Verschillen

Dit geeft de verschillen weer tussen de geselecteerde revisie en de huidige revisie van de pagina.

--- institutie:21 [09-03-2020 om 22.50 uur] – ds. J.H. Zwart
+++ institutie:21 [13-03-2024 om 09.20 uur] (huidige) – ds. J.H. Zwart
@@ Regel 1: / Regel 1: @@
-====== 21. Overeenkomst en onderscheid tussen wet en evangelie ======
+====== De overeenkomst en het onderscheid tussen wet en evangelie ======
-==== 1. Zijn de wet en het evangelie tegenstrijdige leringen?  ====
+==== 1. Zijn wet en evangelie leerstukken die met elkaar in strijd zijn? ====
-Nee, maar alleen verscheiden en onderscheiden, in die zin, dat ze in sommige dingen overeenkomen en in andere dingen weer erg verschillen.
+Nee, de wet en het evangelie zijn slechts van elkaar te onderscheiden, in die zin, dat ze in sommige opzichten met elkaar overeenkomen en in andere weer kenmerkend verschillen.
-==== 2. In welke dingen komen ze overeen? ====
+==== 2. In welke opzichten komen ze overeen? ====
-  - In de werkende oorzaak: Want één en dezelfde God is een Auteur en Insteller van de wet en van het evangelie.
+  - Wat betreft de werkende oorzaak: één en dezelfde God is de Auteur van zowel de wet als het evangelie.
-  - In het voornaamste doel: want God eist in de wet en in het evangelie ten enemaal een en hetzelfde ding, zo men het voornaamste doel aanzien, te weten: volle volkomen en geestelijke rechtvaardigheid, die tot het eeuwige leven brengt. Want zonder volkomen gerechtigheid, dat is, geheel volmaakte gehoorzaamheid tot de wet van God komt niemand tot het leven. En het evangelie draagt de gelovigen op in Christus die dingen, die de wet eist, namelijk: de voldoening voor de schuld en de straf, en de volkomen gehoorzaamheid, en op zo'n manier wordt de wet door het evangelie vastgemaakt en niet te niet gedaan. Romeinen 3:31.
+  - Ten opzichte van het belangrijkste doel: God eist in de wet en in het evangelie ten diepste hetzelfde, namelijk een volmaakte en geestelijke rechtvaardigheid die tot het eeuwige leven leidt. Want zonder volkomen gerechtigheid, zonder volmaakte gehoorzaamheid aan de wet van God, ontvangt niemand het leven. Het evangelie brengt de gelovigen in Christus de dingen aan, die de wet eist, namelijk: de voldoening voor de schuld en de straf, en de volkomen gehoorzaamheid. Op deze wijze wordt de wet door het evangelie bevestigd en niet teniet gedaan.((*Romeinen 3:31))
-==== 3. Maar in welke dingen verschillen zij? ====
+==== 3. Maar in welke opzichten verschillen ze? ====
-  - In de wijze en manier van kennis. Want de wet is enigszins al van nature bekent, zoals gezegd wordt in Romeinen 2:15  %%Wanneer toch heidenen, die de wet niet hebben, van nature doen wat de wet gebiedt, dan zijn dezen, ofschoon zonder wet, zichzelf tot wet;  immers, zij tonen, dat het werk der wet in hun harten geschreven is. Maar het evangelie wordt door geen scherpzinnigheid van het verstand begrepen: maar van datzelve wordt er gezegd in Johannes 1:18 Niemand heeft ooit God gezien; de eniggeboren Zoon, die aan de boezem des Vaders is, die heeft Hem doen kennen. En in Efeze 1:9 wordt het evangelie een mysterium, dat is een verborgenheid genoemd, die verborgen is geweest van de eeuwen, maar nu geopenbaard door de dienst van de Geest. En in 1 Korinthe 1:23 doch wij prediken een gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid, en in 1 Korinthe 2:7 en 8 maar wat wij spreken, als een geheimenis, is de verborgen wijsheid Gods, die God (reeds) van eeuwigheid voorbeschikt heeft tot onze heerlijkheid. En geen van de beheersers dezer eeuw heeft van haar geweten,%%
+  - Hoe we ze kennen. Want de wet is van nature al enigermate bekend, zoals Romeinen 2:15 zegt: “Wanneer toch heidenen, die de wet niet hebben, van nature doen wat de wet gebiedt, dan zijn dezen, ofschoon zonder wet, zichzelf tot wet; immers, zij tonen, dat het werk der wet in hun harten geschreven is.”\\ Het evangelie daarentegen wordt niet door scherpzinnigheid van het verstand begrepen. Johannes 1:18 zegt daarover: “Niemand heeft ooit God gezien; de eniggeboren Zoon, die aan de boezem des Vaders is, die heeft Hem doen kennen.” In Efeziërs 1:9 wordt het evangelie een //mysterium// – een verborgenheid – genoemd. Het is eeuwenlang verborgen geweest, maar nu geopenbaard door het werk van de Geest. En 1 Korintiërs 1:23 zegt: “Doch wij prediken een gekruisigde Christus, voor Joden een aanstoot, voor heidenen een dwaasheid.” In 1 Korintiërs 2:7,8 staat: “Maar wat wij spreken, als een geheimenis, is de verborgen wijsheid Gods, die God (reeds) van eeuwigheid voorbeschikt heeft tot onze heerlijkheid. En geen van de beheersers dezer eeuw heeft van haar geweten.”
-  - Zo ook in het vervolg of de orde van de openbaring: want de wet gaat voor, het evangelie volgt, vanwege de natuur, verkondiging en bediening. Zij verschillen ook in de bedienaars, want Mozes is geweest de bedienaar van de wet; Christus de bedienaar van het Evangelie. Zij verschillen ook in de wijze om te komen tot het doel, dat de wet en het evangelie gemeen hebben, of in de wijze om de rechtvaardigheid te bekomen en te verkrijgen. Want de leer van de wet is de wet van de werken, welke predikt van doen, en rekent degenen het loon toe, die dezelve doet. Maar het evangelie is de wet van het geloof, overmits dat degenen die niet werkt, maar degene die gelooft, die de godloze rechtvaardigt, het geloof tot rechtvaardigheid toerekent. Romeinen 3:21; 4:5 en 10:5. Daarenboven eist de wet van de mens van de mens eigen gerechtigheid en een volkomen gehoorzaamheid tot al de geboden van God, welke gehoorzaamheid de mens voor zichzelf moet volbrengen. Leviticus 18:5 en Mattheüs 19:17 %%Maar indien gij het leven wilt binnengaan, onderhoud de geboden.En die dezelve niet heeft, die dreigt ze met de eeuwige verdoemenis. Maar nadien het de mens, door de schuld van zijn vlees, onmogelijk is dat doel te behalen, zo draagt het evangelie ons een andere gehoorzaamheid op, namelijk de gehoorzaamheid van Christus, die wij door het geloof moeten aannemen, opdat zij die het evangelie geloven, door toerekening bekomen hetgeen dat de wet ons eigendom van ons eist. Romeinen 5:19 zo zullen ook door de gehoorzaamheid van één zeer velen rechtvaardigen worden. Want Christus is het einde der wet, tot gerechtigheid voor een ieder, die gelooft. Romeinen 10:4. Of dat evenveel is, de wet eist de gehele samenvatting van onze schuld, het evangelie verkondigt ons de kwijtschelding van dezelve.%%
+  - Er is tussen wet en evangelie ook verschil in volgorde of orde van openbaring: want de wet gaat voor, het evangelie volgt vanwege haar natuur, verkondiging en bediening. Ze verschillen ook in de bedienaars, want Mozes was bedienaar van de wet, Christus bedienaar van het evangelie.\\ Ook verschillen ze in de wijze om te komen tot het doel dat de wet en het evangelie gemeenschappelijk hebben, oftewel in de wijze om de rechtvaardigheid te verkrijgen. Want de leer van de wet is het doen van werken; de wet predikt doen en laten, en rekent degene die de wet doet, het loon toe. Maar het evangelie is een wet van het geloof, omdat het degene die niet werkt, maar gelooft in Hem die de godloze rechtvaardigt, het geloof tot rechtvaardigheid toerekent.((*Romeinen 3:21 *Romeinen 4:5 *Romeinen 10:5)) Bovendien eist de wet van de mens een persoonlijke gerechtigheid en een volkomen gehoorzaamheid aan al de geboden van God. Deze gehoorzaamheid moet de mens in eigen persoon volbrengen.((*Leviticus 18:5 *Matteüs 19:17)) Dus indien u het leven wilt verwerven, onderhoud de geboden. En wie deze gehoorzaamheid niet betracht, die dreigt de wet met de eeuwige verdoemenis. Maar door eigen schuld is het voor de mens onmogelijk aan die eis te voldoen. Daarom draagt het evangelie ons een andere gehoorzaamheid op: namelijk de gehoorzaamheid van Christus. We moeten die door het geloof aannemen, opdat we, wanneer we het evangelie geloven, door toerekening in bezit krijgen wat de wet van ons eist. “Zo zullen ook door de gehoorzaamheid van één zeer velen rechtvaardigen worden” (Romeinen 5:19). “Want Christus is het einde der wet, tot gerechtigheid voor een ieder die gelooft” (Romeinen 10:4).\\ Samengevat: de wet eist de betaling van onze schuld, het evangelie verkondigt ons de kwijtschelding ervan.
-  - Zij verschillen ook in de gedaante of in het onderscheid van de beloften, want de wettische beloften van het eeuwige leven en van de tijdelijke goederen zijn conditioneel, of op zekere voorwaarden, dat is, zij vorderen en eisen de conditie of voorwaarde van volkomen vervulling, als een oorzaak van die, als: zo u deze dingen doet, zo zult u daardoor leven. Al waar het woordje "zo" voor "want", de oorzaak waarom te kennen geeft: want in de wet wordt onze gehoorzaamheid als een oorzaak vereist, maar de evangelische beloften zijn uit genade, en worden ons gegeven, niet om de volbrenging van de wet, maar uit genade om Christus wil. Daarom als er gezegd wordt "Zo u gelooft" betekent het woordje "zo" geen oorzaak, maar het geeft een gevolg te kennen, en de wordt daar niet te verstaan gegeven een oorzaak of verdienste, maar de wijze en het instrument, zonder hetwelk de toe-eigening van de weldaden van Christus niet kan geschieden. Daarom wordt het evangelie en de wet inzonderheid onderscheiden dor het woordje uit genade. Romeinen 3:24 %%en worden om niet gerechtvaardigd uit zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus. Welke genade in het evangelie door veel gelijkenissen zijn afgebeeld. %%
+  - Wet en evangelie verschillen ook in de onderscheiden vorm van hun beloften.\\ De beloften van de wet over het verkrijgen van het eeuwige leven en van tijdelijke goederen zijn conditioneel of voorwaardelijk, dat wil zeggen: ze vorderen en eisen de voorwaarde van een volkomen vervulling, in de trant van: ‘Als u deze dingen doet, zult u daardoor leven’. Het eerste is hier oorzaak van het tweede. Want in de wet wordt onze gehoorzaamheid als een oorzaak van de gerechtigheid geëist, maar de beloften van het evangelie komen voort uit genade. Ze worden ons niet gegeven met het oog op het volbrengen van de wet, maar uit genade om Christus’ wil. Als er dus ‘zo u gelooft’ gezegd wordt, wijst dit niet op een oorzaak, maar op een gevolg; er wordt dan niet een verdienste bedoeld, maar de wijze waarop en het instrument waarzonder de toe-eigening van de weldaden van Christus niet kan plaatshebben. Daarom wordt het evangelie in het bijzonder van de wet onderscheiden door de woorden ‘uit genade’. Want er staat in Romeinen 3:24: “En [allen] worden om niet gerechtvaardigd uit zijn genade, door de verlossing in Christus Jezus.” Deze genade wordt in het evangelie in veel gelijkenissen getekend.
-  - Verschillen zij in werken, eigenschappen, kracht en ambt. Want ten eerste, de wet leert de goede werken, en verleent haar toehoorders de kracht niet om die in 't werk te stellen, noch het verstand of de zinnen van de mensen te veranderen. Want Mozes spreekt over de wet in Deuteronomium 29:2 en 4 %%Gij hebt alles gezien wat de Here in het land Egypte voor uw ogen Farao, al zijn dienaren en zijn gehele land heeft aangedaan: Doch de Here heeft u geen hart gegeven om te verstaan of ogen om te zien, of oren om te horen, tot op de huidige dag. Maar het evangelie brengt de uitverkorenen de Heilige Geest aan, die haar tegelijk geeft, hetgeen dat het evangelie eist, namelijk het geloof. Jeremia 31:33 Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en die in hun hart schrijven. Niet met inkt, maar met mijn Geest. En, dit wil ik alleen (zei de apostel in Galaten 3:2) van u leren: Hebt gij de Geest ontvangen ten gevolge van werken der wet, of van de prediking van het geloof? Daarom noemt Paulus in 2 Korinthe 3:7 en 8 De wet de bediening van de dood in letters bestaande en op stenen gegrift, maar het evangelie is in 't hart ingeplant. En in vers 9 noemt hij de wet een bediening van de verdoemenis en het evangelie een bediening van de rechtvaardigheid. Ten tweede, de wet wijst de ziekte aan, beschuldigt, verbittert en ontdekt de zonden, maar ze neemt ze niet weg, Romeinen 3:20. Maar het evangelie dekt de zonden geneest de ziekte door dat ze ons verkondigt de vergeving van de zonden, die uit genade door Christus alleen geschiedt. Daarom heeft er niemand ooit door de wet gerechtvaardigd kunnen worden, maar door het geloof in het evangelie worden wij alle gerechtvaardigd. Ten derde, in de wet wordt de gramschap van God verkondigt over alle mensen, in het evangelie wordt de rechtvaardigheid van God uit het geloof tot geloof, zonder de wet. Romeinen 1:17 en 3:21. Ten vijfde en ten laatste, verschillen de wet en het evangelie in de toe-eigening tot de voorwerpen of tot verscheiden graden en trappen van mensen. Want zoals de apostel beveelt in 2 Timotheüs 2:15 dat de leraars het Woord van God recht zullen snijden, zo behoort de prediking van de wet, eigenlijk tot de onboetvaardige en die nog niet bekeerd zijn, of die in zonden volharden, tot de geveinsden en de zorgeloze mensen, zoals Christus in Mattheüs 22:37 de dreigementen van de wet gebruikt tegen de hovaardige Schriftgeleerden. Daarom zegt de apostel in 1 Timotheüs 1:9 De wet is de onrechtvaardigen gesteld. Maar het evangelie behoort tot de boetvaardigen, daarom leert Christus in Lukas 4:18 uit Jesaja 61:1 dat men het evangelie preken zal aan de armen van geest en aan de verslagenen van hart. Om die reden heeft hij ook in Lukas 7: 48 en 50 de boetvaardige vrouw genade gepreekt.%%
+  - De wet en het evangelie verschillen in werken, eigenschappen, kracht en ambt.
+    - Want ten eerste leert de wet het doen van goede werken, maar verleent ze haar toehoorders niet de kracht om die te volbrengen en kan ze het verstand of hart van mensen niet veranderen. Mozes zegt in Deuteronomium 29:2,4 immers over de wet: “Gij hebt alles gezien wat de Here in het land Egypte voor uw ogen Farao, al zijn dienaren en zijn gehele land heeft aangedaan”, “doch de Here heeft u geen hart gegeven om te verstaan of ogen om te zien, of oren om te horen, tot op de huidige dag.” Maar het evangelie brengt de uitverkorenen de Heilige Geest aan, die haar tegelijk geeft wat het evangelie eist, namelijk het geloof. Jeremia 31:33: “Maar dít is het verbond, dat Ik met het huis van Israël sluiten zal na deze dagen, luidt het woord des Heren: Ik zal mijn wet in hun binnenste leggen en die in hun hart schrijven.” Niet met inkt, maar met mijn Geest. En, zegt de apostel: “Dit alleen zou ik van u willen weten: Hebt gij de Geest ontvangen ten gevolge van werken der wet, of van de prediking van het geloof?” (Galaten 3:2). Daarom noemt Paulus de wet “de bediening des doods, met letters op stenen gegrift”, maar het evangelie een planting in het hart (2 Korintiërs 3:7,8). En in ~2 Korintiërs 3:9 noemt hij de wet een “bediening van de verdoemenis” en het evangelie een “bediening van de rechtvaardigheid”.
+    - Ten tweede wijst de wet de kwaal aan; ze beschuldigt, verbittert, ontdekt de zonden, maar neemt ze niet weg.((*Romeinen 3:20)) Maar het evangelie bedekt de zonden en geneest de ziekte door de verkondiging van de vergeving van de zonden, die uit genade door Christus alleen geschiedt. Daarom wordt niemand ooit door de wet gerechtvaardigd. Alleen door het geloof in het evangelie worden wij allen gerechtvaardigd.
+    - Ten derde: In de wet wordt de gramschap van God verkondigd over alle mensen, in het evangelie de rechtvaardigheid van God, uit het geloof tot geloof, zonder de wet.((*Romeinen 1:17 *Romeinen 3:21))
+  - Ten slotte verschillen de wet en het evangelie in de toepassing aan het soort mensen. Want zoals de apostel in 2 Timoteüs 2:15 beveelt dat de leraars het Woord van God recht zullen snijden, zo behoort de prediking van de wet in het bijzonder gericht te zijn tot de geen berouw voelende zondaars, tot nog niet bekeerde mensen, tot wie zich in zonden volharden en tot onoprechte en zorgeloze mensen. Dit leert Christus in Matteüs 22:37, waar Hij de dreigementen van de wet gebruikt tegen de hoogmoedige Schriftgeleerden. Daarom zegt de apostel dat de wet voor de onrechtvaardigen geldt. Het evangelie echter hoort bij berouwvolle mensen.((*1 Timoteüs 1:9)) Daarom leert Christus in Lucas 4:18, onder verwijzing naar Jesaja 61:1,((*Jesaja 61:1)) dat men het evangelie moet prediken aan “armen van geest en aan verslagenen van hart”. Om die reden heeft hij ook in Lucas 7:48-50 de berouwvolle vrouw genade verkondigd.
-==== 4. Waarom is het nodig en nuttig het onderscheid tussen de wet en het evangelie te weten? ====
+==== 4. Waarom is het nodig en nuttig het onderscheid tussen de wet en het evangelie te kennen? ====
-  - Omdat de naam zelf metterdaad genoeg te kennen geeft, dat de wet een ander soort van leer is, dan het evangelie.
+  - Omdat de naam zelf in voldoende mate te kennen geeft dat de wet een ander soort leerstuk is dan het evangelie.
-  - Omdat de onwetendheid van het onderscheid een oorsprong is van de dwalingen, die het licht van de leer van Christus en de rechtvaardigheid van het geloof verduisteren, en van de beroeringen van de consciëntie of het geweten. Daarentegen uit het onderscheid of het verschil van beiden, worden het ambt en de weldaden van Christus beter verstaan.
+  - Omdat de onwetendheid over het onderscheid tussen wet en evangelie een bron van de dwalingen is, die het licht van de leer van Christus en de rechtvaardigheid van het geloof verduisteren, en ook een onrustige consciëntie of geweten. Daarentegen worden door het onderscheid of het verschil van beiden het ambt en de weldaden van Christus beter verstaan.
-  - De gemeente en de kerk van God wordt daarbij gekend en van andere sekten onderscheiden, en het ware geloof en de consciëntie worden in de grote en oprechte bangheid en verschikkingen van het geweten behouden.
+  - De kerk wordt daardoor gekenmerkt en van sekten onderscheiden.
+  - Het ware geloof en het zuivere geweten worden bewaard te midden van grote gewetensangsten.((Vermoedelijk bedoelt Bucanus hier dat ons geweten ons aanklaagt vanwege onze zonden tegen de wet, maar dat we daardoor niet in gewetensnood hoeven te komen dankzij het evangelie.))
-==== 5. Welke dingen strijden hier tegen?  ====
+==== 5. Welke dingen zijn hiermee strijdig? ====
 De dwaling van:
+  - De roomsen, die de wet en het evangelie niet van elkaar onderscheiden, maar het evangelie in een wet veranderen door het een meer volmaakte wet te noemen. Ze zeggen dat de oude wet een ‘wet van vrees’ is en de nieuwe wet een ‘wet van liefde’. Christus heeft volgens hen de genade verdiend, om haar op zo’n manier aan ons te schenken, dat wij daardoor de geboden vervullen en daarmee de gerechtigheid en het eeuwige leven verkrijgen.
-  - De roomsen, die de wet en het evangelie niet onderscheiden, maar het evangelie in de wet veranderen, en noemen het een volkomener wet, en zeggen dat de oude wet een wet van vrezen en de nieuwe wet een wet van liefde geweest is. En dat Christus de genade verdiend heeft, en ons schenkt waardoor wij de geboden kunnen vervullen, en door dezelve de gerechtigheid en het eeuwige leven verkrijgen.
+  - De dwaling van de monniken met betrekking tot datgene wat Christus in Matteüs 5:38, ~Matteüs 6:31 en ~Matteüs 19:11,12,21 geleerd heeft als verklaring van de wet, namelijk: om het geweten te doen ontwaken en een verlangen naar Hem te verwekken. Ze noemen het raadgevingen die alleen nodig zijn voor mensen die streven naar iets volmaakters dan wat de wet van Mozes eist. Ook verzinnen ze dat dingen als: geen wraak nemen, een leven van armoede leiden en het celibaat aanhangen, voorschriften zijn voor iedereen, omdat er geen enkel woord door Christus is uitgesproken, waaraan niet noodzakelijkerwijs gehoorzaamd moet worden.
-  - De monniken die hetgeen dat Christus in Mattheüs 5:38; 6:31 en 19: 11, 12 en 21 gezegd heeft tot verklaring van de wet, om het geweten te prikkelen en in de zijnen een lust en begeerte tot Hem te verwekken, raadgevingen noemen, die degenen alleen nodig zijn, die naar iets volkomeners trachten dan de wet die Mozes gebiedt. En zij verdichten dat er voornamelijk zulke drie geboden gegeven worden, van geen wraak te doen, van de armoede, van de maagdelijke staat, en noemen het geboden die alle mensen van node zijn, daar bijna niet één tittelken door Christus gesproken is, hetwelk men noodzakelijk niet moet gehoorzamen.
+  - De dwaling van Pelagius en de theologen die geleerd hebben dat de aartsvaders gerechtvaardigd en behouden worden door de onderhouding van de wet der natuur, de joden door de wet van Mozes en de christenen door de nieuwe en evangelische wet.
-  - De dwaling van Pelagius en de schoolleraren, die geleerd hebben dat de patriarchen door de onderhouding van de wet der natuur, de Joden van de wet van Mozes en de christenen door de nieuwe en evangelische wet gerechtvaardigd en behouden worden.
-(...)

Institutie van Bucanus

Verschillen

Paginahulpmiddelen