Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:13

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
institutie:13 [28-02-2020 om 22.24 uur] – ds. J.H. Zwartinstitutie:13 [29-08-2024 om 17.30 uur] (huidige) – ds. J.H. Zwart
Regel 1: Regel 1:
-====== 13. De echtscheiding en verlating ======+====== De echtscheiding en verlating ======
  
 ==== 1. Wat betekenen de woorden repudium (verlating) en divortium (echtscheiding)? ==== ==== 1. Wat betekenen de woorden repudium (verlating) en divortium (echtscheiding)? ====
  
-//Repudium// wordt gebruikt voor het weigeren van een beschamende zaak (//rem pudendam//). //Divortium// komt van //divertendo// (verhuizen). Want door echtscheiding verhuizen de getrouwden en gaan zij in verschillende (//diversas//) wijken wonen. Of, zoals sommigen het verstaan: a diversitate mentis, verschil van inzicht, zin en wil, wat de oorzaak is van echtscheiding.  Men verschilt daarbij immers van wil en heeft een ander inzicht dan toen men trouwde. De Hebreeën noemen het //keritut// (afsnijding). De Grieken noemen het //apopempomai// en //apostasion//, Matteüs 5:31, alsof je zegt: ver van elkaar en afstand en ook //apolusin//, dat is ontbinding. Waarvan in Matteus 19:8 staat: //apolaiten gunaika//, zijn vrouw verlaten, ontbinden. En //biblion apostasion//, scheidbrief of losbrief genoemd, ten aanzien van de man, die van zijn vrouw scheidt. Want het was de vrouw niet geoorloofd van haar man te scheiden of de man een scheidbrief te geven,((*Deuteronomium 24:1-2. *Maleachi 2:16.)) maar de man scheidde van zijn vrouw.+//Repudium// wordt gebruikt voor het weigeren van een beschamende zaak (//rem pudendam//). //Divortium// komt van //divertendo// (verhuizen). Want door echtscheiding verhuizen de getrouwden en gaan zij in verschillende (//diversas//) wijken wonen. Of, zoals sommigen het verstaan: a diversitate mentis, verschil van inzicht, zin en wil, wat de oorzaak is van echtscheiding.  Men verschilt daarbij immers van wil en heeft een ander inzicht dan toen men trouwde. De Hebreeën noemen het //keritut// (afsnijding). De Grieken noemen het //apopempomai// en //apostasion//, Matteüs 5:31, alsof je zegt: ver van elkaar en afstand en ook //apolusin//, dat is ontbinding. Waarvan in Matteüs 19:8 staat: //apolaiten gunaika//, zijn vrouw verlaten, ontbinden. En //biblion apostasion//, scheidbrief of losbrief genoemd, ten aanzien van de man, die van zijn vrouw scheidt. Want het was de vrouw niet geoorloofd van haar man te scheiden of de man een scheidbrief te geven,((*Deuteronomium 24:1-2 *Maleachi 2:16)) maar de man scheidde van zijn vrouw.
  
 ==== 2. Is er onderscheid tussen verlating en echtscheiding? ==== ==== 2. Is er onderscheid tussen verlating en echtscheiding? ====
Regel 55: Regel 55:
 ==== 9. Door welk persoonlijk gebrek kan het huwelijk van rechtswege ongeldig worden? ==== ==== 9. Door welk persoonlijk gebrek kan het huwelijk van rechtswege ongeldig worden? ====
  
-  - Als iemand zich als maagd uitgeeft, met zekere getuigenissen, zwanger blijkt te zijn of uit de tijd van het baren blijkt geschonden te zijn. Want zodanige moet naar de wet van God als een overspeelster gestenigd worden.((*Deuteronomium 22:20-21.)) In dit verband menen de kerkrechtkenners, dat de hoererij die plaatsvindt na de huwelijksvoltrekking het gesloten huwelijk hindert, maar dat dit niet geldt van de hoererij die daarvóór heeft plaatsgehad. +  - Als iemand zich als maagd uitgeeft, met zekere getuigenissen, zwanger blijkt te zijn of uit de tijd van het baren blijkt geschonden te zijn. Want zodanige moet naar de wet van God als een overspeelster gestenigd worden.((*Deuteronomium 22:20-21)) In dit verband menen de kerkrechtkenners, dat de hoererij die plaatsvindt na de huwelijksvoltrekking het gesloten huwelijk hindert, maar dat dit niet geldt van de hoererij die daarvóór heeft plaatsgehad. 
-  - Wanneer iemand van de gehuwden door natuurlijk onvermogen tot het huwelijk onbekwaam is, of als de een of de ander het gebrek van het lichaam, namelijk een ongeneeslijke ziekte, die onbekend was, vanaf het begin van het huwelijk verborgen gehouden heeft. Evenals wanneer iemand zich uitgeeft voor een man maar eigenlijk besneden is of een eunuch. Daarbij maakt het niet uit of dit het geval is vanaf de geboorte, of door een ongeluk of door een besnijdenis,((*Matteüs 19:12.)) want wat aan hem ontbreekt onthoudt hem van het huwelijk, omdat hij geen man is. Zodanige huwelijken zijn van rechtswege geen huwelijken, omdat er geen wettige bewilliging is als de een bedriegt en de ander dwaalt, volgens de algemene regel dat de wil van degene die dwaalt niet geldig is. En als in een overeenkomst die te goeder trouw gesloten is, bedrog komt, dan is die niet rechtsgeldig. Aangezien God bedriegerij, halfheid en dwaling laakt, mogen we niet zeggen dat Hij een Auteur en oorzaak is van zulke huwelijken.+  - Wanneer iemand van de gehuwden door natuurlijk onvermogen tot het huwelijk onbekwaam is, of als de een of de ander het gebrek van het lichaam, namelijk een ongeneeslijke ziekte, die onbekend was, vanaf het begin van het huwelijk verborgen gehouden heeft. Evenals wanneer iemand zich uitgeeft voor een man maar eigenlijk besneden is of een eunuch. Daarbij maakt het niet uit of dit het geval is vanaf de geboorte, of door een ongeluk of door een besnijdenis,((*Matteüs 19:12)) want wat aan hem ontbreekt onthoudt hem van het huwelijk, omdat hij geen man is. Zodanige huwelijken zijn van rechtswege geen huwelijken, omdat er geen wettige bewilliging is als de een bedriegt en de ander dwaalt, volgens de algemene regel dat de wil van degene die dwaalt niet geldig is. En als in een overeenkomst die te goeder trouw gesloten is, bedrog komt, dan is die niet rechtsgeldig. Aangezien God bedriegerij, halfheid en dwaling laakt, mogen we niet zeggen dat Hij een Auteur en oorzaak is van zulke huwelijken.
  
 ==== 10. Op hoeveel manieren kan een wettig huwelijk ontbonden worden? ==== ==== 10. Op hoeveel manieren kan een wettig huwelijk ontbonden worden? ====
Regel 62: Regel 62:
 Op twee manieren: Op twee manieren:
  
-  - Door de dood, die de laatste grens is van alle menselijke dingen, zoals de apostel Paulus in tegenstelling tot Tertullianus, Montanus en Hiëronymus leert in 1 Korintiërs 7:39: “Een vrouw is gebonden zolang haar man leeft; maar indien haar man is ontslapen, is zij vrij om te trouwen, met wie zij wil, mits in de Here.”((*Romeinen 7:2-7.)) En Christus leert in Matteüs 22:30 dat er in de hemelen geen gebruik van het huwelijk zal zijn, daar zullen ze niet ten huwelijk gegeven worden of vrouwen getrouwd worden.+  - Door de dood, die de laatste grens is van alle menselijke dingen, zoals de apostel Paulus in tegenstelling tot Tertullianus, Montanus en Hiëronymus leert in 1 Korintiërs 7:39: “Een vrouw is gebonden zolang haar man leeft; maar indien haar man is ontslapen, is zij vrij om te trouwen, met wie zij wil, mits in de Here.”((*Romeinen 7:2-7)) En Christus leert in Matteüs 22:30 dat er in de hemelen geen gebruik van het huwelijk zal zijn, daar zullen ze niet ten huwelijk gegeven worden of vrouwen getrouwd worden.
   - Door echtscheiding wordt een wettig en bevestigd huwelijk losgemaakt. We zullen daarom nu verder over de echtscheiding spreken.   - Door echtscheiding wordt een wettig en bevestigd huwelijk losgemaakt. We zullen daarom nu verder over de echtscheiding spreken.
  
Regel 75: Regel 75:
 Dat ze gebroken kunnen worden om rechtvaardige redenen wordt bewezen uit de wet op de verlating of echtscheiding, die God zelf gegeven heeft, Deuteronomium 24:1. Dat ze gebroken kunnen worden om rechtvaardige redenen wordt bewezen uit de wet op de verlating of echtscheiding, die God zelf gegeven heeft, Deuteronomium 24:1.
  
-Uit Christus eigen woorden, Matteüs 19:8 en 9, die tweeërlei echtscheiding bespreekt. Een onwettige en lichtvaardige, die bij de Joden om allerlei redenen voorkwam en niet meer toe te laten is, en een wettige, die alleen mag plaats hebben om rechtvaardige en wettige redenen.+Uit Christus eigen woorden, Matteüs 19:8,9, die tweeërlei echtscheiding bespreekt. Een onwettige en lichtvaardige, die bij de Joden om allerlei redenen voorkwam en niet meer toe te laten is, en een wettige, die alleen mag plaats hebben om rechtvaardige en wettige redenen.
  
 ==== 13. Welke zijn de oorzaken waarom het geoorloofd is het huwelijk te breken? ==== ==== 13. Welke zijn de oorzaken waarom het geoorloofd is het huwelijk te breken? ====
Regel 89: Regel 89:
 ==== 15. Waarom zegt Christus dat hoererij en overspel alleen de enige en rechtvaardige reden van echtscheiding zijn? ==== ==== 15. Waarom zegt Christus dat hoererij en overspel alleen de enige en rechtvaardige reden van echtscheiding zijn? ====
  
-Omdat overspel van nature regelrecht strijdt tegen de natuur en het wezen van het huwelijk en de huwelijkse trouw en belofte: want twee worden door het huwelijk één vlees.((*Genesis 2:24.)) Maar deze eenheid wordt door het overspel gebroken en ontbonden.+Omdat overspel van nature regelrecht strijdt tegen de natuur en het wezen van het huwelijk en de huwelijkse trouw en belofte: want twee worden door het huwelijk één vlees.((*Genesis 2:24)) Maar deze eenheid wordt door het overspel gebroken en ontbonden.
  
 En vervolgens, omdat het niet gebeuren kan, dat een mens met twee personen één vlees zij. “Of weet gij niet, dat wie zich aan een hoor hecht, één lichaam (met haar) is?” zegt Paulus in 1 Korintiërs 6:16. En vervolgens, omdat het niet gebeuren kan, dat een mens met twee personen één vlees zij. “Of weet gij niet, dat wie zich aan een hoor hecht, één lichaam (met haar) is?” zegt Paulus in 1 Korintiërs 6:16.
Regel 146: Regel 146:
 ==== 25. Breekt onvruchtbaarheid het huwelijk? ==== ==== 25. Breekt onvruchtbaarheid het huwelijk? ====
  
-Nee, want dat gebrek is over het algemeen verborgen en dikwijls heeft God er herstel in aangebracht, terwijl het vooruitzicht hopeloos was.((*1 Samuël 1:20.))+Nee, want dat gebrek is over het algemeen verborgen en dikwijls heeft God er herstel in aangebracht, terwijl het vooruitzicht hopeloos was.((*1 Samuël 1:20))
  
 Vervolgens moet erop gelet worden dat de kinderen van God komen, die de baarmoeder sluit en opent naar Zijn goeddunken. Zo lijkt het, dat degene God bestrijdt, als hij zijn vrouw, die hij van Zijn hand ontvangen heeft, verlaten wil, op voorwaarde dat zij hem kinderen baart. Vervolgens moet erop gelet worden dat de kinderen van God komen, die de baarmoeder sluit en opent naar Zijn goeddunken. Zo lijkt het, dat degene God bestrijdt, als hij zijn vrouw, die hij van Zijn hand ontvangen heeft, verlaten wil, op voorwaarde dat zij hem kinderen baart.
Regel 158: Regel 158:
 Wat betreft de wreedheid en het kwaad handelen of de halfhartigheid van de ene gehuwde of de andere, laten de wet van Theodorus (die in de Codex staat) het Canonisch recht, en de opvatting van veel Godgeleerde mannen, toe, dat in zo’n geval (nadat men meerdere malen, maar tevergeefs, geprobeerd heeft hen te verzoenen, en hen een zekere tijd van hun huizen gescheiden heeft) wel echtscheiding mag plaats hebben, opdat de onschuldige, door al te grote weemoed verslagen zijnde, de aanroeping van Gods Naam niet verwerpe en iets onrechtvaardigs doet: zoals men zegt: "Lijdzaamheid, teveel getergd, wordt tirannie." Wat betreft de wreedheid en het kwaad handelen of de halfhartigheid van de ene gehuwde of de andere, laten de wet van Theodorus (die in de Codex staat) het Canonisch recht, en de opvatting van veel Godgeleerde mannen, toe, dat in zo’n geval (nadat men meerdere malen, maar tevergeefs, geprobeerd heeft hen te verzoenen, en hen een zekere tijd van hun huizen gescheiden heeft) wel echtscheiding mag plaats hebben, opdat de onschuldige, door al te grote weemoed verslagen zijnde, de aanroeping van Gods Naam niet verwerpe en iets onrechtvaardigs doet: zoals men zegt: "Lijdzaamheid, teveel getergd, wordt tirannie."
  
-De onschuldige is in de tussentijd geroepen tot de ongehuwde staat en bidde om overwinning tot Hem, die niemand laat verzoeken boven zijn vermogen, 1 Korintiërs 10:13. Derhalve, zoals Christus Mozes niet heeft beschuldigd, maar ontschuldigd, omdat hij de echtscheiding om de hardheid der harten had toegelaten;((*Matteüs 19:3.)) daarom oordelen velen dat de christelijke overheid, heden ten dage, ook verontschuldigd moet worden, wanneer zij, als een gehuwde ellendig, onrechtvaardig, tiranniek en gruwelijk onderdrukt wordt, tot echtscheiding aanraden. Want zij achten het beter dat zij gescheiden leven als engelen dan samen als duivels. Zo dan, als beide partijen elkaar of met woorden of met slagen slecht behandelen, dan oordelen zij dat in zulke gevallen scheiding behoort plaats te hebben, waarbij men hen ontzegge opnieuw te mogen trouwen, opdat ze mogelijk verzoend worden.+De onschuldige is in de tussentijd geroepen tot de ongehuwde staat en bidde om overwinning tot Hem, die niemand laat verzoeken boven zijn vermogen, 1 Korintiërs 10:13. Derhalve, zoals Christus Mozes niet heeft beschuldigd, maar verontschuldigd, omdat hij de echtscheiding om de hardheid der harten had toegelaten;((*Matteüs 19:3)) daarom oordelen velen dat de christelijke overheid, heden ten dage, ook verontschuldigd moet worden, wanneer zij, als een gehuwde ellendig, onrechtvaardig, tiranniek en gruwelijk onderdrukt wordt, tot echtscheiding aanraden. Want zij achten het beter dat zij gescheiden leven als engelen dan samen als duivels. Zo dan, als beide partijen elkaar of met woorden of met slagen slecht behandelen, dan oordelen zij dat in zulke gevallen scheiding behoort plaats te hebben, waarbij men hen ontzegge opnieuw te mogen trouwen, opdat ze mogelijk verzoend worden.
  
-Maar onze kerkelijke wetten gebieden zeer godvruchtig, dat men eerst zijn uiterste best in alles doen zal, voordat men hiertoe komt. Waarin ze met Justinianus overeenkomen, die zegt: "zoals wij verbieden zonder wettige redenen huwelijken te breken, zo willen wij dat degene, die door nood en tegenspoed verdrukt is (hetzij man of vrouw) ookal is het niet tevreden stellend, niettemin, door noodzakelijke hulp bevrijd worde."((Codic. lib. 5 de Repud. 8,2.))+Maar onze kerkelijke wetten gebieden zeer godvruchtig, dat men eerst zijn uiterste best in alles doen zal, voordat men hiertoe komt. Waarin ze met Justinianus overeenkomen, die zegt: "zoals wij verbieden zonder wettige redenen huwelijken te breken, zo willen wij dat degene, die door nood en tegenspoed verdrukt is (hetzij man of vrouw) ook al is het niet tevreden stellend, niettemin, door noodzakelijke hulp bevrijd worde."((Codic. lib. 5 de Repud. 8,2.))
  
 ==== 27. Wat denkt u wat men moet doen, als een van de gehuwden goddeloos, afvallig of een hardnekkige ketter is geworden en de ander probeert te trekken en te dwingen in dezelfde afvalligheid en goddeloosheid of zijn schandelijke ketterij of enige andere misdaad? ==== ==== 27. Wat denkt u wat men moet doen, als een van de gehuwden goddeloos, afvallig of een hardnekkige ketter is geworden en de ander probeert te trekken en te dwingen in dezelfde afvalligheid en goddeloosheid of zijn schandelijke ketterij of enige andere misdaad? ====
Regel 172: Regel 172:
 ==== 29. Heeft de vrouw niet hetzelfde recht tegenover de man in het eisen van echtscheiding, als de man tegenover de vrouw? ==== ==== 29. Heeft de vrouw niet hetzelfde recht tegenover de man in het eisen van echtscheiding, als de man tegenover de vrouw? ====
  
-Gelet op het recht, dat de een het lichaam van de ander bezit((*1 Korintiërs 7:4.)), is eenieder gelijk in de verbintenis. Daarom is het behoorlijk, dat men in een gelijke verbintenis, zowel de een als de ander hetzelfde recht heeft over de ander; evenwel past het de vrouw, tegenover de man, zedigheid en eerbaarheid in acht te nemen.+Gelet op het recht, dat de een het lichaam van de ander bezit((*1 Korintiërs 7:4)), is eenieder gelijk in de verbintenis. Daarom is het behoorlijk, dat men in een gelijke verbintenis, zowel de een als de ander hetzelfde recht heeft over de ander; evenwel past het de vrouw, tegenover de man, zedigheid en eerbaarheid in acht te nemen.
  
 ==== 30. Door wie dient de echtscheiding voltrokken te worden? ==== ==== 30. Door wie dient de echtscheiding voltrokken te worden? ====
  
-Niet door een privaat persoon of een private autoriteit, door de onschuldige echtgenoot: want niemand mag in zijn eigen zaak rechter zijn. Maar door legitieme rechters, zowel kerkelijke als burgerlijke (want het huwelijksrecht is een gemengd recht, goddelijk en menselijk) en dat niet roekeloos, maar als men zijn best zal hebben gedaan om te verzoenen en daarbij ook, volgens de wet, van de bijeengebrachte en bewezen oorzaken kennis genomen en die beoordeeld te hebben((*Matteüs 18:15-17.)), want men zal niet degene geloven die zijn eigen schande naar voren brengt. Want Abraham heeft ook niet zelf, overeenkomstig zijn eigen oordeel, maar door de geopenbaarde opdracht van God, Hagar uitgestoten, zoals in Genesis 21:12 staat.+Niet door een privaat persoon of een private autoriteit, door de onschuldige echtgenoot: want niemand mag in zijn eigen zaak rechter zijn. Maar door legitieme rechters, zowel kerkelijke als burgerlijke (want het huwelijksrecht is een gemengd recht, goddelijk en menselijk) en dat niet roekeloos, maar als men zijn best zal hebben gedaan om te verzoenen en daarbij ook, volgens de wet, van de bijeengebrachte en bewezen oorzaken kennis genomen en die beoordeeld te hebben((*Matteüs 18:15-17)), want men zal niet degene geloven die zijn eigen schande naar voren brengt. Want Abraham heeft ook niet zelf, overeenkomstig zijn eigen oordeel, maar door de geopenbaarde opdracht van God, Hagar uitgestoten, zoals in Genesis 21:12 staat.
  
 ==== 32. Welke opvattingen strijden tegen deze leer? ==== ==== 32. Welke opvattingen strijden tegen deze leer? ====
Regel 184: Regel 184:
   - Zo leren ze dat de kennis van en het oordeel over huwelijkse zaken alleen de kerkenraad, dat is, de priesters en ambts-papen, de geldgierigen aangaat, en daarenboven, dat de scheiding of echt-mijding alleen behoort te geschieden van tafel en bed; dat is, alleen met woorden en niet metterdaad, en dat volgens de Schriftplaats, van Paulus, 1 Korintiërs 7:10: “Doch hun, die getrouwd zijn, beveel ik niet, maar de Here, dat een vrouw haar man niet mag verlaten – is dit toch gebeurd, dan moet zij ongehuwd blijven of zich met haar man verzoenen.”   - Zo leren ze dat de kennis van en het oordeel over huwelijkse zaken alleen de kerkenraad, dat is, de priesters en ambts-papen, de geldgierigen aangaat, en daarenboven, dat de scheiding of echt-mijding alleen behoort te geschieden van tafel en bed; dat is, alleen met woorden en niet metterdaad, en dat volgens de Schriftplaats, van Paulus, 1 Korintiërs 7:10: “Doch hun, die getrouwd zijn, beveel ik niet, maar de Here, dat een vrouw haar man niet mag verlaten – is dit toch gebeurd, dan moet zij ongehuwd blijven of zich met haar man verzoenen.”
  
-Hier spreekt de apostel van een ongeoorloofde scheiding, die geschiedt om lichtvaardige oorzaken, zoals twist en enige verstoring van het gemoed, zoals het woord //verzoenen// met zich meebrengt. Of van zodanige scheiding, waarbij de vrouw zichzelf, niet door de macht van een ander, te weten, van de rechter, van de man scheidt. Zodanige echtscheidingen waren onder de heidenen, en zelfs onder de Joden, in gebruik.((*Matteüs 5:32. *Matteüs 19:3.)) Door deze leer wordt de echtscheiding veranderd in een spot en een schandelijke wreedheid, waardoor de onschuldige partij, zonder zijn schuld, van zijn recht wordt beroofd.+Hier spreekt de apostel van een ongeoorloofde scheiding, die geschiedt om lichtvaardige oorzaken, zoals twist en enige verstoring van het gemoed, zoals het woord //verzoenen// met zich meebrengt. Of van zodanige scheiding, waarbij de vrouw zichzelf, niet door de macht van een ander, te weten, van de rechter, van de man scheidt. Zodanige echtscheidingen waren onder de heidenen, en zelfs onder de Joden, in gebruik.((*Matteüs 5:32 *Matteüs 19:3)) Door deze leer wordt de echtscheiding veranderd in een spot en een schandelijke wreedheid, waardoor de onschuldige partij, zonder zijn schuld, van zijn recht wordt beroofd.
  
 Hierbij komt dat de Schrift de betekenis van de echtscheiding zo gebruikt, dat de verlaten personen vrij opnieuw mogen trouwen. De priester wordt wel verboden een verlatene te nemen((*Leviticus 21:7)): maar de anderen niet((*Deuteronomium 24:2)): ja, hiertoe wordt de scheidbrief gegeven, opdat de eerste de verlatene niet met recht mocht opeisen en dat het andere huwelijk vast en bondig zou zijn. Hierbij komt dat de Schrift de betekenis van de echtscheiding zo gebruikt, dat de verlaten personen vrij opnieuw mogen trouwen. De priester wordt wel verboden een verlatene te nemen((*Leviticus 21:7)): maar de anderen niet((*Deuteronomium 24:2)): ja, hiertoe wordt de scheidbrief gegeven, opdat de eerste de verlatene niet met recht mocht opeisen en dat het andere huwelijk vast en bondig zou zijn.
  
 Ten slotte is er de perverse mening van hen, die denken dat deze wet op de echtscheiding((*Deuteronomium 24:1)), nu ook in de Christelijke Kerk van kracht behoort te zijn. Ten slotte is er de perverse mening van hen, die denken dat deze wet op de echtscheiding((*Deuteronomium 24:1)), nu ook in de Christelijke Kerk van kracht behoort te zijn.

Paginahulpmiddelen