Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:15

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
institutie:15 [29-08-2024 om 17.37 uur] – ds. J.H. Zwartinstitutie:15 [11-06-2025 om 11.18 uur] (huidige) – Cornelis Bregman
Regel 3: Regel 3:
 ==== 1. Waar komt het woord “zonde” vandaan? ==== ==== 1. Waar komt het woord “zonde” vandaan? ====
  
-Het Latijnse woord //peccatum// (zonde) stamt af van //peccando// (zondigen). Zondigen is naar de omschrijving van Cicero in het derde boek van zijn //Paradoxo// niets anders dan buiten de perken springen, terwijl men zich daarbinnen had moeten houden. Dit wordt door de Romeinen //vitium//, //malitia// genoemd, dat wil zeggen een gebrek of slechtheid door een verkeerde geaardheid van het gemoed. Of: //error// of //delictum//, een dwaling, iets misdoen door een uitwendige en lichte dwaling. Of: //flagitium//, //facinus//, //scelus//, een slechte streek, een openbaar en schandelijk feit. Of: //crimen// en //culpa//, misdaad en schuld vanwege de zaken waarvan men wordt beschuldigd.+Het Latijnse woord //peccatum// (zonde) stamt af van //peccando// (zondigen). Zondigen is naar de omschrijving van Cicero in het derde boek van zijn //Paradoxo// niets anders dan buiten de perken springen, terwijl men zich daarbinnen had moeten houden. Dit wordt door de Romeinen //vitium//, //malitia// genoemd, dat wil zeggen een gebrek of slechtheid door een verkeerde geaardheid van het gemoed. Of: //error// of //delictum//, een dwaling, iets misdoen door een uitwendige en lichte dwaling. Of: //flagitium//, //facinus//, //scelus//, een slechte streek, een openbaar schandelijk feit. Of: //crimen// en //culpa//, misdaad en schuld vanwege de zaken waarvan men wordt beschuldigd.
  
 Door de Joden wordt het zondigen //chetbea// genoemd, want //catha// betekent: van het doel wegdwalen wat u in het oog behoorde te houden om het te bereiken; of ook wel: afwijken van datgene waarvan we weten dat het goed is, namelijk Gods wet. Door de Joden wordt het zondigen //chetbea// genoemd, want //catha// betekent: van het doel wegdwalen wat u in het oog behoorde te houden om het te bereiken; of ook wel: afwijken van datgene waarvan we weten dat het goed is, namelijk Gods wet.
Regel 27: Regel 27:
 ==== 4. Er gebeurt niets in de wereld en er kan ook niets gebeuren buiten de wijze en rechtvaardige voorzienigheid van God om; moet daarom niet gezegd worden dat God de Auteur en Oorzaak van de zonde is? ==== ==== 4. Er gebeurt niets in de wereld en er kan ook niets gebeuren buiten de wijze en rechtvaardige voorzienigheid van God om; moet daarom niet gezegd worden dat God de Auteur en Oorzaak van de zonde is? ====
  
-Absoluut niet! God haat, verbiedt en straft de zonde immers als iets wat met Zijn grote goedheid in strijd is, zoals Johannes zegt in zijn eerste brief, hoofdstuk ~1 Johannes 2:16: “De begeerte des vlezes – daaronder verstaat hij alle zonden –, de begeerte der ogen en een hovaardig leven, is niet uit de Vader, maar uit de wereld.” En in Jakobus 1:14 en 15 lezen we: “Maar zo vaak iemand verzocht wordt, komt dit voort uit de zuiging en verlokking zijn eigen begeerte. Daarna, als die begeerte bevrucht is, baart zij zonde; en als de zonde volgroeid is, brengt zij de dood voort.” In Prediker 7:29 staat: “Alleen, zie toch: ik heb ontdekt, dat God de mensen recht gemaakt heeft, maar zij zoeken vele bedenkselen.” Het is overigens wel waar dat God in Zijn raad de zonde laat plaatsvinden, zoals in het hoofdstuk over de voorzienigheid al is gezegd.+Absoluut niet! God haat, verbiedt en straft de zonde immers als iets wat met Zijn grote goedheid in strijd is, zoals Johannes zegt in zijn eerste brief, hoofdstuk ~1 Johannes 2:16: “De begeerte des vlezes – daaronder verstaat hij alle zonden –, de begeerte der ogen en een hovaardig leven, is niet uit de Vader, maar uit de wereld.” En in Jakobus 1:14 en 15 lezen we: “Maar zo vaak iemand verzocht wordt, komt dit voort uit de zuiging en verlokking zijner eigen begeerte. Daarna, als die begeerte bevrucht is, baart zij zonde; en als de zonde volgroeid is, brengt zij de dood voort.” In Prediker 7:29 staat: “Alleen, zie toch: ik heb ontdekt, dat God de mensen recht gemaakt heeft, maar zij zoeken vele bedenkselen.” Het is overigens wel waar dat God in Zijn raad de zonde laat plaatsvinden, zoals in het hoofdstuk over de voorzienigheid al is gezegd.
  
 ==== 5. Wat is de inwendige oorzaak van de zonde? ==== ==== 5. Wat is de inwendige oorzaak van de zonde? ====
Regel 33: Regel 33:
 Daarvan zijn er ook verschillende te noemen. Daarvan zijn er ook verschillende te noemen.
  
-  - De verdorvenheid van de menselijke natuur zelf, die door de apostelen meestal “begeerte” wordt genoemd. “Ook wij allen hebben vroeger daarin verkeer, in de begeerten van ons vlees, handelende naar de wil van het vlees en van de gedachten” (Efeziërs 2:3).+  - De verdorvenheid van de menselijke natuur zelf, die door de apostelen meestal “begeerte” wordt genoemd. “Ook wij allen hebben vroeger daarin verkeerd, in de begeerten van ons vlees, handelende naar de wil van het vlees en van de gedachten” (Efeziërs 2:3).
   - De bereidwilligheid ten aanzien van onze wil. “Een ieder die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd” (Matteüs 5:28).   - De bereidwilligheid ten aanzien van onze wil. “Een ieder die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd” (Matteüs 5:28).
   - De onwetendheid waarmee de wil dikwijls bedrogen wordt. Daarvan spreekt de apostel in 1 Timotheüs 1:12 en 13: “Ik breng dank aan Hem, die mij kracht gegeven heeft, Christus Jezus, onze Here, dat Hij mij getrouw geacht heeft, daar Hij mij in de bediening gesteld heeft, hoewel ik vroeger een godslasteraar en een vervolger en een geweldenaar was. Maar mij is ontferming bewezen, omdat ik het in mijn onwetendheid, uit ongeloof, gedaan heb.” Onwetendheid is namelijk geen verontschuldiging ten aanzien van zaken die men ambtshalve behoort te weten. Men zegt wel dat onwetendheid een excuus is, maar dat geldt wel voor veel dingen, maar niet voor alle.   - De onwetendheid waarmee de wil dikwijls bedrogen wordt. Daarvan spreekt de apostel in 1 Timotheüs 1:12 en 13: “Ik breng dank aan Hem, die mij kracht gegeven heeft, Christus Jezus, onze Here, dat Hij mij getrouw geacht heeft, daar Hij mij in de bediening gesteld heeft, hoewel ik vroeger een godslasteraar en een vervolger en een geweldenaar was. Maar mij is ontferming bewezen, omdat ik het in mijn onwetendheid, uit ongeloof, gedaan heb.” Onwetendheid is namelijk geen verontschuldiging ten aanzien van zaken die men ambtshalve behoort te weten. Men zegt wel dat onwetendheid een excuus is, maar dat geldt wel voor veel dingen, maar niet voor alle.
-  - De zwakte van het gemoedsleven en het zwakke geloof, waardoor men niet altijd de geweldige verzoekingen van de satan en het vlees niet altijd kan weerstaan. En hoewel we betere dingen zien en daarmee ook instemmen, toch kunnen we door de verleidingen worden overwonnen en geven we toe aan ernstige zonden, zoals met Petrus is gebeurd, toen hij Christus verloochende,((*Matteüs 26:69)) en zoals David, toen hij overspel deed.((*2 Samuël 11:24))+  - De zwakte van het gemoedsleven en het zwakke geloof, waardoor men niet altijd de geweldige verzoekingen van de satan en het vlees kan weerstaan. En hoewel we betere dingen zien en daarmee ook instemmen, toch kunnen we door de verleidingen worden overwonnen en geven we toe aan ernstige zonden, zoals met Petrus is gebeurd, toen hij Christus verloochende,((*Matteüs 26:69)) en zoals David, toen hij overspel deed.((*2 Samuël 11:24))
   - De geheel vrijwillige en opzettelijke goddeloosheid van de mens zelf, waar Jeremia van zegt: “Arglistig is het hart boven alles, ja, verderfelijk is het; wie kan het kennen?” (Jeremia 17:9) Deze zonde is als die van de duivel. In 1 Johannes 3:8 lezen we daarvan: “Wie de zonde doet, is uit de duivel, want de duivel zondigt van den beginne.” Hier betekent “zonde doen” niet gewoon “zondigen”, maar een opzettelijk voornemen hebben om te zondigen en daarmee gretig bezig te zijn. De verrader Judas is hiervan een voorbeeld, die te horen kreeg: “Wat gij doen wilt, doe het met spoed” (Johannes 13:27). Op deze manier zondigen de gelovigen niet. “Een ieder, die uit God geboren is, doet geen zonde”; dat wil zeggen: zet zich er niet toe om bewust te gaan zondigen. Maar ook is waar: “Indien wij zeggen, dat wij geen zonde hebben, misleiden wij onszelf en de waarheid is in ons niet” (1 Johannes 1:8).   - De geheel vrijwillige en opzettelijke goddeloosheid van de mens zelf, waar Jeremia van zegt: “Arglistig is het hart boven alles, ja, verderfelijk is het; wie kan het kennen?” (Jeremia 17:9) Deze zonde is als die van de duivel. In 1 Johannes 3:8 lezen we daarvan: “Wie de zonde doet, is uit de duivel, want de duivel zondigt van den beginne.” Hier betekent “zonde doen” niet gewoon “zondigen”, maar een opzettelijk voornemen hebben om te zondigen en daarmee gretig bezig te zijn. De verrader Judas is hiervan een voorbeeld, die te horen kreeg: “Wat gij doen wilt, doe het met spoed” (Johannes 13:27). Op deze manier zondigen de gelovigen niet. “Een ieder, die uit God geboren is, doet geen zonde”; dat wil zeggen: zet zich er niet toe om bewust te gaan zondigen. Maar ook is waar: “Indien wij zeggen, dat wij geen zonde hebben, misleiden wij onszelf en de waarheid is in ons niet” (1 Johannes 1:8).
   - De gewoontevorming in het doen van zonden. Dit is niet de geringste oorzaak van de zonde, zoals Efeziërs 2:2 duidelijk maakt: “… zonden, waarin gij vroeger gewandeld hebt overeenkomstig de loop dezer wereld.”   - De gewoontevorming in het doen van zonden. Dit is niet de geringste oorzaak van de zonde, zoals Efeziërs 2:2 duidelijk maakt: “… zonden, waarin gij vroeger gewandeld hebt overeenkomstig de loop dezer wereld.”
Regel 47: Regel 47:
   - Door het begaan van een zonde wijkt de genade van de Heilige Geest, en daardoor kan de mens niet anders dan in andere ernstige zonden vallen.   - Door het begaan van een zonde wijkt de genade van de Heilige Geest, en daardoor kan de mens niet anders dan in andere ernstige zonden vallen.
   - Als God de ene zonde met de andere straft, geeft Hij degene die gezondigd heeft, in de handen van de satan over, die vervolgens met kracht in hem werkt.((*Romeinen 1:26 *Efeziërs 2:2 *2 Tessalonicenzen 2:11))   - Als God de ene zonde met de andere straft, geeft Hij degene die gezondigd heeft, in de handen van de satan over, die vervolgens met kracht in hem werkt.((*Romeinen 1:26 *Efeziërs 2:2 *2 Tessalonicenzen 2:11))
-  - Men valt heel gemakkelijk van de ene zonde in een soortgelijke zonde. De zondige daden vormen immers een goede stemming, gezindheid en een steeds sterkere neiging((de dispositien ofte bequame stellingen ende toeneygende hebbelickheden)) om méér dergelijke zondige daden te doen. Zo is een overdadige manier van leven een oorzaak om te gaan stelen; dronkenschap een oorzaak van allerlei vuile lusten. Zo wordt men van de ene zonde naar de andere gesleept. +  - Men valt heel gemakkelijk van de ene zonde in een soortgelijke zonde. De zondige daden vormen immers een goede stemming, gezindheid en een steeds sterkere neiging om méér dergelijke zondige daden te doen. Zo is een overdadige manier van leven een oorzaak om te gaan stelen; dronkenschap een oorzaak van allerlei vuile lusten. Zo wordt men van de ene zonde naar de andere gesleept. 
-  - Heel vaak kan de ene zonde niet gedaan worden zonder veel andere zonden. Daarvan uitgaand heeft de apostel in 1 Timotheüs 6:10 gezegd: “Want de wortel van alle kwaad is de geldzucht.” Jakobus zegt in hoofdstuk 2:10: “Want wie de gehele wet houdt, maar op één punt struikelt, is schuldig geworden aan alle (geboden).” En Efeziërs 5:18 stelt: “En bedrinkt u niet aan wijn, waarin bandeloosheid is.”+  - Heel vaak kan de ene zonde niet gedaan worden zonder veel andere zonden. Daarvan uitgaand heeft de apostel in 1 Timotheüs 6:10 gezegd: “Want de wortel van alle kwaad is de geldzucht.” Jakobus zegt in hoofdstuk 2:10: “Want wie de gehele wet houdt, maar op één punt struikelt, is schuldig geworden aan alle geboden.” En Efeziërs 5:18 stelt: “En bedrinkt u niet aan wijn, waarin bandeloosheid is.”
   - Om een bepaald doel te bereiken wordt dikwijls vanwege de ene zonde ook een andere gedaan. Dat zien we bij Judas, die vanwege de liefde tot het geld Christus verraden heeft.((*Johannes 12:6 *Matteüs 26:14-16))   - Om een bepaald doel te bereiken wordt dikwijls vanwege de ene zonde ook een andere gedaan. Dat zien we bij Judas, die vanwege de liefde tot het geld Christus verraden heeft.((*Johannes 12:6 *Matteüs 26:14-16))
  
 ==== 7. Is de zonde niet iets wat iets toevoegt en aanbrengt of is ze juist iets wat ons berooft? ==== ==== 7. Is de zonde niet iets wat iets toevoegt en aanbrengt of is ze juist iets wat ons berooft? ====
  
-De zonde is niet iets wat toevoegt of aanbrengt; dan zou het iets geweest zijn wat God geschapen heeft, maar ze is ook niet simpelweg een ‘niets’. Ze is ook niet zomaar een puur wegroven van iets, zoals de dood een beroving van het leven is, of zoals duisternis een wegnemen is van licht. Maar ze is een gebrek, het afbreken of het vernielen van iets wat aangebracht is, namelijk van het werk en de ordening door God, in het schepsel dat daardoor de schuld draagt van het afkeren en afwijken van wat God heeft bedoeld. Het is te vergelijken met het vervallen van een huis tot een ruïne, en met het verlies van het gezichtsvermogen dat tot blindheid leidt. Paulus noemt de zonde een gebrek of een beroofd worden van iets, als hij zegt: “Want allen hebben gezondigd en derven de heerlijkheid Gods” (Romeinen 3:23). Het is wel zo dat er uitwendige en inwendige factoren bij komen – dingen die wat lijken voor te stellen, maar toch verwarring en dwaling tot gevolg hebben. Het is als bij de broedermoord door Kaïn. De beweging door het opheffen van de handen is zo’n factor, maar de zonde zelf is een afwijking van Gods wet en een wegdwalen van Gods wil. Ze is dus een afwijken en een verwarring van de goddelijke orde. In die zin zegt Thomas van Aquino dat de zonde niet alleen maar een beroving van of de afwezigheid van iets goeds, maar een bepaalde verderfelijke neiging of daad, die van de orde waarin ze behoort te zijn beroofd is. Ze is een verscheuren en in de war brengen van een zekere orde, waardoor al onze krachten en neigingen bestuurd horen te worden.+De zonde is niet iets wat toevoegt of aanbrengt; dan zou het iets geweest zijn wat God geschapen heeft, maar ze is ook niet simpelweg een "niets". Ze is ook niet zomaar een puur wegroven van iets, zoals de dood een beroving van het leven is, of zoals duisternis een wegnemen is van licht. Maar ze is een gebrek, het afbreken of het vernielen van iets wat aangebracht is, namelijk van het werk en de ordening door God, in het schepsel dat daardoor de schuld draagt van het afkeren en afwijken van wat God heeft bedoeld. Het is te vergelijken met het vervallen van een huis tot een ruïne, en met het verlies van het gezichtsvermogen dat tot blindheid leidt. Paulus noemt de zonde een gebrek of een beroofd worden van iets, als hij zegt: “Want allen hebben gezondigd en derven de heerlijkheid Gods” (Romeinen 3:23). Het is wel zo dat er uitwendige en inwendige factoren bij komen – dingen die wat lijken voor te stellen, maar toch verwarring en dwaling tot gevolg hebben. Het is als bij de broedermoord door Kaïn. De beweging door het opheffen van de handen is zo’n factor, maar de zonde zelf is een afwijking van Gods wet en een wegdwalen van Gods wil. Ze is dus een afwijken en een verwarring van de goddelijke orde. In die zin zegt Thomas van Aquino dat de zonde niet alleen maar een beroving van of de afwezigheid van iets goeds, maar een bepaalde verderfelijke neiging of daad, die van de orde waarin ze behoort te zijn beroofd is. Ze is een verscheuren en in de war brengen van een zekere orde, waardoor al onze krachten en neigingen bestuurd horen te worden.
  
 ==== 8. Wat is het subject van de zonde? ==== ==== 8. Wat is het subject van de zonde? ====
  
-Dat is het redelijke schepsel, want in hem alleen, de mens, heeft de zonde in eigenlijke zin een plaats gekregen. Alleen hij had immers begrip en kennis heeft van de wet en de wil van God, en had die ook overdacht. Dat geldt niet voor de onredelijke schepselen.+Dat is het redelijke schepsel, want in hem alleen, de mens, heeft de zonde in eigenlijke zin een plaats gekregen. Alleen hij had immers begrip en kennis van de wet en de wil van God, en had die ook overdacht. Dat geldt niet voor de onredelijke schepselen.
  
 ==== 9. Uit hoeveel delen bestaat de zonde? ==== ==== 9. Uit hoeveel delen bestaat de zonde? ====
Regel 79: Regel 79:
  
   - Uit de zich wijd uitstrekkende grootte van Gods beledigde majesteit.   - Uit de zich wijd uitstrekkende grootte van Gods beledigde majesteit.
-  - Uit de straf die het gevolg is van Adams val, en uit de vele ellendige en verdrietige omstandigheden waardoor wij geheel en al door omringd worden. We denken dan aan ziekte, oorlog, hongersnood, pest en andere meer of minder zichtbare of onzichtbare ongelukkige situaties. +  - Uit de straf die het gevolg is van Adams val, en uit de vele ellendige en verdrietige omstandigheden waar wij geheel en al door omringd worden. We denken dan aan ziekte, oorlog, hongersnood, pest en andere meer of minder zichtbare of onzichtbare ongelukkige situaties. 
-  - Uit de waarde van het kostbare geld tot verzoening waardoor wij van de zonde verlost zijn; dat wil zeggen: door de dood van Gods Zoon, Die een slachtoffer moest worden om ons vrij te maken van de zonde((opdat hy de sonde soude ontsondigen)) en de schuld te verzoenen. Daarmee heeft Hij voldaan aan de rechtvaardigheid van God.+  - Uit de waarde van het kostbare geld tot verzoening waardoor wij van de zonde verlost zijn; dat wil zeggen: door de dood van Gods Zoon, Die een slachtoffer moest worden om ons vrij te maken van de zonde en de schuld te verzoenen. Daarmee heeft Hij voldaan aan de rechtvaardigheid van God.
   - Uit de angsten die in het geweten worden geleden; daardoor wordt de harten gepijnigd in het ervaren of gevoelen van Gods toorn.   - Uit de angsten die in het geweten worden geleden; daardoor wordt de harten gepijnigd in het ervaren of gevoelen van Gods toorn.
   - Uit de tijdelijke dood.   - Uit de tijdelijke dood.
Regel 101: Regel 101:
 ==== 15. Wat houdt de verdorvenheid van de menselijke natuur in – een natuur die aanvankelijk goed was en waarin Adam geschapen is – die op de overtreding van Adam is gevolgd? ==== ==== 15. Wat houdt de verdorvenheid van de menselijke natuur in – een natuur die aanvankelijk goed was en waarin Adam geschapen is – die op de overtreding van Adam is gevolgd? ====
  
-Het is de beroving van het hemelse beeld waarin Adam geschapen was. Dat beeld hield in: wijsheid, deugdzaamheid, heiligheid, waarheid en gerechtigheid. Met al deze eigenschappen was de mens in het begin van de schepping versierd. In plaats daarvan is hij een kopie van het beeld van de satan geworden. Dat wil zeggen dat blindheid, machteloosheid, onreinheid, zinloosheid en onrechtvaardigheid nu zijn deel is geworden. Dit alles betekent dat de mens nu niet anders kan doen dan zondigen.+Het is de beroving van het hemelse beeld waarin Adam geschapen was. Dat beeld hield in: wijsheid, deugdzaamheid, heiligheid, waarheid en gerechtigheid. Met al deze eigenschappen was de mens in het begin van de schepping versierd. In plaats daarvan is hij een kopie van het beeld van de satan geworden. Dat wil zeggen dat blindheid, machteloosheid, onreinheid, zinloosheid en onrechtvaardigheid nu zijn deel zijn geworden. Dit alles betekent dat de mens nu niet anders kan doen dan zondigen.
  
 ==== 16. Hoeveel aspecten zijn er in de verdorvenheid? ==== ==== 16. Hoeveel aspecten zijn er in de verdorvenheid? ====
  
-Twee, de oorspronkelijke en de huidige, daadwerkelijke verdorvenheid. De ene is de moeder en de andere het verdorven kind. De ene is een fatale en vergiftige plant, en de andere een vuile en stinkende pest. De ene wordt de oorspronkelijke zonde of erfzonde genoemd, dat wil zeggen: de zonde waarin we zijn voortgeplant en geboren;((*Efeziërs 2:3 *Psalm 51:7)) de andere is de ‘dadelijke’ of daadwerkelijke zonde, dus de zonde die we over ons heen brengen of die we doen. Deze twee verdorvenheden zijn overigens veel meer in ‘soorten’ te onderscheiden, waarbij de ene afhankelijk is van de andere. Ze liggen in elkaars verlengde, maar zijn ook met elkaar in strijd. De ene is als het ware een oorzaak, de wortel; en de andere is de vrucht en het resultaat. Dit onderscheid is gefundeerd op wat Romeinen 5:14 ons zegt.+Twee, de oorspronkelijke en de huidige, daadwerkelijke verdorvenheid. De ene is de moeder en de andere het verdorven kind. De ene is een fatale en vergiftige plant, en de andere een vuile en stinkende pest. De ene wordt de oorspronkelijke zonde of erfzonde genoemd, dat wil zeggen: de zonde waarin we zijn voortgeplant en geboren;((*Efeziërs 2:3 *Psalm 51:7)) de andere is de  "dadelijke" of daadwerkelijke zonde, dus de zonde die we over ons heen brengen of die we doen. Deze twee verdorvenheden zijn overigens veel meer in "soorten" te onderscheiden, waarbij de ene afhankelijk is van de andere. Ze liggen in elkaars verlengde, maar zijn ook met elkaar in strijd. De ene is als het ware een oorzaak, de wortel; en de andere is de vrucht en het resultaat. Dit onderscheid is gefundeerd op wat Romeinen 5:14 ons zegt.
  
 ==== 17. Wat verstaat u onder de erfzonde? ==== ==== 17. Wat verstaat u onder de erfzonde? ====
Regel 113: Regel 113:
 ==== 18. Maar wat wordt er dan door Adam op zijn nakomelingen overgebracht? ==== ==== 18. Maar wat wordt er dan door Adam op zijn nakomelingen overgebracht? ====
  
-Zowel de vorm als de inhoud van de zonde. Zo leert de apostel in Romeinen 5 heel duidelijk vanaf vers 12 tot aan het einde van dit hoofdstuk. Dus niet alleen de beroving zelf van de oorspronkelijke gerechtigheid en de verdorvenheid van de gehele menselijke natuur, maar ook de staat van beschuldiging, dat wil zeggen: het verbonden zijn aan de eeuwige straf waarin Adam zichzelf en al zijn nakomelingen in gewenteld heeft. Dat is de eerste ongehoorzaamheid van Adam zelf, die ons allen toegerekend wordt en die dus op alle mensen gekomen is. Al is het dan niet door een bepaalde daad, toch is die ons deel geworden in een erkennen van schuld en toerekening. Zo wordt het ook geleerd in Romeinen 5:12, waar staat dat wij allen in Adam als de wortel van het menselijke geslacht gezondigd hebben. Wij waren namelijk in zijn lendenen. Zie ook de verzen 16 en 18. De schuld is door de val van één mens op alle mensen gekomen tot veroordeling. Zie ook vers 19. Door de ongehoorzaamheid van één mens zijn zij allen onrechtvaardigen en zondaars geworden. Dat wil zeggen dat ze als schuldigen aan de toorn van God zijn onderworpen om veroordeeld te worden tot de eeuwige dood.+Zowel de vorm als de inhoud van de zonde. Zo leert de apostel in Romeinen 5 heel duidelijk vanaf vers 12 tot aan het einde van dit hoofdstuk. Dus niet alleen de beroving zelf van de oorspronkelijke gerechtigheid en de verdorvenheid van de gehele menselijke natuur, maar ook de staat van beschuldiging, dat wil zeggen: het verbonden zijn aan de eeuwige straf waarin Adam zichzelf en al zijn nakomelingen gewenteld heeft. Dat is de eerste ongehoorzaamheid van Adam zelf, die ons allen toegerekend wordt en die dus op alle mensen gekomen is. Al is het dan niet door een bepaalde daad, toch is die ons deel geworden in een erkennen van schuld en toerekening. Zo wordt het ook geleerd in Romeinen 5:12, waar staat dat wij allen in Adam als de wortel van het menselijke geslacht gezondigd hebben. Wij waren namelijk in zijn lendenen. Zie ook de verzen 16 en 18. De schuld is door de val van één mens op alle mensen gekomen tot veroordeling. Zie ook vers 19. Door de ongehoorzaamheid van één mens zijn zij allen onrechtvaardigen en zondaars geworden. Dat wil zeggen dat ze als schuldigen aan de toorn van God zijn onderworpen om veroordeeld te worden tot de eeuwige dood.
  
 ==== 19. Nu wordt gezegd dat Levi in Abraham tienden gegeven heeft, omdat hij in de lendenen van Abraham was (Hebreeën 7:5). Waarom wordt dan niet gezegd dat Christus in Adam gezondigd heeft? ==== ==== 19. Nu wordt gezegd dat Levi in Abraham tienden gegeven heeft, omdat hij in de lendenen van Abraham was (Hebreeën 7:5). Waarom wordt dan niet gezegd dat Christus in Adam gezondigd heeft? ====
Regel 127: Regel 127:
 Vanuit God bezien is het een heel rechtvaardige zaak. En het is ook onder alle volken heel gewoon dat wat het hoofd doet of wat het hoofd is, rechtmatig aan het hele lichaam wordt toegerekend; en dat de kinderen dus vanwege de weerspannigheid van de ouders beroofd worden van alles wat van hun vader was. Het is als bij een leenheer die geheel terecht het leen afneemt van zijn ondankbare vazal en diens nakomelingen – een leen dat hem eerst onder bepaalde voorwaarden was toevertrouwd. Daarom is het ook een rechtvaardige daad van God dat Hij van Adam en al zijn nakomelingen de goederen afneemt, die aanvankelijk aan het menselijke geslacht in hun vader gegeven waren. Vanuit God bezien is het een heel rechtvaardige zaak. En het is ook onder alle volken heel gewoon dat wat het hoofd doet of wat het hoofd is, rechtmatig aan het hele lichaam wordt toegerekend; en dat de kinderen dus vanwege de weerspannigheid van de ouders beroofd worden van alles wat van hun vader was. Het is als bij een leenheer die geheel terecht het leen afneemt van zijn ondankbare vazal en diens nakomelingen – een leen dat hem eerst onder bepaalde voorwaarden was toevertrouwd. Daarom is het ook een rechtvaardige daad van God dat Hij van Adam en al zijn nakomelingen de goederen afneemt, die aanvankelijk aan het menselijke geslacht in hun vader gegeven waren.
  
-Bovendien is het zo dat alles wat Christus als het Hoofd van alle uitverkorenen en van Zijn gemeente gedaan heeft, aan de gemeente wordt toegerekend. Zo kan van ons gezegd worden dat wij in Christus de wet gehouden hebben, in Hem gestorven, begraven en opgestaan zijn en met Hem een plaats in de hemel hebben. We lezen dat in Efeziërs 2:6 en vele andere plaatsen. Wat Adam dus als het hoofd van het menselijke geslacht verzondigd heeft, wordt ons rechtmatig toegerekend, want hij vertegenwoordigde het hele menselijke geslacht en elk mens afzonderlijk. Hij was de representant van al zijn nakomelingen. Wat hem was toevertrouwd, heeft hij dus ook verloren voor heel zijn nageslacht.+Bovendien is het zo dat alles wat Christus als het Hoofd van alle uitverkorenen en van zijn gemeente gedaan heeft, aan de gemeente wordt toegerekend. Zo kan van ons gezegd worden dat wij in Christus de wet gehouden hebben, in Hem gestorven, begraven en opgestaan zijn en met Hem een plaats in de hemel hebben. We lezen dat in Efeziërs 2:6 en vele andere plaatsen. Wat Adam dus als het hoofd van het menselijke geslacht verzondigd heeft, wordt ons rechtmatig toegerekend, want hij vertegenwoordigde het hele menselijke geslacht en elk mens afzonderlijk. Hij was de representant van al zijn nakomelingen. Wat hem was toevertrouwd, heeft hij dus ook verloren voor heel zijn nageslacht.
  
 ==== 22. Maar op welke manier vloeit zowel de schuld als de ellende en verdorvenheid over in de nakomelingen? ==== ==== 22. Maar op welke manier vloeit zowel de schuld als de ellende en verdorvenheid over in de nakomelingen? ====
  
-Ten aanzien van de schuld oftewel de verplichting om straf te ondergaan, gebeurt dit door toerekening, zoals al gezegd is. Maar ten aanzien van de verdorvenheid, gebeurt dat niet zozeer door het voorbeeld of de navolging van iemand anders en ook niet zozeer door verkeerde en slechte gewoonten, maar vooral door voortplanting en geboorte. In Genesis 5:3 wordt immers gezegd dat Adam zijn zoon Seth heeft voortgebracht naar zijn beeld; en dat is zondig mens.((*Romeinen 5:12 *Job 14:4 *Job 15:14))+Ten aanzien van de schuld oftewel de verplichting om straf te ondergaan, gebeurt dit door toerekening, zoals al gezegd is. Maar ten aanzien van de verdorvenheid gebeurt dat niet zozeer door het voorbeeld of de navolging van iemand anders en ook niet zozeer door verkeerde en slechte gewoonten, maar vooral door voortplanting en geboorte. In Genesis 5:3 wordt immers gezegd dat Adam zijn zoon Seth heeft voortgebracht naar zijn beeld; en dat is een zondig mens.((*Romeinen 5:12 *Job 14:4 *Job 15:14))
  
 Vervolgens is het zo dat ook de jonge kinderen niet zozeer zondigen door een verkeerd voorbeeld na te volgen, maar ze worden in zonden ontvangen en geboren.((*Psalm 51:7)) De apostel zegt in Efeziërs 2:3 dat wij allen niet door navolging, maar van nature vanaf de dag van onze geboorte “kinderen des toorns” zijn. Vervolgens is het zo dat ook de jonge kinderen niet zozeer zondigen door een verkeerd voorbeeld na te volgen, maar ze worden in zonden ontvangen en geboren.((*Psalm 51:7)) De apostel zegt in Efeziërs 2:3 dat wij allen niet door navolging, maar van nature vanaf de dag van onze geboorte “kinderen des toorns” zijn.
Regel 145: Regel 145:
 ==== 24. Op wie wordt de erfzonde overgebracht? ==== ==== 24. Op wie wordt de erfzonde overgebracht? ====
  
-Op allen die van Adam afstammen, en daarvan zijn de kinderen die in de schoot van de moeders ontvangen zijn, niet uitgezonderd.((*Psalm 51:7)) Want al is het waar dat zij nog geen vruchten van ongerechtigheid voortbrengen, hun natuur is toch een vrucht van de zonde;, en daarom zijn een gruwel voor God en worden ze door Hem gehaat. “Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben” (Romeinen 5:12). Maar hoewel deze kinderen in oorsprong zonde zijn, hebben ze nog niet daadwerkelijk gezondigd.+Op allen die van Adam afstammen, en daarvan zijn de kinderen die in de schoot van de moeders ontvangen zijn, niet uitgezonderd.((*Psalm 51:7)) Want al is het waar dat zij nog geen vruchten van ongerechtigheid voortbrengen, hun natuur is toch een vrucht van de zonde;, en daarom zijn ze een gruwel voor God en worden ze door Hem gehaat. “Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben” (Romeinen 5:12). Maar hoewel deze kinderen in oorsprong zonde zijn, hebben ze nog niet daadwerkelijk gezondigd.
  
 ==== 25. Is daar dan niemand van uitgezonderd? ==== ==== 25. Is daar dan niemand van uitgezonderd? ====
Regel 184: Regel 184:
 ==== 30. Maar wie doet de erfzonde? ==== ==== 30. Maar wie doet de erfzonde? ====
  
-De hele mens, dus met ziel en lichaam, van het hoofd tot de voeten; met alle krachten van het lichaam en alle hogere en lagere vermogens van de ziel; met zijn verstand, zijn wil en zijn gevoelens. Daarom zegt de apostel in Efeziërs 4:17,18 dat het denken aan de ijdelheid, de gedachten aan het duister, maar het hart aan de verharding onderworpen zijn. Ditzelfde blijkt ook uit heel helder uit de vernieuwing die de apostel aan het verstand, de ziel en het lichaam toeschrijft.((*Romeinen 12:1 *Efeziërs 4:23 *1 Tessalonicenzen 5:23))+De hele mens, dus met ziel en lichaam, van het hoofd tot de voeten; met alle krachten van het lichaam en alle hogere en lagere vermogens van de ziel; met zijn verstand, zijn wil en zijn gevoelens. Daarom zegt de apostel in Efeziërs 4:17,18 dat het denken aan de ijdelheid, de gedachten aan het duister, maar het hart aan de verharding onderworpen zijn. Ditzelfde blijkt ook heel helder uit de vernieuwing die de apostel aan het verstand, de ziel en het lichaam toeschrijft.((*Romeinen 12:1 *Efeziërs 4:23 *1 Tessalonicenzen 5:23))
  
 ==== 31. Uit hoeveel delen bestaat de verdorvenheid? ==== ==== 31. Uit hoeveel delen bestaat de verdorvenheid? ====
Regel 196: Regel 196:
 ==== 32. Paulus zegt in Romeinen 7:18: “Ik weet, dat in mij, dat wil zeggen in mijn vlees, geen goed woont.” En in vers 23 zegt hij: “In mijn leden zie ik een andere wet, die strijd voert tegen de wet van mijn verstand.” Maar dat is toch niet het belangrijkste deel van de ziel, en dus niet onderworpen aan de begeerlijkheid? Dat geldt toch alleen voor de wil en het gevoel? ==== ==== 32. Paulus zegt in Romeinen 7:18: “Ik weet, dat in mij, dat wil zeggen in mijn vlees, geen goed woont.” En in vers 23 zegt hij: “In mijn leden zie ik een andere wet, die strijd voert tegen de wet van mijn verstand.” Maar dat is toch niet het belangrijkste deel van de ziel, en dus niet onderworpen aan de begeerlijkheid? Dat geldt toch alleen voor de wil en het gevoel? ====
  
-Helemaal niet! Paulus stelt namelijk het vlees en de leden van het lichaam niet tegenover het verstand, dat wil zeggen de rede voor zover dat zonder de verlichting van de Heilige Geest is. Maar hij stelt het vlees tegenover de geest, dat wil zeggen de geestelijke gaven zoals die uitkomen in de wedergeboorte, voor zover de Heilige Geest die in de mens begonnen is.+Helemaal niet! Paulus stelt namelijk het vlees en de leden van het lichaam niet tegenover het verstand, dat wil zeggen de rede voor zover die zonder de verlichting van de Heilige Geest is. Maar hij stelt het vlees tegenover de geest, dat wil zeggen de geestelijke gaven zoals die uitkomen in de wedergeboorte, voor zover de Heilige Geest die in de mens begonnen is.
  
 ==== 33. Maar zijn de beroving van de oorspronkelijke gerechtigheid en de begeerte ook zonde? ==== ==== 33. Maar zijn de beroving van de oorspronkelijke gerechtigheid en de begeerte ook zonde? ====
Regel 202: Regel 202:
   - Ja, want die beroving is onwettig (een //anomia//), vol onrecht en in strijd met de wet.   - Ja, want die beroving is onwettig (een //anomia//), vol onrecht en in strijd met de wet.
   - Het is zonde als men niet is wat God beveelt wél te zijn. Maar de begeerte zelf is ook zonde, want in Deuteronomium 10:16 wordt ons bevolen de voorhuid van ons hart te besnijden. En in de Wet wordt ons gezegd: “Gij zult niet begeren.”   - Het is zonde als men niet is wat God beveelt wél te zijn. Maar de begeerte zelf is ook zonde, want in Deuteronomium 10:16 wordt ons bevolen de voorhuid van ons hart te besnijden. En in de Wet wordt ons gezegd: “Gij zult niet begeren.”
-  - De apostel leert in Romeinen 7:7 dat in de wedergeboren mensen ook begeert overblijft, die hij steeds “zonde” noemt, waartegen wij zonder ophouden moeten strijden. Hij zegt eveneens dat de begeerte strijdt tegen de wet van God: “Ook van de begeerlijkheid zou ik niet geweten hebben, indien de wet niet zeide: gij zult niet begeren.” En in Matteüs 5:28 lezen we: “Een ieder, die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd.” In 1 Johannes 2:16 lezen we: “De begeerte der ogen en een hovaardig leven is niet uit de Vader, maar uit de wereld.” De apostel noemt bovendien ook datgene kwaad wat hij niet wil, dat wil zeggen: waarin hij niet toestemt. “Want niet wat ik wens, het goede, doe ik, maar wat ik niet wens, het kwade, dát doe ik” (Romeinen 7:19). Daarom zegt Augustinus drie dingen van de begeerte: ze is zonde, een straf op de zonde en een oorzaak van de zonde.+  - De apostel leert in Romeinen 7:7 dat in de wedergeboren mensen ook begeerte overblijft, die hij steeds “zonde” noemt, waartegen wij zonder ophouden moeten strijden. Hij zegt eveneens dat de begeerte strijdt tegen de wet van God: “Ook van de begeerlijkheid zou ik niet geweten hebben, indien de wet niet zeide: gij zult niet begeren.” En in Matteüs 5:28 lezen we: “Een ieder, die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd.” In 1 Johannes 2:16 lezen we: “De begeerte der ogen en een hovaardig leven is niet uit de Vader, maar uit de wereld.” De apostel noemt bovendien ook datgene kwaad wat hij niet wil, dat wil zeggen: waarin hij niet toestemt. “Want niet wat ik wens, het goede, doe ik, maar wat ik niet wens, het kwade, dát doe ik” (Romeinen 7:19). Daarom zegt Augustinus drie dingen van de begeerte: ze is zonde, een straf op de zonde en een oorzaak van de zonde.
  
 ==== 34. Wat is de oorspronkelijke zonde of erfzonde? ==== ==== 34. Wat is de oorspronkelijke zonde of erfzonde? ====
Regel 216: Regel 216:
   - De wet der leden,((*Romeinen 6:19)) omdat alle leden van hart en lichaam, dus heel de mens met al zijn krachten, aan haar als een wet onderdanig zijn en haar gehoorzamen.   - De wet der leden,((*Romeinen 6:19)) omdat alle leden van hart en lichaam, dus heel de mens met al zijn krachten, aan haar als een wet onderdanig zijn en haar gehoorzamen.
   - Vlees((*Genesis 6:3)) en begeerte, enzovoort, waar de Geest tegenover gesteld wordt als een bewijs van de genade van de wedergeboorte.((*Galaten 5:17-22))   - Vlees((*Genesis 6:3)) en begeerte, enzovoort, waar de Geest tegenover gesteld wordt als een bewijs van de genade van de wedergeboorte.((*Galaten 5:17-22))
-  - Het voortbrengsel van des mensen hart.((*Genesis 8:21))+  - Datgene wat uit het hart van de mens wordt voortgebracht.((*Genesis 8:21))
   - De oude mens.((*Romeinen 6:6))   - De oude mens.((*Romeinen 6:6))
  
Regel 223: Regel 223:
 Zoals de boom verschilt van de vruchten of de wortel van de takken. De erfzonde is als het ware de boom of de wortel, waaruit de slechte vruchten of takken voortkomen. Die laatste zijn dan de daadwerkelijke zonden, in uitwendige en inwendige zin. Uit het hart, zegt Christus, komen boze overleggingen voort (Matteüs 15:19). En in Galaten 5:19 worden de werken oftewel de vruchten van het vlees allemaal opgesomd. Zoals de boom verschilt van de vruchten of de wortel van de takken. De erfzonde is als het ware de boom of de wortel, waaruit de slechte vruchten of takken voortkomen. Die laatste zijn dan de daadwerkelijke zonden, in uitwendige en inwendige zin. Uit het hart, zegt Christus, komen boze overleggingen voort (Matteüs 15:19). En in Galaten 5:19 worden de werken oftewel de vruchten van het vlees allemaal opgesomd.
  
-Bovendien houdt de daadwerkelijke zonde na de daad direct op.((Een wat vrije hertaling van: “Daer-en-boven / in de dadelicke sonse en blijft de materie niet.”)) Als iemand overspel gedaan of een godslasterlijk woord gezegd heeft, houdt die daad na het doen ervan direct op, hoewel de schuld en de toorn erover blijven. Maar de erfzonde gaat als zodanig niet voorbij, want we ervaren dat de verdorvenheid van onze natuur in ons blijft, ook gezien het feit dat we steeds weer in zonden vallen, en met onze ziel en ons lichaam niet in staat zijn om dingen te doen die aan God behagen.+Bovendien houdt de daadwerkelijke zonde na de daad direct op. Als iemand overspel gedaan of een godslasterlijk woord gezegd heeft, houdt die daad na het doen ervan direct op, hoewel de schuld en de toorn erover blijven. Maar de erfzonde gaat als zodanig niet voorbij, want we ervaren dat de verdorvenheid van onze natuur in ons blijft, ook gezien het feit dat we steeds weer in zonden vallen, en met onze ziel en ons lichaam niet in staat zijn om dingen te doen die aan God behagen.
  
 ==== 37. Wat is het loon op de erfzonde? ==== ==== 37. Wat is het loon op de erfzonde? ====
  
-De eeuwige dood((verdoemenisse)) en ook alle tegenslagen in dit leven.((*Genesis 2:17 *Genesis 3:19))+De eeuwige dood en ook alle tegenslagen in dit leven.((*Genesis 2:17 *Genesis 3:19))
  
 ==== 38. Wat is het effect van deze zonde? ==== ==== 38. Wat is het effect van deze zonde? ====
Regel 239: Regel 239:
   - Hierdoor moeten we onze onreinheid leren kennen, al onze trots afleggen, en in ware ootmoed onze toevlucht nemen tot Christus, Die onze verzoening is.   - Hierdoor moeten we onze onreinheid leren kennen, al onze trots afleggen, en in ware ootmoed onze toevlucht nemen tot Christus, Die onze verzoening is.
   - We beseffen dat de ongerechtigheid van Adam aan ons wordt toegerekend; en op dezelfde manier moeten we ook geloven dat we door de rechtvaardigheid van Christus voor God werkelijk als volkomen rechtvaardig gerekend worden. De apostel leert ons dit in Romeinen 5:15 en volgende verzen.   - We beseffen dat de ongerechtigheid van Adam aan ons wordt toegerekend; en op dezelfde manier moeten we ook geloven dat we door de rechtvaardigheid van Christus voor God werkelijk als volkomen rechtvaardig gerekend worden. De apostel leert ons dit in Romeinen 5:15 en volgende verzen.
-  - Omdat wij in zonde en vol gebrek zijn voortgebracht, moeten we beseffen dat we de wedergeboorte nodig hebben en in ons leven moet worden toegepast((van noode ende van doen hebben)). Zie Johannes 3:5: “Tenzij iemand geboren wordt uit water en Geest, kan hij het Koninkrijk Gods niet binnengaan.”+  - Omdat wij in zonde en vol gebrek zijn voortgebracht, moeten we beseffen dat we de wedergeboorte nodig hebben en dat die in ons leven moet worden toegepast. Zie Johannes 3:5: “Tenzij iemand geboren wordt uit water en Geest, kan hij het Koninkrijk Gods niet binnengaan.”
  
 ==== 40. Welke zaken zijn in strijd met deze leer? ==== ==== 40. Welke zaken zijn in strijd met deze leer? ====
Regel 246: Regel 246:
  
   - Die van de pelagianen, die beweren dat de erfzonde niet overgaat op de nakomelingen door geboorte en voortplanting, maar alleen door navolging en voorbeeld. De dood is dan een aspect van de menselijke natuur, ook al zou Adam niet gezondigd hebben. Zo geredeneerd heeft de zonde van Adam niemand gehinderd en schade opgeleverd dan alleen hemzelf. Tegen de leer van Paulus in (Romeinen 5:12 en volgende verzen) houden zij staande dat de kinderen die geboren worden, daarmee niet tegelijk de slechtheid en verkeerdheid van de menselijke natuur met zich meebrengen. Dit is echter in strijd met de wet van God.   - Die van de pelagianen, die beweren dat de erfzonde niet overgaat op de nakomelingen door geboorte en voortplanting, maar alleen door navolging en voorbeeld. De dood is dan een aspect van de menselijke natuur, ook al zou Adam niet gezondigd hebben. Zo geredeneerd heeft de zonde van Adam niemand gehinderd en schade opgeleverd dan alleen hemzelf. Tegen de leer van Paulus in (Romeinen 5:12 en volgende verzen) houden zij staande dat de kinderen die geboren worden, daarmee niet tegelijk de slechtheid en verkeerdheid van de menselijke natuur met zich meebrengen. Dit is echter in strijd met de wet van God.
-  - Van roomse geestelijken die zeggen dat de erfzonde geen doodzonde is. Ze is of alleen een schuld vanwege de breuk die een ander heeft veroorzaakt, of alleen een gemakkelijk ontvlambare bron van zonde. Dat gaat tegen het woord van Paulus in, die in Efeziërs 2:3 gezegd heeft dat wij als “kinderen des toorns” geboren zijn. Zij beweren ook dat deze zonde alleen in het lichaam is gesitueerd, in de zinnelijke lusten en de lagere regionen van de ziel, maar niet in het verstand en de wil. Het is eveneens hun mening dat niet alleen de schuld van deze zonde door de dood wordt weggenomen, maar ook het slechte in onze begeerten. De begeerte is namelijk geen zonde, maar een natuurlijke lust en verlangen; en daarom heeft ze alleen haar plaats in het lustleven. Ze is de mens gegeven om al worstelend met haar hoe langer hoe meer gescherpt te worden tot een deugdzaam leven. Daardoor bouwt de mens des te meer en des te grotere verdiensten op, zodat God eraan gebonden is [hem goed te doen]. Zij denken ook dat de jonge kinderen die alleen vanwege de erfzonde verdoemd zijn, geen lichamelijke pijn voelen maar alleen een “gemis van de schat” ervaren (zoals zij dat noemen); dat wil zeggen, dat door hen het zien en genieten van God gemist wordt. Het is overigens wel het aannemelijk dat degenen in wie de erfzonde nog geen daadwerkelijke zonden heeft uitgewerkt, op een zachtere manier gepijnigd en gestraft zullen worden. Zij zijn ook van mening dat Maria, de moeder des Heren, ontvangen en geboren is zonder erfzonde, en ook ten aanzien van Johannes de Doper denken zij daar zo over. Daarom zou Christus ook niet voor Maria en Johannes de Doper gestorven zijn, omdat Hij – naar hun zeggen – alleen voor de erfzonde gestorven is, en die zouden zij volgens hen niet gehad hebben.+  - Van roomse geestelijken die zeggen dat de erfzonde geen doodzonde is. Ze is of alleen een schuld vanwege de breuk die een ander heeft veroorzaakt, of alleen een gemakkelijk ontvlambare bron van zonde. Dat gaat tegen het woord van Paulus in, die in Efeziërs 2:3 gezegd heeft dat wij als “kinderen des toorns” geboren zijn. Zij beweren ook dat deze zonde alleen in het lichaam is gesitueerd, in de zinnelijke lusten en de lagere regionen van de ziel, maar niet in het verstand en de wil. Het is eveneens hun mening dat niet alleen de schuld van deze zonde door de dood wordt weggenomen, maar ook het slechte in onze begeerten. De begeerte is namelijk geen zonde, maar een natuurlijke lust en verlangen; en daarom heeft ze alleen haar plaats in het lustleven. Ze is de mens gegeven om al worstelend met haar hoe langer hoe meer gescherpt te worden tot een deugdzaam leven. Daardoor bouwt de mens des te meer en des te grotere verdiensten op, zodat God eraan gebonden is [hem goed te doen]. Zij denken ook dat de jonge kinderen die alleen vanwege de erfzonde verdoemd zijn, geen lichamelijke pijn voelen maar alleen een “gemis van de schat” ervaren (zoals zij dat noemen); dat wil zeggen, dat door hen het zien en genieten van God gemist wordt. Het is overigens wel aannemelijk dat degenen in wie de erfzonde nog geen daadwerkelijke zonden heeft uitgewerkt, op een zachtere manier gepijnigd en gestraft zullen worden. Zij zijn ook van mening dat Maria, de moeder des Heren, ontvangen en geboren is zonder erfzonde, en ook ten aanzien van Johannes de Doper denken zij daar zo over. Daarom zou Christus ook niet voor Maria en Johannes de Doper gestorven zijn, omdat Hij – naar hun zeggen – alleen voor de erfzonde gestorven is, en die zouden zij volgens hen niet gehad hebben.
   - Van hen die zeggen dat de verdorvenheid van onze menselijke natuur ons wel wordt toegerekend, maar niet de schuld van Adam; en daartegenover ook van hen die onder de term “erfzonde” alleen de schuld verstaan en niet de verdorvenheid van de menselijke natuur.   - Van hen die zeggen dat de verdorvenheid van onze menselijke natuur ons wel wordt toegerekend, maar niet de schuld van Adam; en daartegenover ook van hen die onder de term “erfzonde” alleen de schuld verstaan en niet de verdorvenheid van de menselijke natuur.
   - Van diezelfde pausgezinden die zeggen dat in de wet alleen de daadwerkelijke en grove zonden door gebed moeten worden afgewend, en dat een mens dus aan Gods wet kan voldoen.   - Van diezelfde pausgezinden die zeggen dat in de wet alleen de daadwerkelijke en grove zonden door gebed moeten worden afgewend, en dat een mens dus aan Gods wet kan voldoen.
-  - Van de volgelingen van Flaccius, die van mening zijn dat de erfzonde niet op een bepaalde gebeurtenis berust((geen toeval en is)), maar de menselijke natuur zelf is, dus het verdorven en geschonden wezen van de mens. Dit gaat in tegen het woord van Paulus in Romeinen 7:21: “Als ik het goede wil doen, is het kwade bij mij aanwezig.” Deze mening gaat dus eveneens in tegen het getuigenis van hen die leren dat God ook na de val de Schepper is van de menselijke natuur, en tegen het getuigenis van hen die leren dat Christus onze menselijke natuur heeft aangenomen en de mens als zodanig verlost heeft en niet de zonde. +  - Van de volgelingen van Flaccius, die van mening zijn dat de erfzonde niet op een bepaalde gebeurtenis berust, maar de menselijke natuur zelf is, dus het verdorven en geschonden wezen van de mens. Dit gaat in tegen het woord van Paulus in Romeinen 7:21: “Als ik het goede wil doen, is het kwade bij mij aanwezig.” Deze mening gaat dus eveneens in tegen het getuigenis van hen die leren dat God ook na de val de Schepper is van de menselijke natuur, en tegen het getuigenis van hen die leren dat Christus onze menselijke natuur heeft aangenomen en de mens als zodanig verlost heeft en niet de zonde. 
-  - Van de filosofen en andere wijze lieden die alleen “zonde” noemen wat in strijd is met de rede of het verstand – terwijl het juist zo is dat het verstand niets anders kan dan zondigen totdat de tijd aanbreekt dat God het verlicht.+  - Van de filosofen en andere wijze lieden die alleen “zonde” noemen wat in strijd is met de rede of het verstand – terwijl het juist zo is dat het verstand niets anders kan dan zondigen, totdat de tijd aanbreekt dat God het verlicht.
   - Van de zogenaamde vrijgeesten, die alleen maar over “zonde” spreken als iemand van mening is dat hij zondigt.   - Van de zogenaamde vrijgeesten, die alleen maar over “zonde” spreken als iemand van mening is dat hij zondigt.
   - Van de Manicheeërs die lasteren dat de zonden uit God Zelf zijn voortgekomen.   - Van de Manicheeërs die lasteren dat de zonden uit God Zelf zijn voortgekomen.
  
  

Paginahulpmiddelen