Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:15

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
institutie:15 [06-06-2025 om 10.19 uur] – Cornelis Bregmaninstitutie:15 [11-06-2025 om 11.18 uur] (huidige) – Cornelis Bregman
Regel 127: Regel 127:
 Vanuit God bezien is het een heel rechtvaardige zaak. En het is ook onder alle volken heel gewoon dat wat het hoofd doet of wat het hoofd is, rechtmatig aan het hele lichaam wordt toegerekend; en dat de kinderen dus vanwege de weerspannigheid van de ouders beroofd worden van alles wat van hun vader was. Het is als bij een leenheer die geheel terecht het leen afneemt van zijn ondankbare vazal en diens nakomelingen – een leen dat hem eerst onder bepaalde voorwaarden was toevertrouwd. Daarom is het ook een rechtvaardige daad van God dat Hij van Adam en al zijn nakomelingen de goederen afneemt, die aanvankelijk aan het menselijke geslacht in hun vader gegeven waren. Vanuit God bezien is het een heel rechtvaardige zaak. En het is ook onder alle volken heel gewoon dat wat het hoofd doet of wat het hoofd is, rechtmatig aan het hele lichaam wordt toegerekend; en dat de kinderen dus vanwege de weerspannigheid van de ouders beroofd worden van alles wat van hun vader was. Het is als bij een leenheer die geheel terecht het leen afneemt van zijn ondankbare vazal en diens nakomelingen – een leen dat hem eerst onder bepaalde voorwaarden was toevertrouwd. Daarom is het ook een rechtvaardige daad van God dat Hij van Adam en al zijn nakomelingen de goederen afneemt, die aanvankelijk aan het menselijke geslacht in hun vader gegeven waren.
  
-Bovendien is het zo dat alles wat Christus als het Hoofd van alle uitverkorenen en van Zijn gemeente gedaan heeft, aan de gemeente wordt toegerekend. Zo kan van ons gezegd worden dat wij in Christus de wet gehouden hebben, in Hem gestorven, begraven en opgestaan zijn en met Hem een plaats in de hemel hebben. We lezen dat in Efeziërs 2:6 en vele andere plaatsen. Wat Adam dus als het hoofd van het menselijke geslacht verzondigd heeft, wordt ons rechtmatig toegerekend, want hij vertegenwoordigde het hele menselijke geslacht en elk mens afzonderlijk. Hij was de representant van al zijn nakomelingen. Wat hem was toevertrouwd, heeft hij dus ook verloren voor heel zijn nageslacht.+Bovendien is het zo dat alles wat Christus als het Hoofd van alle uitverkorenen en van zijn gemeente gedaan heeft, aan de gemeente wordt toegerekend. Zo kan van ons gezegd worden dat wij in Christus de wet gehouden hebben, in Hem gestorven, begraven en opgestaan zijn en met Hem een plaats in de hemel hebben. We lezen dat in Efeziërs 2:6 en vele andere plaatsen. Wat Adam dus als het hoofd van het menselijke geslacht verzondigd heeft, wordt ons rechtmatig toegerekend, want hij vertegenwoordigde het hele menselijke geslacht en elk mens afzonderlijk. Hij was de representant van al zijn nakomelingen. Wat hem was toevertrouwd, heeft hij dus ook verloren voor heel zijn nageslacht.
  
 ==== 22. Maar op welke manier vloeit zowel de schuld als de ellende en verdorvenheid over in de nakomelingen? ==== ==== 22. Maar op welke manier vloeit zowel de schuld als de ellende en verdorvenheid over in de nakomelingen? ====
  
-Ten aanzien van de schuld oftewel de verplichting om straf te ondergaan, gebeurt dit door toerekening, zoals al gezegd is. Maar ten aanzien van de verdorvenheid, gebeurt dat niet zozeer door het voorbeeld of de navolging van iemand anders en ook niet zozeer door verkeerde en slechte gewoonten, maar vooral door voortplanting en geboorte. In Genesis 5:3 wordt immers gezegd dat Adam zijn zoon Seth heeft voortgebracht naar zijn beeld; en dat is zondig mens.((*Romeinen 5:12 *Job 14:4 *Job 15:14))+Ten aanzien van de schuld oftewel de verplichting om straf te ondergaan, gebeurt dit door toerekening, zoals al gezegd is. Maar ten aanzien van de verdorvenheid gebeurt dat niet zozeer door het voorbeeld of de navolging van iemand anders en ook niet zozeer door verkeerde en slechte gewoonten, maar vooral door voortplanting en geboorte. In Genesis 5:3 wordt immers gezegd dat Adam zijn zoon Seth heeft voortgebracht naar zijn beeld; en dat is een zondig mens.((*Romeinen 5:12 *Job 14:4 *Job 15:14))
  
 Vervolgens is het zo dat ook de jonge kinderen niet zozeer zondigen door een verkeerd voorbeeld na te volgen, maar ze worden in zonden ontvangen en geboren.((*Psalm 51:7)) De apostel zegt in Efeziërs 2:3 dat wij allen niet door navolging, maar van nature vanaf de dag van onze geboorte “kinderen des toorns” zijn. Vervolgens is het zo dat ook de jonge kinderen niet zozeer zondigen door een verkeerd voorbeeld na te volgen, maar ze worden in zonden ontvangen en geboren.((*Psalm 51:7)) De apostel zegt in Efeziërs 2:3 dat wij allen niet door navolging, maar van nature vanaf de dag van onze geboorte “kinderen des toorns” zijn.
Regel 145: Regel 145:
 ==== 24. Op wie wordt de erfzonde overgebracht? ==== ==== 24. Op wie wordt de erfzonde overgebracht? ====
  
-Op allen die van Adam afstammen, en daarvan zijn de kinderen die in de schoot van de moeders ontvangen zijn, niet uitgezonderd.((*Psalm 51:7)) Want al is het waar dat zij nog geen vruchten van ongerechtigheid voortbrengen, hun natuur is toch een vrucht van de zonde;, en daarom zijn een gruwel voor God en worden ze door Hem gehaat. “Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben” (Romeinen 5:12). Maar hoewel deze kinderen in oorsprong zonde zijn, hebben ze nog niet daadwerkelijk gezondigd.+Op allen die van Adam afstammen, en daarvan zijn de kinderen die in de schoot van de moeders ontvangen zijn, niet uitgezonderd.((*Psalm 51:7)) Want al is het waar dat zij nog geen vruchten van ongerechtigheid voortbrengen, hun natuur is toch een vrucht van de zonde;, en daarom zijn ze een gruwel voor God en worden ze door Hem gehaat. “Daarom, gelijk door één mens de zonde de wereld is binnengekomen en door de zonde de dood, zo is ook de dood tot alle mensen doorgegaan, omdat allen gezondigd hebben” (Romeinen 5:12). Maar hoewel deze kinderen in oorsprong zonde zijn, hebben ze nog niet daadwerkelijk gezondigd.
  
 ==== 25. Is daar dan niemand van uitgezonderd? ==== ==== 25. Is daar dan niemand van uitgezonderd? ====
Regel 184: Regel 184:
 ==== 30. Maar wie doet de erfzonde? ==== ==== 30. Maar wie doet de erfzonde? ====
  
-De hele mens, dus met ziel en lichaam, van het hoofd tot de voeten; met alle krachten van het lichaam en alle hogere en lagere vermogens van de ziel; met zijn verstand, zijn wil en zijn gevoelens. Daarom zegt de apostel in Efeziërs 4:17,18 dat het denken aan de ijdelheid, de gedachten aan het duister, maar het hart aan de verharding onderworpen zijn. Ditzelfde blijkt ook uit heel helder uit de vernieuwing die de apostel aan het verstand, de ziel en het lichaam toeschrijft.((*Romeinen 12:1 *Efeziërs 4:23 *1 Tessalonicenzen 5:23))+De hele mens, dus met ziel en lichaam, van het hoofd tot de voeten; met alle krachten van het lichaam en alle hogere en lagere vermogens van de ziel; met zijn verstand, zijn wil en zijn gevoelens. Daarom zegt de apostel in Efeziërs 4:17,18 dat het denken aan de ijdelheid, de gedachten aan het duister, maar het hart aan de verharding onderworpen zijn. Ditzelfde blijkt ook heel helder uit de vernieuwing die de apostel aan het verstand, de ziel en het lichaam toeschrijft.((*Romeinen 12:1 *Efeziërs 4:23 *1 Tessalonicenzen 5:23))
  
 ==== 31. Uit hoeveel delen bestaat de verdorvenheid? ==== ==== 31. Uit hoeveel delen bestaat de verdorvenheid? ====
Regel 196: Regel 196:
 ==== 32. Paulus zegt in Romeinen 7:18: “Ik weet, dat in mij, dat wil zeggen in mijn vlees, geen goed woont.” En in vers 23 zegt hij: “In mijn leden zie ik een andere wet, die strijd voert tegen de wet van mijn verstand.” Maar dat is toch niet het belangrijkste deel van de ziel, en dus niet onderworpen aan de begeerlijkheid? Dat geldt toch alleen voor de wil en het gevoel? ==== ==== 32. Paulus zegt in Romeinen 7:18: “Ik weet, dat in mij, dat wil zeggen in mijn vlees, geen goed woont.” En in vers 23 zegt hij: “In mijn leden zie ik een andere wet, die strijd voert tegen de wet van mijn verstand.” Maar dat is toch niet het belangrijkste deel van de ziel, en dus niet onderworpen aan de begeerlijkheid? Dat geldt toch alleen voor de wil en het gevoel? ====
  
-Helemaal niet! Paulus stelt namelijk het vlees en de leden van het lichaam niet tegenover het verstand, dat wil zeggen de rede voor zover dat zonder de verlichting van de Heilige Geest is. Maar hij stelt het vlees tegenover de geest, dat wil zeggen de geestelijke gaven zoals die uitkomen in de wedergeboorte, voor zover de Heilige Geest die in de mens begonnen is.+Helemaal niet! Paulus stelt namelijk het vlees en de leden van het lichaam niet tegenover het verstand, dat wil zeggen de rede voor zover die zonder de verlichting van de Heilige Geest is. Maar hij stelt het vlees tegenover de geest, dat wil zeggen de geestelijke gaven zoals die uitkomen in de wedergeboorte, voor zover de Heilige Geest die in de mens begonnen is.
  
 ==== 33. Maar zijn de beroving van de oorspronkelijke gerechtigheid en de begeerte ook zonde? ==== ==== 33. Maar zijn de beroving van de oorspronkelijke gerechtigheid en de begeerte ook zonde? ====
Regel 202: Regel 202:
   - Ja, want die beroving is onwettig (een //anomia//), vol onrecht en in strijd met de wet.   - Ja, want die beroving is onwettig (een //anomia//), vol onrecht en in strijd met de wet.
   - Het is zonde als men niet is wat God beveelt wél te zijn. Maar de begeerte zelf is ook zonde, want in Deuteronomium 10:16 wordt ons bevolen de voorhuid van ons hart te besnijden. En in de Wet wordt ons gezegd: “Gij zult niet begeren.”   - Het is zonde als men niet is wat God beveelt wél te zijn. Maar de begeerte zelf is ook zonde, want in Deuteronomium 10:16 wordt ons bevolen de voorhuid van ons hart te besnijden. En in de Wet wordt ons gezegd: “Gij zult niet begeren.”
-  - De apostel leert in Romeinen 7:7 dat in de wedergeboren mensen ook begeert overblijft, die hij steeds “zonde” noemt, waartegen wij zonder ophouden moeten strijden. Hij zegt eveneens dat de begeerte strijdt tegen de wet van God: “Ook van de begeerlijkheid zou ik niet geweten hebben, indien de wet niet zeide: gij zult niet begeren.” En in Matteüs 5:28 lezen we: “Een ieder, die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd.” In 1 Johannes 2:16 lezen we: “De begeerte der ogen en een hovaardig leven is niet uit de Vader, maar uit de wereld.” De apostel noemt bovendien ook datgene kwaad wat hij niet wil, dat wil zeggen: waarin hij niet toestemt. “Want niet wat ik wens, het goede, doe ik, maar wat ik niet wens, het kwade, dát doe ik” (Romeinen 7:19). Daarom zegt Augustinus drie dingen van de begeerte: ze is zonde, een straf op de zonde en een oorzaak van de zonde.+  - De apostel leert in Romeinen 7:7 dat in de wedergeboren mensen ook begeerte overblijft, die hij steeds “zonde” noemt, waartegen wij zonder ophouden moeten strijden. Hij zegt eveneens dat de begeerte strijdt tegen de wet van God: “Ook van de begeerlijkheid zou ik niet geweten hebben, indien de wet niet zeide: gij zult niet begeren.” En in Matteüs 5:28 lezen we: “Een ieder, die een vrouw aanziet om haar te begeren, heeft in zijn hart reeds echtbreuk met haar gepleegd.” In 1 Johannes 2:16 lezen we: “De begeerte der ogen en een hovaardig leven is niet uit de Vader, maar uit de wereld.” De apostel noemt bovendien ook datgene kwaad wat hij niet wil, dat wil zeggen: waarin hij niet toestemt. “Want niet wat ik wens, het goede, doe ik, maar wat ik niet wens, het kwade, dát doe ik” (Romeinen 7:19). Daarom zegt Augustinus drie dingen van de begeerte: ze is zonde, een straf op de zonde en een oorzaak van de zonde.
  
 ==== 34. Wat is de oorspronkelijke zonde of erfzonde? ==== ==== 34. Wat is de oorspronkelijke zonde of erfzonde? ====
Regel 216: Regel 216:
   - De wet der leden,((*Romeinen 6:19)) omdat alle leden van hart en lichaam, dus heel de mens met al zijn krachten, aan haar als een wet onderdanig zijn en haar gehoorzamen.   - De wet der leden,((*Romeinen 6:19)) omdat alle leden van hart en lichaam, dus heel de mens met al zijn krachten, aan haar als een wet onderdanig zijn en haar gehoorzamen.
   - Vlees((*Genesis 6:3)) en begeerte, enzovoort, waar de Geest tegenover gesteld wordt als een bewijs van de genade van de wedergeboorte.((*Galaten 5:17-22))   - Vlees((*Genesis 6:3)) en begeerte, enzovoort, waar de Geest tegenover gesteld wordt als een bewijs van de genade van de wedergeboorte.((*Galaten 5:17-22))
-  - Het voortbrengsel van des mensen hart.((*Genesis 8:21))+  - Datgene wat uit het hart van de mens wordt voortgebracht.((*Genesis 8:21))
   - De oude mens.((*Romeinen 6:6))   - De oude mens.((*Romeinen 6:6))
  
Regel 223: Regel 223:
 Zoals de boom verschilt van de vruchten of de wortel van de takken. De erfzonde is als het ware de boom of de wortel, waaruit de slechte vruchten of takken voortkomen. Die laatste zijn dan de daadwerkelijke zonden, in uitwendige en inwendige zin. Uit het hart, zegt Christus, komen boze overleggingen voort (Matteüs 15:19). En in Galaten 5:19 worden de werken oftewel de vruchten van het vlees allemaal opgesomd. Zoals de boom verschilt van de vruchten of de wortel van de takken. De erfzonde is als het ware de boom of de wortel, waaruit de slechte vruchten of takken voortkomen. Die laatste zijn dan de daadwerkelijke zonden, in uitwendige en inwendige zin. Uit het hart, zegt Christus, komen boze overleggingen voort (Matteüs 15:19). En in Galaten 5:19 worden de werken oftewel de vruchten van het vlees allemaal opgesomd.
  
-Bovendien houdt de daadwerkelijke zonde na de daad direct op.((Een wat vrije hertaling van: “Daer-en-boven / in de dadelicke sonse en blijft de materie niet.”)) Als iemand overspel gedaan of een godslasterlijk woord gezegd heeft, houdt die daad na het doen ervan direct op, hoewel de schuld en de toorn erover blijven. Maar de erfzonde gaat als zodanig niet voorbij, want we ervaren dat de verdorvenheid van onze natuur in ons blijft, ook gezien het feit dat we steeds weer in zonden vallen, en met onze ziel en ons lichaam niet in staat zijn om dingen te doen die aan God behagen.+Bovendien houdt de daadwerkelijke zonde na de daad direct op. Als iemand overspel gedaan of een godslasterlijk woord gezegd heeft, houdt die daad na het doen ervan direct op, hoewel de schuld en de toorn erover blijven. Maar de erfzonde gaat als zodanig niet voorbij, want we ervaren dat de verdorvenheid van onze natuur in ons blijft, ook gezien het feit dat we steeds weer in zonden vallen, en met onze ziel en ons lichaam niet in staat zijn om dingen te doen die aan God behagen.
  
 ==== 37. Wat is het loon op de erfzonde? ==== ==== 37. Wat is het loon op de erfzonde? ====
  
-De eeuwige dood((verdoemenisse)) en ook alle tegenslagen in dit leven.((*Genesis 2:17 *Genesis 3:19))+De eeuwige dood en ook alle tegenslagen in dit leven.((*Genesis 2:17 *Genesis 3:19))
  
 ==== 38. Wat is het effect van deze zonde? ==== ==== 38. Wat is het effect van deze zonde? ====
Regel 239: Regel 239:
   - Hierdoor moeten we onze onreinheid leren kennen, al onze trots afleggen, en in ware ootmoed onze toevlucht nemen tot Christus, Die onze verzoening is.   - Hierdoor moeten we onze onreinheid leren kennen, al onze trots afleggen, en in ware ootmoed onze toevlucht nemen tot Christus, Die onze verzoening is.
   - We beseffen dat de ongerechtigheid van Adam aan ons wordt toegerekend; en op dezelfde manier moeten we ook geloven dat we door de rechtvaardigheid van Christus voor God werkelijk als volkomen rechtvaardig gerekend worden. De apostel leert ons dit in Romeinen 5:15 en volgende verzen.   - We beseffen dat de ongerechtigheid van Adam aan ons wordt toegerekend; en op dezelfde manier moeten we ook geloven dat we door de rechtvaardigheid van Christus voor God werkelijk als volkomen rechtvaardig gerekend worden. De apostel leert ons dit in Romeinen 5:15 en volgende verzen.
-  - Omdat wij in zonde en vol gebrek zijn voortgebracht, moeten we beseffen dat we de wedergeboorte nodig hebben en in ons leven moet worden toegepast((van noode ende van doen hebben)). Zie Johannes 3:5: “Tenzij iemand geboren wordt uit water en Geest, kan hij het Koninkrijk Gods niet binnengaan.”+  - Omdat wij in zonde en vol gebrek zijn voortgebracht, moeten we beseffen dat we de wedergeboorte nodig hebben en dat die in ons leven moet worden toegepast. Zie Johannes 3:5: “Tenzij iemand geboren wordt uit water en Geest, kan hij het Koninkrijk Gods niet binnengaan.”
  
 ==== 40. Welke zaken zijn in strijd met deze leer? ==== ==== 40. Welke zaken zijn in strijd met deze leer? ====
Regel 246: Regel 246:
  
   - Die van de pelagianen, die beweren dat de erfzonde niet overgaat op de nakomelingen door geboorte en voortplanting, maar alleen door navolging en voorbeeld. De dood is dan een aspect van de menselijke natuur, ook al zou Adam niet gezondigd hebben. Zo geredeneerd heeft de zonde van Adam niemand gehinderd en schade opgeleverd dan alleen hemzelf. Tegen de leer van Paulus in (Romeinen 5:12 en volgende verzen) houden zij staande dat de kinderen die geboren worden, daarmee niet tegelijk de slechtheid en verkeerdheid van de menselijke natuur met zich meebrengen. Dit is echter in strijd met de wet van God.   - Die van de pelagianen, die beweren dat de erfzonde niet overgaat op de nakomelingen door geboorte en voortplanting, maar alleen door navolging en voorbeeld. De dood is dan een aspect van de menselijke natuur, ook al zou Adam niet gezondigd hebben. Zo geredeneerd heeft de zonde van Adam niemand gehinderd en schade opgeleverd dan alleen hemzelf. Tegen de leer van Paulus in (Romeinen 5:12 en volgende verzen) houden zij staande dat de kinderen die geboren worden, daarmee niet tegelijk de slechtheid en verkeerdheid van de menselijke natuur met zich meebrengen. Dit is echter in strijd met de wet van God.
-  - Van roomse geestelijken die zeggen dat de erfzonde geen doodzonde is. Ze is of alleen een schuld vanwege de breuk die een ander heeft veroorzaakt, of alleen een gemakkelijk ontvlambare bron van zonde. Dat gaat tegen het woord van Paulus in, die in Efeziërs 2:3 gezegd heeft dat wij als “kinderen des toorns” geboren zijn. Zij beweren ook dat deze zonde alleen in het lichaam is gesitueerd, in de zinnelijke lusten en de lagere regionen van de ziel, maar niet in het verstand en de wil. Het is eveneens hun mening dat niet alleen de schuld van deze zonde door de dood wordt weggenomen, maar ook het slechte in onze begeerten. De begeerte is namelijk geen zonde, maar een natuurlijke lust en verlangen; en daarom heeft ze alleen haar plaats in het lustleven. Ze is de mens gegeven om al worstelend met haar hoe langer hoe meer gescherpt te worden tot een deugdzaam leven. Daardoor bouwt de mens des te meer en des te grotere verdiensten op, zodat God eraan gebonden is [hem goed te doen]. Zij denken ook dat de jonge kinderen die alleen vanwege de erfzonde verdoemd zijn, geen lichamelijke pijn voelen maar alleen een “gemis van de schat” ervaren (zoals zij dat noemen); dat wil zeggen, dat door hen het zien en genieten van God gemist wordt. Het is overigens wel het aannemelijk dat degenen in wie de erfzonde nog geen daadwerkelijke zonden heeft uitgewerkt, op een zachtere manier gepijnigd en gestraft zullen worden. Zij zijn ook van mening dat Maria, de moeder des Heren, ontvangen en geboren is zonder erfzonde, en ook ten aanzien van Johannes de Doper denken zij daar zo over. Daarom zou Christus ook niet voor Maria en Johannes de Doper gestorven zijn, omdat Hij – naar hun zeggen – alleen voor de erfzonde gestorven is, en die zouden zij volgens hen niet gehad hebben.+  - Van roomse geestelijken die zeggen dat de erfzonde geen doodzonde is. Ze is of alleen een schuld vanwege de breuk die een ander heeft veroorzaakt, of alleen een gemakkelijk ontvlambare bron van zonde. Dat gaat tegen het woord van Paulus in, die in Efeziërs 2:3 gezegd heeft dat wij als “kinderen des toorns” geboren zijn. Zij beweren ook dat deze zonde alleen in het lichaam is gesitueerd, in de zinnelijke lusten en de lagere regionen van de ziel, maar niet in het verstand en de wil. Het is eveneens hun mening dat niet alleen de schuld van deze zonde door de dood wordt weggenomen, maar ook het slechte in onze begeerten. De begeerte is namelijk geen zonde, maar een natuurlijke lust en verlangen; en daarom heeft ze alleen haar plaats in het lustleven. Ze is de mens gegeven om al worstelend met haar hoe langer hoe meer gescherpt te worden tot een deugdzaam leven. Daardoor bouwt de mens des te meer en des te grotere verdiensten op, zodat God eraan gebonden is [hem goed te doen]. Zij denken ook dat de jonge kinderen die alleen vanwege de erfzonde verdoemd zijn, geen lichamelijke pijn voelen maar alleen een “gemis van de schat” ervaren (zoals zij dat noemen); dat wil zeggen, dat door hen het zien en genieten van God gemist wordt. Het is overigens wel aannemelijk dat degenen in wie de erfzonde nog geen daadwerkelijke zonden heeft uitgewerkt, op een zachtere manier gepijnigd en gestraft zullen worden. Zij zijn ook van mening dat Maria, de moeder des Heren, ontvangen en geboren is zonder erfzonde, en ook ten aanzien van Johannes de Doper denken zij daar zo over. Daarom zou Christus ook niet voor Maria en Johannes de Doper gestorven zijn, omdat Hij – naar hun zeggen – alleen voor de erfzonde gestorven is, en die zouden zij volgens hen niet gehad hebben.
   - Van hen die zeggen dat de verdorvenheid van onze menselijke natuur ons wel wordt toegerekend, maar niet de schuld van Adam; en daartegenover ook van hen die onder de term “erfzonde” alleen de schuld verstaan en niet de verdorvenheid van de menselijke natuur.   - Van hen die zeggen dat de verdorvenheid van onze menselijke natuur ons wel wordt toegerekend, maar niet de schuld van Adam; en daartegenover ook van hen die onder de term “erfzonde” alleen de schuld verstaan en niet de verdorvenheid van de menselijke natuur.
   - Van diezelfde pausgezinden die zeggen dat in de wet alleen de daadwerkelijke en grove zonden door gebed moeten worden afgewend, en dat een mens dus aan Gods wet kan voldoen.   - Van diezelfde pausgezinden die zeggen dat in de wet alleen de daadwerkelijke en grove zonden door gebed moeten worden afgewend, en dat een mens dus aan Gods wet kan voldoen.
-  - Van de volgelingen van Flaccius, die van mening zijn dat de erfzonde niet op een bepaalde gebeurtenis berust((geen toeval en is)), maar de menselijke natuur zelf is, dus het verdorven en geschonden wezen van de mens. Dit gaat in tegen het woord van Paulus in Romeinen 7:21: “Als ik het goede wil doen, is het kwade bij mij aanwezig.” Deze mening gaat dus eveneens in tegen het getuigenis van hen die leren dat God ook na de val de Schepper is van de menselijke natuur, en tegen het getuigenis van hen die leren dat Christus onze menselijke natuur heeft aangenomen en de mens als zodanig verlost heeft en niet de zonde. +  - Van de volgelingen van Flaccius, die van mening zijn dat de erfzonde niet op een bepaalde gebeurtenis berust, maar de menselijke natuur zelf is, dus het verdorven en geschonden wezen van de mens. Dit gaat in tegen het woord van Paulus in Romeinen 7:21: “Als ik het goede wil doen, is het kwade bij mij aanwezig.” Deze mening gaat dus eveneens in tegen het getuigenis van hen die leren dat God ook na de val de Schepper is van de menselijke natuur, en tegen het getuigenis van hen die leren dat Christus onze menselijke natuur heeft aangenomen en de mens als zodanig verlost heeft en niet de zonde. 
-  - Van de filosofen en andere wijze lieden die alleen “zonde” noemen wat in strijd is met de rede of het verstand – terwijl het juist zo is dat het verstand niets anders kan dan zondigen totdat de tijd aanbreekt dat God het verlicht.+  - Van de filosofen en andere wijze lieden die alleen “zonde” noemen wat in strijd is met de rede of het verstand – terwijl het juist zo is dat het verstand niets anders kan dan zondigen, totdat de tijd aanbreekt dat God het verlicht.
   - Van de zogenaamde vrijgeesten, die alleen maar over “zonde” spreken als iemand van mening is dat hij zondigt.   - Van de zogenaamde vrijgeesten, die alleen maar over “zonde” spreken als iemand van mening is dat hij zondigt.
   - Van de Manicheeërs die lasteren dat de zonden uit God Zelf zijn voortgekomen.   - Van de Manicheeërs die lasteren dat de zonden uit God Zelf zijn voortgekomen.
  
  

Paginahulpmiddelen