Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:11

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
institutie:11 [16-10-2022 om 00.35 uur] – ds. J.H. Zwartinstitutie:11 [30-05-2025 om 17.36 uur] (huidige) – Cornelis Bregman
Regel 3: Regel 3:
 ===== De vrije wil van de mens voor de zondeval ===== ===== De vrije wil van de mens voor de zondeval =====
  
-==== 1. Wordt het woord ‘vrije wil’ in de Schrift gevonden? ====+==== 1. Wordt het woord "vrije wil" in de Schrift gevonden? ====
  
-Het woord zelf niet, maar de zaak die ermee wordt aangeduid wel. Daarvoor wordt doorgaans het woord ‘wil’ gebruikt.+Het woord zelf niet, maar de zaak die ermee wordt aangeduid wel. Daarvoor wordt doorgaans het woord "wil" gebruikt.
  
-==== 2. Wat moet men onder het begrip ‘vrije wil’ of ‘eigen goeddunken’ verstaan? ====+==== 2. Wat moet men onder het begrip "vrije wil" of "eigen goeddunken" verstaan? ====
  
 Er zijn mensen die daaronder een vrije macht verstaan om alles, zowel het goede als het kwade, te kunnen doen. Bij vooraanstaande auteurs betekent het namelijk macht en heerschappij, zoals in een vers van Ovidius: “U hebt macht om ons te doden of te laten leven.” Er zijn mensen die daaronder een vrije macht verstaan om alles, zowel het goede als het kwade, te kunnen doen. Bij vooraanstaande auteurs betekent het namelijk macht en heerschappij, zoals in een vers van Ovidius: “U hebt macht om ons te doden of te laten leven.”
  
-De scholastieke theologen verstaan onder de wil of het eigen goeddunken het oordeel van het verstand. Het begrip ‘vrij’ slaat dan op de wil zelf. De vrije wil is dus de beslissing die door het verstand genomen wordt, waarbij de wil die keuze aanvaardt of verwerpt. Het woord ‘vrij’ is hier een toevoegsel en geen zelfstandig begrip, en is dus een nadere aanduiding van de wil of het eigen goeddunken.+De scholastieke theologen verstaan onder de wil of het eigen goeddunken het oordeel van het verstand. Het begrip "vrij" slaat dan op de wil zelf. De vrije wil is dus de beslissing die door het verstand genomen wordt, waarbij de wil die keuze aanvaardt of verwerpt. Het woord "vrij" is hier een toevoegsel en geen zelfstandig begrip, en is dus een nadere aanduiding van de wil of het eigen goeddunken.
  
 Daarom is de vrije wil in eigenlijke zin geen macht om goed of kwaad te doen of de vrijheid om een eigen oordeel te vellen. Het is eerder een macht om iets te willen of niet te willen, of anders gezegd: een vrije keuze van de wil, die het redelijk advies van het verstand volgt. Anders gezegd: een keuze van de vrije wil, waardoor de wil iets wil of niet wil, iets kiest of iets verwerpt – wat door het verstand al is voorgesteld. Bovendien heeft de wil niet alleen betrekking op het doel, maar ook op de middelen om dat doel te bereiken. Daarom is de vrije wil in eigenlijke zin geen macht om goed of kwaad te doen of de vrijheid om een eigen oordeel te vellen. Het is eerder een macht om iets te willen of niet te willen, of anders gezegd: een vrije keuze van de wil, die het redelijk advies van het verstand volgt. Anders gezegd: een keuze van de vrije wil, waardoor de wil iets wil of niet wil, iets kiest of iets verwerpt – wat door het verstand al is voorgesteld. Bovendien heeft de wil niet alleen betrekking op het doel, maar ook op de middelen om dat doel te bereiken.
Regel 23: Regel 23:
 ==== 4. Wat voor vrije wil wordt dan aan God, aan de engelen en aan de mensen toegeschreven? ==== ==== 4. Wat voor vrije wil wordt dan aan God, aan de engelen en aan de mensen toegeschreven? ====
  
-  - Aan God en de gelukzalige geesten wordt – naarmate hun staat is – een vrije wil toegeschreven om alleen het goede te doen. Dat is de ware vrijheid waarover Paulus ook spreekt: “Waar de Geest des Heren is, is vrijheid” (2 Korintiërs 3:17). God is Zelf een Geest, en de Geest heerst het meest van alles in de hemelse gelukzaligen.+  - Aan God en de gelukzalige geesten wordt – naarmate hun staat is – een vrije wil toegeschreven om alleen het goede te doen. Dat is de ware vrijheid waarover Paulus ook spreekt: “Waar de Geest des Heren is, is vrijheid” (2 Korintiërs 3:17). God is zelf een Geest, en de Geest heerst het meest van alles in de hemelse gelukzaligen.
   - Aan de niet-wedergeboren mensen en ook aan de boze geesten wordt een vrije wil toegeschreven die alleen gericht is op het kwade en niet op het goede. Zij kunnen uit zichzelf namelijk niets goeds doen en zelfs niet denken.((*Genesis 8:21 *2 Korintiërs 3:5 *Efeziërs 2:1)) Zo’n vrije wil kan beter een dienstbare of slaafse wil genoemd worden, want Christus zegt in Johannes 8:34: “Een ieder, die de zonde doet, is een slaaf der zonde.” Toch wordt ze een vrije wil genoemd, namelijk om het kwade te doen, want elke zonde is vrijwillig.((*Job 15:16)) Als de wil namelijk iets niet vrijwillig doet, kun je haar geen wil noemen, maar is er eerder sprake van een on-wil of een niet-wil.   - Aan de niet-wedergeboren mensen en ook aan de boze geesten wordt een vrije wil toegeschreven die alleen gericht is op het kwade en niet op het goede. Zij kunnen uit zichzelf namelijk niets goeds doen en zelfs niet denken.((*Genesis 8:21 *2 Korintiërs 3:5 *Efeziërs 2:1)) Zo’n vrije wil kan beter een dienstbare of slaafse wil genoemd worden, want Christus zegt in Johannes 8:34: “Een ieder, die de zonde doet, is een slaaf der zonde.” Toch wordt ze een vrije wil genoemd, namelijk om het kwade te doen, want elke zonde is vrijwillig.((*Job 15:16)) Als de wil namelijk iets niet vrijwillig doet, kun je haar geen wil noemen, maar is er eerder sprake van een on-wil of een niet-wil.
-  - Aan de wedergeboren mens wordt een vrije wil toegeschreven om het goede te doen,((*Filippenzen 2:13 *Hebreeën 13:21)) maar dat is alleen ten dele omdat hij nog maar voor een deel uit ‘geest’ bestaat en voor een deel uit zondig ‘vlees’. Hij heeft nog geen volle, volkomen en vrije wil tot het goede. Dat zal hij wel hebben in de toekomende heerlijkheid.((*Romeinen 7:15-19 *Galaten 5:17))+  - Aan de wedergeboren mens wordt een vrije wil toegeschreven om het goede te doen,((*Filippenzen 2:13 *Hebreeën 13:21)) maar dat is alleen ten dele omdat hij nog maar voor een deel uit "geest" bestaat en voor een deel uit zondig "vlees". Hij heeft nog geen volle, volkomen en vrije wil tot het goede. Dat zal hij wel hebben in de toekomende heerlijkheid.((*Romeinen 7:15-19 *Galaten 5:17))
   - Aan Adam vóór de val wordt een vrije wil toegeschreven, die echter wel veranderlijk was om zowel het goede als het kwade te doen.   - Aan Adam vóór de val wordt een vrije wil toegeschreven, die echter wel veranderlijk was om zowel het goede als het kwade te doen.
  
Regel 46: Regel 46:
 Daardoor kon Adam, als hij wilde, heilig leven, al is het niet zo dat hij daardoor altijd en standvastig God heeft kunnen willen aanhangen. Want als hij dié genade ontvangen had, zou hij heel zeker staande gebleven zijn. Augustinus zegt hiervan: “Hij heeft het kunnen ontvangen, als hij dat zou willen, maar hij heeft niet het willen gehad om het te kunnen.”((Aldus Augustinus in het tweede deel van zijn //Boek over de zonde en de genade//.)) Dat wil zeggen: Adam had de genade ontvangen waardoor hij kon staande blijven als hij niet wilde zondigen; hij had echter niet de genade ontvangen waardoor hij niet wilde en ook niet kon zondigen. Daardoor kon Adam, als hij wilde, heilig leven, al is het niet zo dat hij daardoor altijd en standvastig God heeft kunnen willen aanhangen. Want als hij dié genade ontvangen had, zou hij heel zeker staande gebleven zijn. Augustinus zegt hiervan: “Hij heeft het kunnen ontvangen, als hij dat zou willen, maar hij heeft niet het willen gehad om het te kunnen.”((Aldus Augustinus in het tweede deel van zijn //Boek over de zonde en de genade//.)) Dat wil zeggen: Adam had de genade ontvangen waardoor hij kon staande blijven als hij niet wilde zondigen; hij had echter niet de genade ontvangen waardoor hij niet wilde en ook niet kon zondigen.
  
-==== 9. Waarom heeft God Adam ‘veranderlijk’ geschapen, en dus niet zó dat hij nooit had kunnen en willen zondigen? ====+==== 9. Waarom heeft God Adam "veranderlijk" geschapen, en dus niet zó dat hij nooit had kunnen en willen zondigen? ====
  
 Allereerst geldt: “Wie zijt gij, dat gij God zoudt tegenspreken?” (Romeinen 9:20). Maar afgezien daarvan zijn er redenen waarom God de mens zó geschapen heeft: Allereerst geldt: “Wie zijt gij, dat gij God zoudt tegenspreken?” (Romeinen 9:20). Maar afgezien daarvan zijn er redenen waarom God de mens zó geschapen heeft:
Regel 62: Regel 62:
 Het nut is dat wij daaruit leren dat God in geen geval de auteur van de zonde is geweest. Nee, Adam heeft gezondigd en dat is voortgekomen uit zijn eigen vrije wil. Hij was in staat om niet te zondigen als hij dat gewild had. Niemand heeft hem gedwongen of hem vanwege iets noodzakelijks ertoe gebonden het kwade te doen. Daarom is Adam niet te verontschuldigen. Het nut is dat wij daaruit leren dat God in geen geval de auteur van de zonde is geweest. Nee, Adam heeft gezondigd en dat is voortgekomen uit zijn eigen vrije wil. Hij was in staat om niet te zondigen als hij dat gewild had. Niemand heeft hem gedwongen of hem vanwege iets noodzakelijks ertoe gebonden het kwade te doen. Daarom is Adam niet te verontschuldigen.
  
-Vervolgens weten wij nu dat onze staat en omstandigheden in de hemel veel zekerder en uitnemender zullen zijn dan Adams positie in het paradijs is geweest. We hebben in Christus dus veel meer ontvangen dan we door Adam verloren hebben. Door de vrije wil waarover de eerste mens beschikte, heeft hij zichzelf en al zijn nakomelingen in het verderf gestort. Maar door de genade die de mens op volkomen wijze uit Christus zal ontvangen, zal hij eeuwig leven en zich alleen aan Gods wil onderwerpen en zijn leven daarnaar inrichten.+Vervolgens weten wij nu dat onze staat en omstandigheden in de hemel veel zekerder en uitnemender zullen zijn dan Adams positie in het paradijs is geweest. We hebben in Christus veel meer ontvangen dan we door Adam verloren hebben. Door de vrije wil waarover de eerste mens beschikte, heeft hij zichzelf en al zijn nakomelingen in het verderf gestort. Maar door de genade die de mens op volkomen wijze uit Christus zal ontvangen, zal hij eeuwig leven en zich alleen aan Gods wil onderwerpen en zijn leven daarnaar inrichten.
  
 ===== De staat van de mens voor de zondeval ===== ===== De staat van de mens voor de zondeval =====
Regel 68: Regel 68:
 ==== 12. Had Adam van God een sterfelijk of een onsterfelijk lichaam gekregen? ==== ==== 12. Had Adam van God een sterfelijk of een onsterfelijk lichaam gekregen? ====
  
-Het was enerzijds een sterfelijk lichaam, want hij kon sterven zoals uit het verdere verloop ook wel gebleken is.((*Romeinen 5:12 *1 Korintiërs 15:21)) Anderzijds was het toch ook onsterfelijk, omdat hij niet kon sterven als hij gehoorzaam gebleven was aan God. Dit kunnen we afleiden uit de woorden die God dreigend sprak: “Ten dage, dat gij daarvan eet, zult gij voorzeker sterven” (Genesis 2:17); dat wil zeggen: hij zou de genade kunnen verliezen, de ziel zou van het lichaam gescheiden kunnen worden en hij zou kunnen worden beroofd van zijn heerlijkheid. Maar de ‘kinderen der opstanding’ zullen niet langer kunnen zondigen, en daarom zullen zij ook niet sterven.((*Lucas 20:36))+Het was enerzijds een sterfelijk lichaam, want hij kon sterven zoals uit het verdere verloop ook wel gebleken is.((*Romeinen 5:12 *1 Korintiërs 15:21)) Anderzijds was het toch ook onsterfelijk, omdat hij niet kon sterven als hij gehoorzaam gebleven was aan God. Dit kunnen we afleiden uit de woorden die God dreigend sprak: “Ten dage, dat gij daarvan eet, zult gij voorzeker sterven” (Genesis 2:17); dat wil zeggen: hij zou de genade kunnen verliezen, de ziel zou van het lichaam gescheiden kunnen worden en hij zou van zijn heerlijkheid beroofd kunnen worden. Maar de ‘kinderen der opstanding’ zullen niet langer kunnen zondigen, en daarom zullen zij ook niet sterven.((*Lucas 20:36))
  
 ==== 13. Waarom was het lichaam enerzijds sterfelijk en anderzijds onsterfelijk? ==== ==== 13. Waarom was het lichaam enerzijds sterfelijk en anderzijds onsterfelijk? ====
Regel 88: Regel 88:
 ==== 16. Maar hoe was deze boom dan tot nut? ==== ==== 16. Maar hoe was deze boom dan tot nut? ====
  
-Er zijn geleerden die menen dat deze boom de mens door eigen kracht of door de kracht die God haar gaf, of door het uitstralen van een verborgen gezondheid van nut geweest is tegen alle zwakheid, ziekte en ouderdom. En ook zou hij de mens in het onsterfelijke leven behouden, als deze daarvan op bepaalde tijden gebruikmaakte. Daar lijken de woorden van de Heere ook op te wijzen in Genesis 3:22: Laat de mens “zijn hand niet uitstrekken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij in eeuwigheid zou leven.”+Er zijn geleerden die menen dat deze boom de mens door eigen kracht of door de kracht die God haar gaf, of door het uitstralen van een verborgen gezondheid van nut geweest is tegen alle zwakte, ziekte en ouderdom. En ook zou hij de mens in het onsterfelijke leven behouden, als deze daarvan op bepaalde tijden gebruikmaakte. Daar lijken de woorden van de Heere ook op te wijzen in Genesis 3:22: Laat de mens “zijn hand niet uitstrekken en ook van de boom des levens nemen en eten, zodat hij in eeuwigheid zou leven.”
  
 Anderen zijn van mening dat de boom alleen een sacrament van genade geweest is, waardoor de mens tot in eeuwigheid zou leven als hij erin had volhard om Gods geboden te houden. De boom zou dan alleen van nut geweest zijn ten aanzien van de onsterfelijkheid in zoverre de sacramenten datgene bevorderen waarvan ze een geheimenis, een sacrament zijn. Wij achten deze mening ook goed en te prijzen. Anderen zijn van mening dat de boom alleen een sacrament van genade geweest is, waardoor de mens tot in eeuwigheid zou leven als hij erin had volhard om Gods geboden te houden. De boom zou dan alleen van nut geweest zijn ten aanzien van de onsterfelijkheid in zoverre de sacramenten datgene bevorderen waarvan ze een geheimenis, een sacrament zijn. Wij achten deze mening ook goed en te prijzen.
Regel 100: Regel 100:
 ==== 18. Wat zou er ten slotte van de mens geworden zijn, als hij niet gezondigd had? Zou hij altijd op de aarde geleefd hebben? ==== ==== 18. Wat zou er ten slotte van de mens geworden zijn, als hij niet gezondigd had? Zou hij altijd op de aarde geleefd hebben? ====
  
-Nee, maar hij zou uiteindelijk naar de hemel zijn gegaan zonder te sterven – sterven is een losmaken van de ziel van het lichaam – maar dan niet zonder de verandering die de apostel noemt in 1 Korintiërs 15:51: De lichamen van de uitverkorenen die in de komende dag des Heren nog in leven zijn, zullen dan van hier naar de hemel gaan.+Nee, maar hij zou uiteindelijk naar de hemel zijn gegaan zonder te sterven – sterven is een losmaken van de ziel van het lichaam – maar dan niet zonder de verandering die de apostel noemt in 1 Korintiërs 15:51 met betrekking tot de lichamen van de uitverkorenen die in de komende dag des Heren nog in leven zijn en van hier naar de hemel zullen gaan.
  
 ==== 19. Welke zaken zijn hiermee in strijd? ==== ==== 19. Welke zaken zijn hiermee in strijd? ====
  
 De dwaling van de pelagianen, die beweerden dat de mens gestorven zou zijn, ook al had hij niet gezondigd. Die mening gaat in tegen meerdere Schriftplaatsen.((*Genesis 2:17 *Genesis 3:3 *Romeinen 5:12 *1 Korintiërs 15:21)) De dwaling van de pelagianen, die beweerden dat de mens gestorven zou zijn, ook al had hij niet gezondigd. Die mening gaat in tegen meerdere Schriftplaatsen.((*Genesis 2:17 *Genesis 3:3 *Romeinen 5:12 *1 Korintiërs 15:21))

Paginahulpmiddelen