid.”
   - Dat het huwelijk een heerlijke afbeelding is van de verborgen vereniging tussen Christus en de gemeente((*Efeziërs 5:32)). En ten slotte dat de hoop op de opstanding en de toekomstige heerlijkheid een heel geschikt en krachtig geneesmiddel is in alle moeiten en verdrietige dingen in het huwelijksleven.((*Job 19:25-27 *1 Petrus 3:7))   - Dat het huwelijk een heerlijke afbeelding is van de verborgen vereniging tussen Christus en de gemeente((*Efeziërs 5:32)). En ten slotte dat de hoop op de opstanding en de toekomstige heerlijkheid een heel geschikt en krachtig geneesmiddel is in alle moeiten en verdrietige dingen in het huwelijksleven.((*Job 19:25-27 *1 Petrus 3:7))

Paginahulpmiddelen