Institutie van Bucanus

de christelijke leer in vragen en antwoorden

institutie:16
Hoofdstuk 16

Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

Link naar deze vergelijking

Beide kanten vorige revisieVorige revisie
Volgende revisie		Vorige revisie
institutie:16 [06-11-2024 om 00.22 uur] – ds. J.H. Zwartinstitutie:16 [13-06-2025 om 09.53 uur] (huidige) – Cornelis Bregman
Regel 3: Regel 3:
 ==== 1. Wat is de begane zonde? ==== ==== 1. Wat is de begane zonde? ====
  
-Het is een vrucht van de erfzonde, waarvan sprake is als de wet van God daadwerkelijk overtreden wordt. Dat gebeurt bij alle gedachten, woorden, daden en nalatigheden die tegen de wil van God strijden. Daardoor staat de mens steeds weer opnieuw schuldig tegenover de toorn van God en de eeuwige dood. Van deze zonde spreekt Jakobus in zijn brief, hoofdstuk ~Jakobus 1:15: “Daarna, als die begeerte bevrucht is, baart zij zonde; en als de zonde volgroeid is, brengt zij de dood voort.” In deze tekst vat de apostel de begeerte op als de wortel van het kwaad, dat is de erfzonde; de begane zonde is de zonde met de daad, waaronder hij de vrucht van de erfzonde verstaat.+De begane zonde is vrucht van de erfzonde. Hiervan is sprake als Gods wet metterdaad overtreden wordt. Dat gebeurt bij alle gedachten, woorden, daden en nalatigheden die tegen Gods wil strijden. Daardoor staat de mens steeds weer schuldig tegenover de toorn van God en de eeuwige dood. Van deze zonde spreekt Jakobus in zijn brief, hoofdstuk ~Jakobus 1:15: “Daarna, als die begeerte bevrucht is, baart zij zonde; en als de zonde volgroeid is, brengt zij de dood voort.” In deze tekst vat de apostel de begeerte op als de wortel van het kwaad, dat is de erfzonde; de begane zonde is de zonde met de daad, waaronder hij de vrucht van de erfzonde verstaat.
  
 ==== 2. Op hoeveel manieren kan deze zonde worden beschouwd? ==== ==== 2. Op hoeveel manieren kan deze zonde worden beschouwd? ====
  
 Op twee manieren, namelijk: Op twee manieren, namelijk:
-  - Op zichzelf, zonder verband met welk ding ook. Sommige van de zonden die de erfzonde met zich meebrengt, blijven namelijk alleen //inwendig//, zoals twijfels over God, aanstekers van slechte begeerten, slechte gedachten en een verkeerd gerichte goddeloze wil; hiervan sluimeren er sommige als het ware, en andere zijn – zoals men in de theologische scholen zegt – volkomen volgroeid. Andere zijn daarentegen //uitwendig//, die uit daden blijken door op een bepaalde manier het lichaam te gebruiken.+  - Op zichzelf, zonder verband met iets anders. Sommige van de zonden die de erfzonde met zich meebrengt, blijven namelijk alleen //inwendig//, zoals twijfels over God, aanstekers van slechte begeerten, slechte gedachten en een verkeerd gerichte goddeloze wil; hiervan sluimeren er sommige als het ware, en andere zijn – zoals men in de theologie zegt – volkomen volgroeid. Andere zijn daarentegen //uitwendig//, die uit daden blijken door op een bepaalde manier het lichaam te gebruiken.
   - Al naargelang ze plaatsvinden vóór of ná de verkondiging van het evangelie van Christus over de rechtvaardiging en de wedergeboorte.   - Al naargelang ze plaatsvinden vóór of ná de verkondiging van het evangelie van Christus over de rechtvaardiging en de wedergeboorte.
  
Regel 15: Regel 15:
   - Een tweeërlei aspect van nalaten en doen((*Jakobus 4:17)): als we het goede dat God ons beveelt, niet doen maar het nalaten; en als we het verkeerde doen wat God ons verbiedt. Het eerste komt voort uit het feit dat we tot het goede onbekwaam zijn; het tweede komt daaruit voort dat we tot elk kwaad geneigd zijn.   - Een tweeërlei aspect van nalaten en doen((*Jakobus 4:17)): als we het goede dat God ons beveelt, niet doen maar het nalaten; en als we het verkeerde doen wat God ons verbiedt. Het eerste komt voort uit het feit dat we tot het goede onbekwaam zijn; het tweede komt daaruit voort dat we tot elk kwaad geneigd zijn.
   - Wat het voorwerp betreft, wordt de zonde aangeduid als zonde tegen God, en anderzijds tegen onze naasten.   - Wat het voorwerp betreft, wordt de zonde aangeduid als zonde tegen God, en anderzijds tegen onze naasten.
-  - Wat de wet betreft, is de ene zonde ‘dood’ en de ander levend. Die ‘dode’ zonde is de zonde die wel in ons is, maar niet als zonde herkend wordt; en ze woedt ook niet zoals vaak wel gebeurt als het licht van de wet erop valt. De levende zonde is als zodanig bekend en woedt in ons naar die mate dat het licht van de wet erop valt.+  - Wat de wet betreft, is de ene zonde ‘dood’ en de andere levend. Die ‘dode’ zonde is de zonde die wel in ons is, maar niet als zonde herkend wordt; en ze woedt ook niet zoals vaak wel gebeurt als het licht van de wet erop valt. De levende zonde is als zodanig bekend en woedt in ons naar die mate dat het licht van de wet erop valt.
   - Wat de innerlijke reden betreft waaruit de zonde voortkomt, is dat enerzijds uit //zwakheid//. Ze gaat tegen onze wil in en we strijden ertegen, maar in onze zwakheid overvalt ze ons, bijvoorbeeld in plotseling opkomende boosheid en woede, in ijdele, zinloze gedachten en in het verlangen naar verkeerde dingen. Anderzijds komt de zonde voort uit //onwetendheid//, zoals daarover gesproken wordt in Psalm 19:13 en in Leviticus 5:17. Christus zegt in Lukas 23:34: “Vader, vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen.” Een derde vorm van zonde is die uit //slechtheid//, en ook deze is van tweeërlei aard: de ene gaat regelrecht in tegen de genade, en is dan ook de lastering van de Heilige Geest (daarover zullen we spreken op een daarvoor eigen plaats); de andere strijdt niet regelrecht tegen de genade en de Heilige Geest, waarbij we denken aan zonden tegen de Tien Geboden, zoals afgoderij, overspel en zo meer.   - Wat de innerlijke reden betreft waaruit de zonde voortkomt, is dat enerzijds uit //zwakheid//. Ze gaat tegen onze wil in en we strijden ertegen, maar in onze zwakheid overvalt ze ons, bijvoorbeeld in plotseling opkomende boosheid en woede, in ijdele, zinloze gedachten en in het verlangen naar verkeerde dingen. Anderzijds komt de zonde voort uit //onwetendheid//, zoals daarover gesproken wordt in Psalm 19:13 en in Leviticus 5:17. Christus zegt in Lukas 23:34: “Vader, vergeef het hen, want ze weten niet wat ze doen.” Een derde vorm van zonde is die uit //slechtheid//, en ook deze is van tweeërlei aard: de ene gaat regelrecht in tegen de genade, en is dan ook de lastering van de Heilige Geest (daarover zullen we spreken op een daarvoor eigen plaats); de andere strijdt niet regelrecht tegen de genade en de Heilige Geest, waarbij we denken aan zonden tegen de Tien Geboden, zoals afgoderij, overspel en zo meer.
   - Wat de verlossing door Christus betreft, spreken we over vroegere zonden die gedaan zijn in de tijd vóór de verlossing, maar die nu door de dood van Christus vergeven zijn; en over tegenwoordige zonden die gedaan worden in de tijd dat het evangelie geopenbaard wordt en waarvoor de vergeving door het bloed van Christus verworven is en verkondigd wordt ten aanzien van zowel vroegere zonden als die van nu.((*Romeinen 3:24))   - Wat de verlossing door Christus betreft, spreken we over vroegere zonden die gedaan zijn in de tijd vóór de verlossing, maar die nu door de dood van Christus vergeven zijn; en over tegenwoordige zonden die gedaan worden in de tijd dat het evangelie geopenbaard wordt en waarvoor de vergeving door het bloed van Christus verworven is en verkondigd wordt ten aanzien van zowel vroegere zonden als die van nu.((*Romeinen 3:24))
Regel 57: Regel 57:
 Dat geldt niet ten aanzien van het karakter van de zonde zelf, maar wel voor wat betreft de personen die zondigen. Dan gaat het erover of zij geloven of niet geloven. Al degenen die niet geloven, begaan een dodelijke zonde, die hen schuldig stelt tot de eeuwige dood. Dat geldt dus voor al de zonden van de mensen, totdat ze de vergeving daarvan door het geloof aannemen. Dat geldt niet ten aanzien van het karakter van de zonde zelf, maar wel voor wat betreft de personen die zondigen. Dan gaat het erover of zij geloven of niet geloven. Al degenen die niet geloven, begaan een dodelijke zonde, die hen schuldig stelt tot de eeuwige dood. Dat geldt dus voor al de zonden van de mensen, totdat ze de vergeving daarvan door het geloof aannemen.
  
-Voor de zonden die vergeven kunnen worden, geldt niet dat de vergeving daarvoor [door henzelf] verdiend wordt. Nee, deze vergeving wordt degenen die geloven uit genade om Christus’ wil geschonken, en de straf wordt hun kwijtgescholden. Dat geldt voor alle zonden van hen die van harte geloven. De zonde die vanwege haar karakter van zichzelf dodelijk is, wordt in de gelovige uit genade en door Gods barmhartigheid een te vergeven zonde – en zo wordt die hun dan vergeven. Dat lezen we bij Paulus in Romeinen 8:1: “Zo is er dan nu geen veroordeling voor hen, die in Christus Jezus zijn.” Om het kort te zeggen: zij komen niet in het oordeel, want zij zijn “overgegaan uit de dood in het leven” (Johannes 5:24). Voor de uitverkorenen zijn alle zonden, zelfs de allerzwaarste, door Christus vergeeflijke zonden((*Johannes 3:16, Romeinen 6:23)), maar voor de verworpenen zijn ze allemaal dodelijk((*Marcus 12:31)).+Voor de zonden die vergeven kunnen worden, geldt niet dat de vergeving daarvoor [door henzelf] verdiend wordt. Nee, deze vergeving wordt degenen die geloven uit genade om Christus’ wil geschonken, en de straf wordt hun kwijtgescholden. Dat geldt voor alle zonden van hen die van harte geloven. De zonde die vanwege haar karakter van zichzelf dodelijk is, wordt in de gelovige uit genade en door Gods barmhartigheid een te vergeven zonde – en zo wordt die hun dan vergeven. Dat lezen we bij Paulus in Romeinen 8:1: “Zo is er dan nu geen veroordeling voor hen, die in Christus Jezus zijn.” Om het kort te zeggen: zij komen niet in het oordeel, want zij zijn “overgegaan uit de dood in het leven” (Johannes 5:24). Voor de uitverkorenen zijn alle zonden, zelfs de allerzwaarste, door Christus vergeeflijke zonden((*Johannes 3:16 *Romeinen 6:23)), maar voor de verworpenen zijn ze allemaal dodelijk((*Marcus 12:31)).
  
 ==== 11. Wat is het derde onderscheid dat ten aanzien van de begane zonde gemaakt kan worden? ==== ==== 11. Wat is het derde onderscheid dat ten aanzien van de begane zonde gemaakt kan worden? ====
Regel 69: Regel 69:
 ==== 13. Welk onderscheid is er tussen een vergeeflijke zonde en een lichte zonde? ==== ==== 13. Welk onderscheid is er tussen een vergeeflijke zonde en een lichte zonde? ====
  
-De vergeeflijke zonde is een zonde die alle gelovigen vergeven kan worden [na berouw], maar de lichte zonde is een zonde die elke gelovige meteen al vergeven wordt.+Een vergeeflijke zonde is een zonde die alle gelovigen vergeven kan worden [na berouw], maar een lichte zonde is een zonde die elke gelovige meteen al vergeven wordt.
  
-==== 14. Welke dingen zijn hiermee in strijd? ====+==== 14. Welke dingen zijn met deze leer in strijd? ====
  
-  - De oneigenlijke onderscheiding door de roomsen tussen doodzonde en lichte zonde, tenzij dit onderscheid gehanteerd wordt ten aanzien van verkorenen en verworpenen.+  - De oneigenlijke onderscheiding door de roomsen tussen doodzonde en vergeeflijke zonde, tenzij dit onderscheid gehanteerd wordt ten aanzien van verkorenen en verworpenen.
   - De dwaze leer van de stoïcijnen, voor wie alle zonden gelijk zijn, omdat alles wat niet geoorloofd is zonde is; al het ongeoorloofde valt bij hen onder dezelfde noemer.   - De dwaze leer van de stoïcijnen, voor wie alle zonden gelijk zijn, omdat alles wat niet geoorloofd is zonde is; al het ongeoorloofde valt bij hen onder dezelfde noemer.

Paginahulpmiddelen