Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:29

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
institutie:29 [04-09-2025 om 23.53 uur] – ds. J.H. Zwartinstitutie:29 [16-09-2025 om 19.39 uur] (huidige) – ds. J.H. Zwart
Regel 25: Regel 25:
   - Het zaligmakend geloof, waarin alle oprechte leden van Christus delen – over dit geloof spreken we in dit hoofdstuk.   - Het zaligmakend geloof, waarin alle oprechte leden van Christus delen – over dit geloof spreken we in dit hoofdstuk.
 ==== 4. Kan het woord ‘geloof’ in absolute zin gebruikt worden of heeft het betrekking op iets anders? ==== ==== 4. Kan het woord ‘geloof’ in absolute zin gebruikt worden of heeft het betrekking op iets anders? ====
-Het heeft betrekking op iets anders, wat we vooral bij Paulus zien. Het heeft namelijk beetrekking op het voorwerp van het geloof. Je kunt niet zomaar zeggen wat ‘geloof’ is, behalve wanneer je duidelijk maakt waar het geloof betrekking op heeft, namelijk op de door God beloofde barmhartigheid om Christus’ wil.+Het heeft betrekking op iets anders, wat we vooral bij Paulus zien. Het heeft namelijk betrekking op het voorwerp van het geloof. Je kunt niet zomaar zeggen wat ‘geloof’ is, behalve wanneer je duidelijk maakt waar het geloof betrekking op heeft, namelijk op de door God beloofde barmhartigheid om Christus’ wil.
 ==== 5. Wat is dan het voorwerp van het geloof? ==== ==== 5. Wat is dan het voorwerp van het geloof? ====
 Het wezenlijke voorwerp van het geloof, waarbuiten het geloof zich niet uitstrekt, is het Woord van God in het algemeen, beschreven in de boeken van de profeten en de apostelen. Hieruit komt het algemene geloof voort, waardoor we ervan verzekerd zijn dat de dingen die God ons in zijn Woord geopenbaard heeft, waarachtig zijn. En dat niet vanwege de argumenten die ons verstand aandraagt, maar omdat we inwendig, in ons hart, door de Heilige Geest ervan verzekerd zijn dat ze door de waarachtige en almachtige God gegeven en bekendgemaakt worden. Het wezenlijke voorwerp van het geloof, waarbuiten het geloof zich niet uitstrekt, is het Woord van God in het algemeen, beschreven in de boeken van de profeten en de apostelen. Hieruit komt het algemene geloof voort, waardoor we ervan verzekerd zijn dat de dingen die God ons in zijn Woord geopenbaard heeft, waarachtig zijn. En dat niet vanwege de argumenten die ons verstand aandraagt, maar omdat we inwendig, in ons hart, door de Heilige Geest ervan verzekerd zijn dat ze door de waarachtige en almachtige God gegeven en bekendgemaakt worden.
Regel 34: Regel 34:
   - Het eerste is de verlichting of de kennis in het verstand over de gekruisigde Christus en zijn weldaden. Het is geen kennis van iemand die men met het lichamelijk oog gezien heeft, maar van Hem die ons in het Woord en de sacramenten wordt voorgehouden((*1 Timoteüs 2:4)). Die kennis kan ook het deel zijn van anderen dan zij die gerechtvaardigd zijn. Hebreeën 10:26 zegt: “Indien wij opzettelijk zondigen”, dat is willens en wetens geheel en al van Christus afvallen, “nadat wij tot erkentenis der waarheid gekomen zijn, blijft er geen offer voor de zonden meer over.”   - Het eerste is de verlichting of de kennis in het verstand over de gekruisigde Christus en zijn weldaden. Het is geen kennis van iemand die men met het lichamelijk oog gezien heeft, maar van Hem die ons in het Woord en de sacramenten wordt voorgehouden((*1 Timoteüs 2:4)). Die kennis kan ook het deel zijn van anderen dan zij die gerechtvaardigd zijn. Hebreeën 10:26 zegt: “Indien wij opzettelijk zondigen”, dat is willens en wetens geheel en al van Christus afvallen, “nadat wij tot erkentenis der waarheid gekomen zijn, blijft er geen offer voor de zonden meer over.”
   - Het tweede is de ook in het verstand gelegen instemming en mening, waardoor men alles wat in het Woord over Christus en zijn weldaden geleerd wordt, als goed en wáár erkent, omdat het de waarheid zelf van God is. Over deze toestemming of instemming zegt Romeinen 7:16: “Ik stem toe, dat de wet goed is.” En in 1 Korinthiërs 2:15 lezen we: “De geestelijke mens beoordeelt alle dingen.” Maar deze algemene instemming is niet genoeg, behalve wanneer die persoonlijke toestemming erbij komt, waardoor een gelovige zichzelf de goede en heilzame dingen die in het Woord geleerd en aangeboden worden, toe-eigent. Dat houdt in dat de algemene belofte van het eeuwige leven die voor alle gelovigen door het bloed van Christus verworven is, hém toekomt en op hém van toepassing is. Uit deze toestemming komt de //plerophoria// voort, oftewel de vrijmoedigheid van het geloof – dat is de volkomen zekerheid waaruit men leeft; zie Hebreeën 10:22.   - Het tweede is de ook in het verstand gelegen instemming en mening, waardoor men alles wat in het Woord over Christus en zijn weldaden geleerd wordt, als goed en wáár erkent, omdat het de waarheid zelf van God is. Over deze toestemming of instemming zegt Romeinen 7:16: “Ik stem toe, dat de wet goed is.” En in 1 Korinthiërs 2:15 lezen we: “De geestelijke mens beoordeelt alle dingen.” Maar deze algemene instemming is niet genoeg, behalve wanneer die persoonlijke toestemming erbij komt, waardoor een gelovige zichzelf de goede en heilzame dingen die in het Woord geleerd en aangeboden worden, toe-eigent. Dat houdt in dat de algemene belofte van het eeuwige leven die voor alle gelovigen door het bloed van Christus verworven is, hém toekomt en op hém van toepassing is. Uit deze toestemming komt de //plerophoria// voort, oftewel de vrijmoedigheid van het geloof – dat is de volkomen zekerheid waaruit men leeft; zie Hebreeën 10:22.
-  - Het derde is de hartelijke aanneming, die in de wil of het hart plaatsvindt. Daardoor omhelzen wij met ons hart en onze wil als het ware met onze hand, ja met onze beide armen datgene waarvan ons verstand erkent dat het niet alleen waarachtig waar is, maar ook goed, heilig en heilzaam, en dat dít ons persoonlijk toekomt. “Met het hart gelooft ment tot gerechtigheid” (Romeinen 10:10).+  - Het derde is de hartelijke aanneming, die in de wil of het hart plaatsvindt. Daardoor omhelzen wij met ons hart en onze wil als het ware met onze hand, ja met onze beide armen datgene waarvan ons verstand erkent dat het niet alleen waarachtig waar is, maar ook goed, heilig en heilzaam, en dat dít ons persoonlijk toekomt. “Met het hart gelooft men tot gerechtigheid” (Romeinen 10:10).
 ==== 7. Wat is het geloof? ==== ==== 7. Wat is het geloof? ====
 Het is een kennis, een toestemming, een vreugde over de genade die in het Woord beloofd is, en daarom is het dus ook een vast vertrouwen en een aannemen van de zaligheid die men door Christus ontvangt. Het is een kennis, een toestemming, een vreugde over de genade die in het Woord beloofd is, en daarom is het dus ook een vast vertrouwen en een aannemen van de zaligheid die men door Christus ontvangt.
Regel 95: Regel 95:
   - Uit het constateren van de waarheid der beloften en van Gods almacht. Psalm 18:31 zegt: “Des Heren woord is zuiver, Hij is een schild voor allen die bij Hem schuilen.’ En in Romeinen 4:20 lezen we: “Maar aan de belofte heeft [Abraham] niet getwijfeld door ongeloof, doch hij werd versterkt in zijn geloof en gaf Gode eer, in de volle zekerheid dat Hij bij machte was hetgeen Hij beloofd had ook te volbrengen.”   - Uit het constateren van de waarheid der beloften en van Gods almacht. Psalm 18:31 zegt: “Des Heren woord is zuiver, Hij is een schild voor allen die bij Hem schuilen.’ En in Romeinen 4:20 lezen we: “Maar aan de belofte heeft [Abraham] niet getwijfeld door ongeloof, doch hij werd versterkt in zijn geloof en gaf Gode eer, in de volle zekerheid dat Hij bij machte was hetgeen Hij beloofd had ook te volbrengen.”
   - In de Schrift wordt aan het geloof altijd de volle zekerheid toegeschreven, die ons Gods goedheid duidelijk voor ogen stelt.((*Romeinen 4:21)) Dat geldt ook voor de vrijmoedigheid en het vertrouwen, waar Efeze 3:12 over spreekt: “In wie [namelijk de Here] wij de vrijmoedigheid en de toegang met vertrouwen hebben door het geloof in Hem.”   - In de Schrift wordt aan het geloof altijd de volle zekerheid toegeschreven, die ons Gods goedheid duidelijk voor ogen stelt.((*Romeinen 4:21)) Dat geldt ook voor de vrijmoedigheid en het vertrouwen, waar Efeze 3:12 over spreekt: “In wie [namelijk de Here] wij de vrijmoedigheid en de toegang met vertrouwen hebben door het geloof in Hem.”
-> Iemand is dus geen gelovige als hij er niet ten volle van verzekerd is dat God hem liefheeft, en als hij niet zó verzekerd is van zijn zaligheid, dat hij met vertrouwen stoutmoedig en luid durft roemen tegen de duivel en de dood, naar het voorbeeld van de apostel Paulus in Romeinen 8:38: “Want ik ben verzekerd, dat noch dood noch leven, noch engelen noch machten, noch heden noch toekomst, noch krachten, noch hoogte noch diepte, noch enig ander schepsel ons zal kunnen scheiden van de liefde Gods.” En vers 16 van dat hoofdstuk zegt: “Die Geest getuigt met onze geest, dat wij kinderen Gods zijn.”+ 
 +Iemand is dus geen gelovige als hij er niet ten volle van verzekerd is dat God hem liefheeft, en als hij niet zó verzekerd is van zijn zaligheid, dat hij met vertrouwen stoutmoedig en luid durft roemen tegen de duivel en de dood, naar het voorbeeld van de apostel Paulus in Romeinen 8:38: “Want ik ben verzekerd, dat noch dood noch leven, noch engelen noch machten, noch heden noch toekomst, noch krachten, noch hoogte noch diepte, noch enig ander schepsel ons zal kunnen scheiden van de liefde Gods.” En vers 16 van dat hoofdstuk zegt: “Die Geest getuigt met onze geest, dat wij kinderen Gods zijn.”
 ==== 26. Wordt het geloof van de uitverkorenen dan niet besprongen door onzekerheid, ongerustheid en wantrouwen? ==== ==== 26. Wordt het geloof van de uitverkorenen dan niet besprongen door onzekerheid, ongerustheid en wantrouwen? ====
 Ja, heel zeker, want David zegt in Psalm 31:23: “In mijn angst dacht [ik]: ik ben verbannen uit uw oog.” Het gaat in de gang van het dagelijkse leven nooit zo goed met ons dat we vol geloof zijn, van alle ziekelijk wantrouwen verlost. Maar het geloof heeft deze onzekerheid of ongerustheid niet uit zichzelf; die wordt veroorzaakt door onze zwakte. Ja, heel zeker, want David zegt in Psalm 31:23: “In mijn angst dacht [ik]: ik ben verbannen uit uw oog.” Het gaat in de gang van het dagelijkse leven nooit zo goed met ons dat we vol geloof zijn, van alle ziekelijk wantrouwen verlost. Maar het geloof heeft deze onzekerheid of ongerustheid niet uit zichzelf; die wordt veroorzaakt door onze zwakte.
Regel 134: Regel 135:
 Wat het uitwendige leven betreft, zijn die beproevingen er door het kruis-dragen in dit leven, waarbij men als goud door het vuur beproefd wordt. Het oefenen van lijdzaamheid onder het kruis, samen met het aanroepen van God in de verwachting dat Hij zal verlossen is als het ware een beproeving van het geloof waarbij het gaat om de vraag of het een waarachtig geloof is of niet((*1 Petrus 1:7)) – zoals we dat in Job zien((*Job 23:10)). Over deze beproeving zegt Jakobus in hoofdstuk ~Jakobus 1:12: “Zalig is de man, die in verzoeking volhardt, want, wanneer hij de proef heeft doorstaan, zal hij de kroon des levens ontvangen.” Wat het uitwendige leven betreft, zijn die beproevingen er door het kruis-dragen in dit leven, waarbij men als goud door het vuur beproefd wordt. Het oefenen van lijdzaamheid onder het kruis, samen met het aanroepen van God in de verwachting dat Hij zal verlossen is als het ware een beproeving van het geloof waarbij het gaat om de vraag of het een waarachtig geloof is of niet((*1 Petrus 1:7)) – zoals we dat in Job zien((*Job 23:10)). Over deze beproeving zegt Jakobus in hoofdstuk ~Jakobus 1:12: “Zalig is de man, die in verzoeking volhardt, want, wanneer hij de proef heeft doorstaan, zal hij de kroon des levens ontvangen.”
 ==== 35. Wat is het profijt van het geloof? ==== ==== 35. Wat is het profijt van het geloof? ====
-Het profijt of nut van het geloof is gedurende al de jaren van ons leven heel groot. Want het geloof is het éne ding dat nodig is volgens Lucas 10:42. En Hebreeën 11:6 zegt ons: “Zonder geloof is het onmogelijk Hem [God] te behagen.” Hierdoor verheffen we ons niet in een tijd van voorspoed, laten we de moed niet zakken in tegenspoed en gaan we door de dood heen voort tot in het eeuwige leven.+Het profijt of nut van het geloof is gedurende al de jaren van ons leven heel groot. Want het geloof is het éne ding dat nodig is volgens Lucas 10:42. En Hebreeën 11:6 zegt ons: “Zonder geloof is het onmogelijk [God] te behagen.” Hierdoor verheffen we ons niet in een tijd van voorspoed, laten we de moed niet zakken in tegenspoed en gaan we door de dood heen voort tot in het eeuwige leven.
 ==== 36. Worden wij gelovigen genoemd vanwege het actieve of het passieve geloof? ==== ==== 36. Worden wij gelovigen genoemd vanwege het actieve of het passieve geloof? ====
-Het geloof houdt in de Schrift soms standvastigheid en waarheid in voor wat betreft het trouw vasthouden aan woorden, daden en met elkaar gesloten verbonden. Het wordt dan zowel in actieve als passieve zin opgevat. In die betekenis worden degenen die hun woord houden, trouw zijn in hun beloften en de hun opgelegde taak trouw verrichten, ook gelovigen genoemd. Dat zien we in Lucas 23:42 verwoord: “Wie is dan de trouwe, de verstandige rentmeester …?” En ook in hoofdstuk 16:10: “Wie in zeer weinig getrouw is, is ook in veel getrouw.” In passieve zin geldt het als men iemand als trouw en oprecht ziet en als iemand die men mag vertrouwen, die een betrouwbaar en geloofwaardig woord spreekt en ook een betrouwbaar mens is.((*1 Timoteüs 1:2,11))+Het geloof houdt in de Schrift soms standvastigheid en waarheid in voor wat betreft het trouw vasthouden aan woorden, daden en met elkaar gesloten verbonden. Het wordt dan zowel in actieve als passieve zin opgevat. In die betekenis worden degenen die hun woord houden, trouw zijn in hun beloften en de hun opgelegde taak trouw verrichten, ook gelovigen genoemd. Dat zien we in Lucas 12:42 verwoord: “Wie is dan de trouwe, de verstandige rentmeester …?” En ook in hoofdstuk 16:10: “Wie in zeer weinig getrouw is, is ook in veel getrouw.” In passieve zin geldt het als men iemand als trouw en oprecht ziet en als iemand die men mag vertrouwen, die een betrouwbaar en geloofwaardig woord spreekt en ook een betrouwbaar mens is.((*1 Timoteüs 1:2,11))
 Maar als men spreekt over de rechtvaardiging, worden de gelovigen zo genoemd in de passieve zin van het woord. Zij zijn mensen die Christus, de Zaligmaker, als gelovigen in Christus Jezus (Efeze 1:1) door het geloof hebben omhelsd; zie ook Handelingen 10:45, waar gesproken wordt over “gelovigen uit de besnijdenis”. Maar als men spreekt over de rechtvaardiging, worden de gelovigen zo genoemd in de passieve zin van het woord. Zij zijn mensen die Christus, de Zaligmaker, als gelovigen in Christus Jezus (Efeze 1:1) door het geloof hebben omhelsd; zie ook Handelingen 10:45, waar gesproken wordt over “gelovigen uit de besnijdenis”.
 ==== 37. Welke zaken zijn met het geloof gelijk te stellen? ==== ==== 37. Welke zaken zijn met het geloof gelijk te stellen? ====
 De hoop en de liefde, die ook gaven van de Heilige Geest zijn.((*1 Korintiërs 12:4 *1 Korintiërs 13:13)) De hoop en de liefde, die ook gaven van de Heilige Geest zijn.((*1 Korintiërs 12:4 *1 Korintiërs 13:13))
 ==== 38. Waarin zijn deze twee van het geloof onderscheiden? ==== ==== 38. Waarin zijn deze twee van het geloof onderscheiden? ====
-Het geloof is een kennen en aannemen van Christus, die ons aangeboden wordt en als het ware aanwezig is in het Woord en in de sacramenten. De hoop is echter een verwachten van Christus, die in het hiernamaals volkomen zal worden geopenbaard met al zijn weldaden. Anders gezegd: de hoop is een verwachten van de dingen die het geloof gelooft, omdat die door God waarachtig beloofd en toegezegd zijn. Het geloof gelooft dus dat God waarachtig is, en de hoop verwacht dat Hij Zich altijd aan ons bewijst. Het geloof gelooft het eeuwige leven dat ons gegeven is, en de hoop verwacht het totdat het aan ons geopenbaard wordt. Het geloof is de basis, waar de hoop op rust, en de hoop voedt en onderhoudt het geloof. De woorden ‘geloof’ en ‘hoop’ worden dan ook vaak verwisseld, en dat vooral vanwege de innige verbinding en verwantschap die er is in het gebruik van deze woorden((*1 Petrus 1:5 *Romeinen 8:24)). Luther zegt: “Het geloof kijkt naar het woord van het voorwerp, en de hoop naar het voorwerp van het woord.”+Het geloof is een kennen en aannemen van Christus, die ons aangeboden wordt en als het ware aanwezig is in het Woord en in de sacramenten. De hoop is echter een verwachten van Christus, die in het hiernamaals volkomen zal worden geopenbaard met al zijn weldaden. Anders gezegd: de hoop is een verwachten van de dingen die het geloof gelooft, omdat die door God waarachtig beloofd en toegezegd zijn. Het geloof gelooft dus dat God waarachtig is, en de hoop verwacht dat Hij Zich altijd zo aan ons bewijst. Het geloof gelooft het eeuwige leven dat ons gegeven is, en de hoop verwacht het totdat het aan ons geopenbaard wordt. Het geloof is de basis, waar de hoop op rust, en de hoop voedt en onderhoudt het geloof. De woorden ‘geloof’ en ‘hoop’ worden dan ook vaak verwisseld, en dat vooral vanwege de innige verbinding en verwantschap die er is in het gebruik van deze woorden((*1 Petrus 1:5 *Romeinen 8:24)). Luther zegt: “Het geloof kijkt naar het woord van het voorwerp, en de hoop naar het voorwerp van het woord.”
 Vervolgens is er het geloof dat ontvangt, terwijl de liefde voortkomt uit het geloof en niet het geloof uit de liefde. Het geloof maakt ons kinderen van God((*1 Johannes 4:15-16)), de liefde bewijst dat we het zijn((*Johannes 13:35)). Vervolgens is er het geloof dat ontvangt, terwijl de liefde voortkomt uit het geloof en niet het geloof uit de liefde. Het geloof maakt ons kinderen van God((*1 Johannes 4:15-16)), de liefde bewijst dat we het zijn((*Johannes 13:35)).
 Het voorwerp van het geloof is Christus met al Zijn weldaden, die ons in het Evangelie worden voorgehouden; maar het voorwerp van de liefde is God en de naaste((*Matteüs 22:37-39)). Bovendien blijft het geloof alleen tot stand in deze wereld, terwijl het in het eeuwige leven verwisseld zal worden in een volkomen kennen van God, terwijl de liefde in deze toekomende wereld juist het allersterkst zal zijn en tot volkomen bloei zal komen.((*1 Korintiërs 13:8)) Het voorwerp van het geloof is Christus met al Zijn weldaden, die ons in het Evangelie worden voorgehouden; maar het voorwerp van de liefde is God en de naaste((*Matteüs 22:37-39)). Bovendien blijft het geloof alleen tot stand in deze wereld, terwijl het in het eeuwige leven verwisseld zal worden in een volkomen kennen van God, terwijl de liefde in deze toekomende wereld juist het allersterkst zal zijn en tot volkomen bloei zal komen.((*1 Korintiërs 13:8))

Paginahulpmiddelen